Đầu tư tài chính qua mạng có dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép

Đa cấp trái phép thời 4.0

Kinh doanh đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới. Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp phải được đăng ký theo quy định của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP.

Các hình thức kinh doanh đa cấp qua môi trường mạng đang nở rộ trong vài năm gần đây với nhiều mô hình, dự án kinh doanh mang nhiều cái tên như: "kinh doanh hệ thống", "kinh doanh mạng", "kinh doanh thời đại 4.0"… Những mô hình, dự án này được lan truyền rất nhanh trên các trang thông tin điện tử, YouTube, Facebook, Zalo, Viber… với lời quảng cáo có cánh: "sân chơi của các bạn trẻ khởi nghiệp", "những doanh nhân muốn kết nối toàn cầu", "chia sẻ cơ hội đầu tư các loại tiền điện tử"…

Không ít đối tượng kinh doanh đa cấp trái pháp luật và lừa đảo dưới hình thức đa cấp đã nhiều thiệt hại cho người dân.

Theo Cục CT-BVNTD, tính chất rủi ro và đầy mạo hiểm của loại hình kinh doanh đa cấp trái pháp luật thể hiện ở chỗ, khoản tiền đầu tư của người tham gia các dự án đa cấp này không hề được ghi nhận trên bất kỳ tài liệu chính thức nào, mà chỉ ghi nhận thông qua tài khoản của người tham gia, hiển thị trên giao diện website ảo, không có đăng ký. Bởi vì hệ thống máy chủ lưu giữ dữ liệu thường được đặt tại nước ngoài; chủ đầu tư không hiện diện tại Việt Nam hoặc có tư cách pháp nhân theo quy định của Việt Nam.

Cục CT-BVNTD cảnh báo: Các dự án này có dấu hiệu hoạt động đầu tư theo mô hình kim tự tháp và là hành vi bị cấm theo quy định hiện hành. Do đó, để tránh rủi ro về vật chất và pháp lý, người dân không nên tham gia đầu tư, phát triển hệ thống kinh doanh vào các dự án như vậy. 

Qua rà soát trên các phương tiện Internet, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD) thu thập được nhiều thông tin quảng cáo, kêu gọi đầu tư tài chính thông qua các sàn đầu tư tài chính, đặc biệt là hình thức đầu tư Thị trường ngoại hối (Foreign Exchange hay Forex) và Đầu tư quyền chọn nhị phân (Binary Options hay BO) .

Đánh giá các nội dung quảng cáo này, Cục CT&BVNTD nhận thấy mô hình hoạt động của một số sàn đầu tư tài chính này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho người tham gia, cụ thể:

Rủi ro về mặt tài chính

Mọi giao dịch của người tham gia đều thông qua tài khoản được mở trên hệ thống Internet mà không có cơ quan quản lý tại Việt Nam cấp phép, trong trường hợp nếu có các vấn đề rủi ro liên quan đến hệ thống thì kết quả đầu tư của người tham gia đều không được đảm bảo.

Ngoài ra, tiền người tham gia nộp vào hệ thống là tiền thật trong khi những lợi ích hay hoa hồng được ghi nhận trên hệ thống là các loại tiền ảo hay ví điện tử, những loại tiền ảo và ví điền tử này đều không được cơ quan quản lý nhà nước thừa nhận là công cụ thanh toán hợp pháp. Bộ Công Thương đã có nhiều cảnh báo cho người dân liên quan đến những hình thức tương tự.

Mặt khác, nhà đầu tư còn bị những rủi ro khác khi tham gia các sàn đầu tư tài chính kiểu này như: lộ bí mật thông tin cá nhân, bị lừa đảo do một số sàn huy động tài chính lừa đảo bằng cách sửa lệnh hệ thống (nhà đầu tư nghĩ là mình đang đầu tư theo lệnh thị trường, song thực tế là đánh với sàn, luôn luôn bị sàn cho thua) hoặc thậm chí khi số người tham gia nộp tiền đủ nhiều, sàn cũng sẽ tự… biến mất.

Rủi ro về mặt pháp lý

Rất nhiều các sàn đầu tư tài chính này có dấu hiệu lôi kéo người tham gia bằng hình thức trả thưởng, hoa hồng cho việc mời thêm thành viên tham gia đầu tư theo nhiều cấp nhiều nhánh, có dấu hiệu của việc kinh doanh theo phương thức trái phép, ví dụ: Forex Liber, AFGold, Bitomo…

Dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép của Sàn AF GOLD

Dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép của Sàn Bitono

Dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép của Sàn Raidenbo

Theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP ngày 12 tháng 3 năm 2018 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (Nghị định 40/2018/NĐ-CP), mọi hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa đều bị cấm (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác), theo đó các sàn đầu tư tài chính trên đều không được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP.

Do đó, các tổ chức cá nhân tham gia, vận động người tham gia đầu tư thông qua các sàn đầu tư tài chính này đều có thể bị xử lý hình sự (xử phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam theo Điều 217a Bộ Luật Hình sự về Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp).

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 40/2018/NĐ-CP, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp chỉ được thực hiện đối với hàng hóa. Mọi hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa đều bị cấm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Một số loại hàng hóa sau không được kinh doanh theo phương thức đa cấp gồm:

- Thuốc; trang thiết bị y tế; các loại thuốc thú y (bao gồm cả thuốc thú y thủy sản); thuốc bảo vệ thực vật; hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn hạn chế sử dụng và cấm sử dụng trong lĩnh vực gia dụng và y tế và các loại hóa chất nguy hiểm;

- Sản phẩm nội dung thông tin số.

Các tổ chức, cá nhân kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp và có thể bị xử lý hình sự với mức phạt tới 5 tỉ đồng hoặc 5 năm tù giam (Điều 217a Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi năm 2017).