Điều chỉnh 3 dịch vụ mới so với Luật Viễn thông năm 2009 là cần thiết

Điều chỉnh 03 dịch vụ mới

Trình bày Báo cáo tại phiên họp, ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KHCN&MT) của Quốc hội cho biết, về đề nghị cân nhắc việc mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với 03 dịch vụ mới là dịch vụ OTT viễn thông, trung tâm dữ liệu (TTDL) và điện toán đám mây (ĐTĐM), Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận thấy, dự thảo Luật điều chỉnh 03 dịch vụ mới so với Luật Viễn thông năm 2009 là cần thiết.

UBTVQH cũng nhận thấy, dịch vụ TTDL, ĐTĐM là dịch vụ thực hiện lưu trữ, xử lý dữ liệu; pháp luật một số quốc gia tập trung vào vấn đề bảo vệ dữ liệu; pháp luật Việt Nam quy định tương đối hoàn chỉnh về bảo đảm an toàn thông tin (ATTT), bảo vệ dữ liệu. Vì vậy, quản lý các dịch vụ này ở mức độ phù hợp nhằm tạo điều kiện cho phát triển kinh tế số, xã hội số.

Dịch vụ OTT viễn thông là dịch vụ không có hạ tầng mạng, người sử dụng dễ dàng thay đổi nhà cung cấp, thị trường có khả năng tự điều tiết. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế, dự thảo Luật quy định quản lý dịch vụ này có độ mở, linh hoạt, không cản trở việc cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp (DN). Các quy định trong dự thảo Luật chủ yếu nhằm bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.

Tiếp thu ý kiến xác đáng của ĐBQH, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng “quản lý mềm” (light-touch regulation) đối với 03 dịch vụ, cụ thể: Không hạn chế tỷ lệ vốn góp nước ngoài đối với hoạt động đầu tư kinh doanh dịch vụ TTDL, dịch vụ ĐTĐM, dịch vụ OTT viễn thông tại Việt Nam (điểm a khoản 1 Điều 28 và điểm a khoản 1 Điều 29); Quy định nghĩa vụ của DN cung cấp 03 dịch vụ, tập trung vào bảo đảm chất lượng dịch vụ; quyền của người sử dụng, an toàn, an ninh thông tin; giảm bớt một số nghĩa vụ so với các dịch vụ viễn thông truyền thống (khoản 1 Điều 28 và khoản 1 Điều 29); Quy định rõ hình thức quản lý là đăng ký, thông báo (điểm b khoản 1 Điều 28, điểm b khoản 1 Điều 29).

Đối với việc quản lý hoạt động cung cấp 03 dịch vụ mới qua biên giới đến người sử dụng Việt Nam, dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm linh hoạt trong quản lý và kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn (khoản 2 Điều 28 và khoản 4 Điều 29)….

Duy trì Quỹ VTCI và hoàn thiện hành lang pháp lý

Đối với nội dung về viễn thông công ích (VTC), theo ông Lê Quang Huy, UBTVQH thống nhất với phương án Chính phủ trình Quốc hội tiếp tục duy trì Quỹ nhưng cần hoàn thiện hành lang pháp lý để Quỹ hoạt động hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã chỉnh lý nội dung khoản 1 và khoản 4 Điều 30, bỏ các quy định “thực hiện nhiệm vụ VTCI do Nhà nước giao được bảo đảm từ ngân sách nhà nước (NSNN)” và “kinh phí cho việc thực hiện nhiệm vụ VTCI do Nhà nước giao được bảo đảm từ NSNN”, bảo đảm đúng tiêu chí của quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách quy định tại khoản 19 Điều 4 Luật NSNN. Đồng thời, khoản 3 Điều 32 dự thảo Luật được bổ sung, chỉnh lý bảo đảm mục đích sử dụng Quỹ không chồng lấn với nhiệm vụ chi NSNN…

Về chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, ông Lê Quang Huy cho biết, tại điểm b khoản 4 Điều 13 đã bổ sung quy định DNcó nghĩa vụ cho thuê hạ tầng viễn thông; bổ sung quy định hiệp thương giá nếu các bên không thoả thuận được về giá chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông (khoản 3 Điều 47); bổ sung quy định trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) (điểm d khoản 1 Điều 67)…

