Hình ảnh của "tứ đại quốc khuyển" trên tem bưu chính

Bộ tem do hoạ sỹ Nguyễn Du - Tổng công ty Bưu điện Việt Nam thiết kế, gồm 4 mẫu với khuôn khổ 37 x 37mm, có giá mặt lần lượt là 4.000 đồng, 4.000 đồng, 4.000 đồng và 15.000 đồng, tập trung giới thiệu các giống chó: Chó Bắc Hà, Chó Sông Mã, Chó H’Mông cộc đuôi, và Chó Phú Quốc.

Chó bản địa được hiểu là những loài chó được sinh ra tại địa phương, chúng là hậu duệ của một quần thể chó được hình thành tại một khu vực trong quá trình thuần hóa. Chó bản địa thường được tìm thấy xung quanh các khu vực định cư của con người, chúng được nuôi để phục vụ việc trông nhà, săn bắt.

Đặc điểm chung của chúng là thân hình mảnh mai, lông ngắn, tai dựng và đầu hẹp. Tuy nhiên cũng có những giống chó bản địa có những đặc điểm riêng biệt do tác động của chọn lọc nhân tạo bởi ngưởi bản xứ.

Theo khảo sát của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Việt Nam có khoảng 13 loài chó bản địa khác nhau, trong đó có những quần thể chó có những đặc điểm đồng nhất và khác biệt với các loại chó khác. Những quần thể này hoàn toàn được coi là chó bản địa của Việt Nam. Trong đó, 4 giống chó được coi là "tứ đại quốc khuyển" gồm: Chó Bắc Hà, Chó Sông Mã, Chó H’mông cộc đuôi và Chó Phú Quốc.

Theo họa sỹ Nguyễn Du, bộ tem thiết kế mô tả chi tiết các giống chó trong tư thế đứng động ở trung tâm mẫu tem. Các đặc điểm về hình dáng và màu sắc giống chó được miêu tả đầy đủ. Phong cách thể hiện theo lối đồ họa, mỗi mẫu tem có lồng ghép hình ảnh môi trường sinh sống đặc trưng của từng giống chó trên nền tem.

Chó Bắc Hà có kích cỡ trung bình, chúng sống ở những nơi có địa hình đồi núi, không gian rộng. Giống chó nguyên thủy này chủ yếu được người H’mông ở miền Bắc Việt Nam sử dụng làm chó săn và chó bảo vệ. Đặc biệt có nhiều ở huyện Bắc Hà và huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai. Hình nền mẫu tem thể hiện cảnh chợ phiên Bắc Hà, Lào Cai.

Chó Sông Mã (hay còn gọi Chó Lài Sông Mã) là dòng chó săn cổ bản địa Việt Nam, có nguồn gốc thuần Việt từ hàng trăm năm qua. Chó Sông Mã có môi trường sống ở vùng cao trong một vài địa bàn hẹp ở vùng đất Lam Sơn (phía Tây, Thanh Hoá) dọc theo thượng nguồn sông Mã và một số bản làng xa xôi hẻo lánh vùng biên miền Bắc. Hình nền mẫu tem là cảnh dòng sông Mã.

Chó Sông Mã khác với giống Dingo Đông Dương, thường phân bố ở vùng hạ lưu sông Mã. Trong Đại Việt thông sử (tên gọi khác là Lê triều thông sử) của tác giả Lê Quý Đôn có nêu rõ: vào đầu thế kỷ 14, giống chó bản địa này được vua Lê Lợi chọn lọc và nuôi dưỡng để tạo ra một đàn chó săn phục vụ trong quân đội và hỗ trợ con người trong việc đi săn. Chúng sống gần con người, nơi thành thị, làng bản; và được con người nuôi sống cùng để phục vụ việc trông nhà.

Chó H’mông cộc đuôi phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc, bao gồm Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên. Hiện nay có mặt ở hầu hết các tỉnh thành (hiếm gặp ở Tây Nguyên). Chúng sống ở những nơi có địa hình phức tạp, không bằng phẳng như đồi núi, không gian nhỏ trong phạm vi rộng. Được con người nuôi sống cùng phục vụ việc trông nhà. Hình nền mẫu tem là cảnh Núi Đôi, Quảng Bạ, Hà Giang.

Phân bố chủ yếu ở đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, hiện nay chúng có mặt ở hầu hết các tỉnh trên cả nước nhưng hiếm gặp ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Chó Phú Quốc sống ở vùng biển, với cấu tạo của bàn chân phù hợp cho việc di chuyển trên cát, đồng bằng và có khả năng đào hang. Được con người nuôi sống cùng phục vụ việc trông nhà, săn bắt cá. Hình nền mẫu tem thể hiện cảnh bãi biển Phú Quốc, Kiên Giang.

Bộ tem được cung ứng trên mạng lưới bưu chính từ ngày 11/10/2024 đến ngày 30/6/2026./.