Hiện trạng triển khai các dự án ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà nước liên quan đến mô hình PPP tại Việt Nam (P1)

Môi trường pháp lý ở Việt Nam liên quan đến mô hình PPP

Theo kinh nghiệm của thế giới, các dạng hợp đồng BOT, BTO hay BO là một trong những hình thức PPP. Các khái niệm và hướng dẫn thực hiện các dạng hợp đồng nói trên đã được Chính phủ Việt Nam xem xét và đưa vào văn bản pháp lý ngay từ năm 1992, Hình 1 mô tả thời điểm ban hành các văn bản quan trọng liên quan đến hình thức PPP.

Khái niệm "Hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao" (BOT) lần đầu tiên được cụ thể hóa trong Luật số 6-L/CTN sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 23/12/1992. Sau đó, Chính phủ ban hành Nghị định số 87-CP ngày 23/11/1993 về Quy chế đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT. Tiếp theo, các hình thức đầu tư Hợp đồng xây dựng - chuyển giao - kinh doanh (BTO) và Hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) mới được bổ sung trong Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam số 01/1996/QHIX ngày 12/11/1996.Nhằm khuyến khích đầu tư xây dựng, phát triển các công trình kết cấu hạ tầng tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 62/1998/NĐ-CP ngày 15/8/1998 về Quy chế đầu tư theo Hợp đồng BOT, BTO, BT áp dụng cho đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và Nghị định số 02/1999/ NĐ-CP ngày 27/01/1999 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đầu tư theo Hợp đồng BOT, BTO, BT áp dụng cho đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Trong khi đó, Luật khuyến khích đầu tư trong nước năm 1994 vẫn chưa tạo ra cơ sở pháp lý cho các nhà đầu tư trong nước tham gia và làm chủ các hoạt động liên quan đến BOT, BTO và BT mà chỉ được tham gia với vai trò của nhà thầu phụ. Để huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn vốn, tài nguyên, lao động và các tiềm năng khác của đất nước nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đến năm 1998, Luật khuyến khích đầu tư trong nước số 03/1998/ QH10 (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 20/5/1998 mới luật hóa các hình thức đầu tư này và mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư trong nước tham gia các dự án BOT, BTO và BT. Tuy nhiên, trước đó vào năm 1997, Chính phủ đã ban hành quy chế đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT áp dụng cho đầu tư trong nước tại Nghị định số 77/CP ngày 18/6/1997. Để mở rộng hợp tác kinh tế với nước ngoài, ngày 28/6/2000, Quốc hội đã thông qua Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam thay thế các Luật đã ban hành năm 1987, 1990, 1992. Tiếp đó, Luật Đầu tư số 59/2005/QH11 được thông qua ngày 29/11/2005 hợp nhất các văn bản pháp lý liên quan và thống nhất các khái niệm liên quan các hình thức Hợp đồng BOT, BTO và BT đã giảm sự chồng chéo giữa các văn bản luật và văn bản hướng dẫn thi hành luật, tạo điều kiện và thúc đẩy các hoạt động đầu tư trên lãnh thổ Việt Nam. Ngày 11/5/2007, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 78/2007/NĐ-CP thay thế các Nghị định đã ban hành trước đó và đến ngày 27/11/2009, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 108/2009/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT, BTO, BT thay thế Nghị định số 78/2007/NĐ-CP. Tuy nhiên, đến nay chưa có dự án CNTT nào của các CQNN được triển khai trọn vẹn theo bất kỳ một trong các hình thức đầu tư nêu trên.

Để tháo gỡ khó khăn cho các dự án đang triển khai theo Nghị định số 108/2009/NĐ-CP và tạo cơ sở tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách và pháp luật về đầu tư theo hình thức PPP, ngày 09/11/2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thí điểm đầu tư theo hình thức đối tác công tư theo Quyết định số 71/2010/QĐ-TTg, trong đó xác định: Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư là việc Nhà nước và nhà đầu tư cùng phối hợp thực hiện.

ThS. Trần Việt Cường

(còn nữa)

(TCTTTT Kỳ 2/4/2014)