Về đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, tài nguyên Internet, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng: Quy định các loại tài nguyên viễn thông cấp qua hình thức đấu giá (điểm a khoản 2 và điểm a khoản 3 Điều 50); Quy định cách thức xác định giá khởi điểm cho từng loại tài nguyên trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế và mức tiêu dùng của người dân (điểm c, d khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 50)…

Bổ sung quy định về trách nhiệm của DN viễn thông về quản lý thông tin thuê bao

Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã bổ sung các quy định về trách nhiệm của DN viễn thông, người sử dụng dịch vụ viễn thông trong việc quản lý thông tin thuê bao, ngăn chặn, xử lý SIM không đúng thông tin thuê bao, cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn, cuộc gọi lừa đảo cụ thể tại điểm i, k, l và m khoản 2 Điều 13, điểm đ và e khoản 2 Điều 15.

Đồng thời, để tăng cường các biện pháp ngăn chặn cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn, cuộc gọi lừa đảo, dự thảo Luật đã bổ sung quy định hành vi cấm sử dụng thiết bị, phần mềm xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông công cộng tại khoản 5 Điều 9.

Ngoài ra, UBTVQH đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan rà soát, hoàn thiện văn phong pháp lý, sắp xếp, bố cục lại dự thảo Luật cho hợp lý và logic hơn. Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 10 Chương, 73 Điều.

Dự thảo luật cơ bản đáp ứng theo yêu cầu thực tiễn

Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại tổ, tại hội trường về dự án Luật Viễn thông (sửa đổi). Ngay sau Kỳ họp, UBTVQG đã chỉ đạo Ủy ban KHCN&MT chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan, tiếp thu đầy đủ, chi tiết ý kiến của các ĐBQH, UBTVQG để hoàn thiện dự thảo luật.

Cho ý kiến về dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi), đại biểu (ĐB) Dương Tấn Quân, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đánh giá cao ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến đại biểu, hoàn thiện dự thảo luật cơ bản đáp ứng theo yêu cầu thực tiễn hiện nay.

Góp ý về một số nội dung cụ thể liên quan đến bảo đảm bí mật thông tin, đại biểu cho biết theo quy định hiện hành, người sử dụng dịch vụ viễn thông tiết lộ thông tin liên quan đến người sử dụng dịch vụ viễn thông đã thể hiện rõ việc thu thập thông tin phải được sự đồng ý của người sử dụng dịch vụ và việc đồng ý đó có thể được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau.

Tuy nhiên, tại dự thảo luật lại quy định: Người sử dụng dịch vụ viễn thông đồng ý cung cấp thông tin thuê bao sau khi DN viễn thông đã thông báo rõ ràng công khai bằng hình thức phù hợp với người sử dụng về mục đích, phạm vi thu thập, sử dụng thông tin.

Theo ĐB, quy định như vậy chưa phù hợp do vậy cần cân nhắc theo hướng không nên quy định việc này cho DN viễn thông mà nên quy định trách nhiệm máy cho cơ quan quản lý nhà nước (QLNN) trong việc chia sẻ, bảo mật thông tin với điều kiện đã được trang bị thiết bị công nghệ kỹ thuật CNTT hiện đại, kiểm soát người sử dụng bị khai thác thông tin, dẫn đến lộ lọt thông tin cá nhân.

Về quyền, nghĩa vụ của đại lý dịch vụ viễn thông tại Điều 14, ĐB đề nghị xem xét sửa đổi bổ sung điểm c khoản 2 Điều 14 liên quan đến quy định về chịu sự kiểm tra kiểm soát của DN viễn thông ký hợp đồng đại lý dịch vụ viễn thông thành chịu sự kiểm tra kiểm soát của cơ quan QLNN địa phương, để đảm bảo vai trò của cơ quan QLNN về lĩnh vực chuyên ngành có liên quan…

Cần quy định cụ thể hơn về Quỹ Dịch vụ VTCI Việt Nam

Quan tâm đến nội dung về Quỹ dịch vụ VTCI, ĐB Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết, hiện nay hồ sơ dự án luật đã tương đối đầy đủ, báo cáo giải trình UBTVQH cũng trình bày khá chi tiết các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm cũng như vấn đề về Quỹ dịch vụ VTCI.

Dự thảo luật đã sửa đổi nhiều nội dung về Quỹ dịch vụ VTCI, hoạt động dịch vụ VTCI một cách phù hợp hơn. Tuy nhiên, quy định tại Điều 32 của dự thảo Luật về Quỹ Dịch vụ VTCI Việt Nam còn chung chung.

ĐB cho rằng, quy định về tổ chức, hoạt động, nguồn kinh phí, sử dụng nguồn kinh phí cho hoạt động bộ máy của quỹ còn chưa cụ thể, chưa đảm bảo chi tiết để có thể thực hiện hiệu quả. Cụ thể, về điều kiện để giao nhiệm vụ hỗ trợ, cung cấp, sử dụng dịch vụ VTCI, thiết bị đầu cuối, điều kiện đặt hàng hỗ trợ sử dụng dịch vụ VTCI, điều kiện đấu thầu, cung cấp sử dụng dịch vụ VTCI, thiết bị đầu cuối và điều kiện hỗ trợ trực tiếp đối tượng sử dụng dịch vụ viễn thông công ích, thiết bị đầu cuối. Dự thảo có liệt kê các điều kiện cụ thể, và điều kiện cuối cùng là “các điều kiện khác”.

ĐB đề nghị làm rõ nội dung của “các điều kiện khác”, đồng thời cần rà soát, sửa đổi lại nội dung nghị định, vì đây là nội dung rất quan trọng trong dự án luật.

Về mức đóng góp, đối tượng được miễn giảm đóng góp vào Quỹ dịch vụ VTCI, ĐB cho rằng, không nên xem xét miễn giảm cho các DN viễn thông vào quỹ này, dù là DN mới tham gia thị trường cung cấp dịch vụ viễn thông.

Cần quy định trách nhiệm của các nhà mạng khi thực hiện việc chuyển mạng giữ số

Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi), ĐB Trịnh Thị Tú Anh, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đồng thuận với Ban soạn thảo dự án Luật về các nội dung để ra nhằm đáp ứng theo yêu cầu thực tiễn hiện nay.

Nêu quan điểm về việc chuyển mạng giữ số, ĐB Trịnh Thị Tú Anh cho rằng, cần quy định trách nhiệm của các nhà mạng khi thực hiện việc này. Ngoài ra, cần có quy định cụ thể để đảm bảo công khai minh bạch trong việc cấp giấy phép viễn thông nhằm tránh tiêu cực. Về quản lý viễn thông, cũng cần có quy định cụ thể nhằm quy rõ trách nhiệm QLNN…

Theo ĐB Trịnh Thị Tú Anh, chuyển mạng giữ số là dịch vụ viễn thông cơ bản mà mọi người dân được hưởng. Ở nhiều nước, dịch vụ chuyển mạng giữ số được thực hiện online với thời gian khoảng từ 1 - 2 giờ. Khoản 4 Điều 13.5 Hiệp định CPTPP quy định, mỗi bên đảm bảo rằng các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông công cộng trong lãnh thổ của mình cung cấp dịch vụ chuyển mạng giữ số mà không làm suy giảm chất lượng và độ tin cậy một cách kịp thời, theo các điều khoản và điều kiện hợp lý và không phân biệt đối xử.

Tại Việt Nam, chuyển mạng giữ số được quy định tại Thông tư số 35/2017/TT-BTTTT ngày 23/11/2017. Tuy nhiên, qua 5 năm thực hiện vẫn còn một số vướng mắc như sau: Các quy định tại Thông tư 35 còn chung chung, chưa quy định cụ thể trách nhiệm của các nhà mạng khiến các nhà mạng thực hiện không theo tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, các nhà mạng đưa ra rào cản về gói cam kết làm cản trở người dân thực hiện quyền chuyển mạng giữ số.

Ngoài ra, các hệ thống kỹ thuật của các nhà mạng chưa đáp ứng việc truy xuất thực hiện chuyển mạng giữ số online, thủ tục vừa chậm, vừa mất công và không chính xác, thiếu minh bạch.

ĐB Trịnh Thị Tú Anh đánh giá cao dự thảo Luật viễn thông sửa đổi lần này đã bổ sung điểm h, khoản 2, Điều 13 về việc quy định đảm bảo cung cấp cho thuê bao khả năng chuyển mạng giữ số. Tuy nhiên, cần có quy định cụ thể và đầy đủ hơn, đặc biệt là phần chế tài nhằm đảm bảo tính khả thi và tương thích các quy định tại khoản 4 Điều 13.5 Hiệp định CPTPP.

Nhiều ý kiến xác đáng để hoàn thiện dự thảo luật

Tại phiên thảo luận, các ĐBQH cũng đã cho ý kiến về cần điều chỉnh quy định về khái niệm dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet; Rà soát quy định liên quan đến quốc phòng, an ninh đảm bảo thống nhất với hệ thống pháp luật; Cần bảo vệ chặt chẽ hơn nữa quyền lợi của người sử dụng dịch vụ viễn thông; Rà soát các nội dung đảm bảo đồng bộ với hệ thống pháp luật và phù hợp với các điều ước quốc tế.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT của Quốc hội Lê Quang Huy ghi nhận các ý kiến tâm huyết, sâu sắc của đại biểu Quốc hội đóng góp hoàn thiện dự thảo luật; các ý kiến góp ý sẽ được tiếp thu, giải trình đầy đủ trước khi trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này.

Về phạm vi điều chỉnh, Chủ nhiệm Lê Quang Huy cho biết, vấn đề này đã được cân nhắc đưa vào 3 dịch vụ mới, vấn đề này cũng nhận được sự quan tâm đồng thuận của nhiều đại biểu để đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu chỉnh lý, hoàn thiện vừa đảm bảo công tác quản lý, đảm bảo an ninh, an toàn thông tin, quyền lợi của người sử dụng; tạo điều kiện cho các DN có không gian sáng tạo và phát triển.

Về nghĩa vụ của các DN viễn thông và các đại lý, Chủ nhiệm Lê Quang Huy khẳng định trách nhiệm không chỉ của các DN, các đại lý và của cả cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan quản lý không đứng ngoài cuộc trong lĩnh vực này.

Đối với ý kiến về Quỹ dịch vụ VTCI Việt Nam, ông Lê Quang Huy cho biết đây là vấn đề quan trọng, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, nhất là vùng lõm sóng. Thời gian qua Quỹ này hoạt động hiệu quả nhưng cũng còn một số hạn chế, vì vậy được sửa đổi các quy định liên quan đến Quỹ đảm bảo hiệu quả hơn.

Liên quan đến thẩm quyền, thủ tục, ông Lê Quang Huy tiếp thu ý kiến đại biểu, hạn chế giao Chính phủ quy định chi tiết.Về quy định đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, tài nguyên Internet, đây là xu hướng phát triển, vấn đề này không chỉ được điều chỉnh trong Luật Viễn thông mà cả trong Luật Tần số vô tuyến điện. Cơ quan soạn thảo và thẩm tra cũng đã nghiên cứu thêm về giá khởi điểm sau khi tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, vấn đề này sẽ được tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện đảm bảo quy định pháp luật có liên quan, trong đó có pháp luật về đấu giá.

Ông Lê Quang Huy cũng giải trình vấn đề đại biểu nêu liên quan đến quy định về đồng bộ, thống nhất với các văn bản có liên quan; kết nối dữ liệu; đồng bộ dữ liệu; quy định liên quan đến quốc phòng an ninh; điều kiện chuyển tiếp…

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các đại biểu đánh giá cao việc chuẩn bị báo cáo tiếp thu, giải trình của UBTVQH và tham gia nhiều ý kiến xác đáng để hoàn thiện dự thảo luật như: phạm vi điều chỉnh, giải thích từ ngữ, tính thống nhất với hệ thống pháp luật, đặc biệt là liên quan đến Luật Đất đai, Luật Tài sản công, Luật Giá, Luật Đấu giá tài sản, Luật Cơ yếu, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các hiệp định và điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia…/.