Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông phải bứt phá để trở thành một ĐH đẳng cấp

Chiều ngày 30/5/2025, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng và Đoàn công tác của Bộ đã có buổi thăm và làm việc với Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT).

Chia sẻ cùng doanh nghiệp khởi nghiệp

Trước buổi làm việc với các cán bộ chủ chốt của Học viện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã thăm một số cơ sở tại Học viện như Trung tâm Công nghệ chiến lược Úc - Việt, một số phòng thí nghiệm…

Bộ trưởng trực tiếp trao đổi, giải đáp một số câu hỏi của các sinh viên, startup công nghệ về những khó khăn khi khởi nghiệp, khi mọi thứ đều phải bắt đầu từ số 0.

Bộ trưởng chia sẻ, doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp thì luôn gặp phải muôn vàn khó khăn nhưng khi khởi nghiệp mà gặp phải “đói khát”, có khó khăn lại là một điều tốt.

Theo Bộ trưởng, DN khởi nghiệp được “dúi tiền” khi mới thành lập chưa chắc đã thành công. Đã có nhiều Tập đoàn khổng lồ hiện nay gặt hái thành công nhờ sự "đói khát" lúc ban đầu. Viettel hồi đầu thành lập có vốn điều lệ rất ít. Tỷ phú Elon Musk khởi nghiệp thời kỳ đầu chỉ thuê được một căn phòng nhỏ, phải ngủ trên sàn nhà máy hay tại ngay tại phòng làm việc.

Trước ý kiến về việc nhiều DN Việt Nam đăng ký khởi nghiệp ở Singapore, Bộ trưởng cho rằng, chẳng có gì đáng lo ngại. Khi cơ chế của Việt Nam tốt hơn, DN khởi nghiệp sẽ quay trở về, quan trọng là tinh thần “chiến đấu” để cạnh tranh ngang ngửa với các DN các nước.

Bộ trưởng gợi mở cho startup game Việt Nam tại buổi gặp mặt, khi DN đã có hàng tỷ người chơi tải game rồi thì nghiên cứu “đẩy lên” 1 game Việt Nam. Lúc đó cơ quan nhà nước sẽ quan tâm và có khi “lôi về” nước. Hiện nay, xã hội đã thay đổi hoàn toàn cách nhìn về game. Đây là một thuận lợi, Bộ trưởng khẳng định.

DN khởi nghiệp bằng khát khao và năng lực sẽ “mò ra” cách phát triển cho riêng mình. Môi trường số hiện nay là mảnh đất mới, môi trường mới để khoa học, công nghệ (KH,CN), DN công nghệ phát triển nhanh hơn, Bộ trưởng chia sẻ.

Tập trung đào tạo nguồn nhân lực cho các lĩnh vực công nghệ chiến lược

Tiếp đó, tại buổi làm việc của Bộ trưởng và đoàn công tác của Bộ với các cán bộ chủ chốt của Học viện, Giám đốc Học viện Đặng Hoài Bắc báo cáo, Học viện là 1 trong liên minh 5 trường đại học (ĐH) đào tạo về bán dẫn, 1 trong 5 trường ĐH trọng điểm quốc gia về kỹ thuật và công nghệ. Học viện đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, có sức hút với xã hội về các chuyên ngành máy tính, CNTT, kỹ thuật, công nghệ, kinh tế - quản lý, báo chí và truyền thông Đa phương tiện... Các ngành phi kỹ thuật đều có sự lai ghép với công nghệ.

Học viện tiên phong mở các ngành đào tạo như công nghệ đa phương tiện, an toàn thông tin, công nghệ tài chính (fintech), báo chí số, công nghệ AIoT... Học viện là trường ĐH đầu tiên có khoa Trí tuệ nhân tạo (AI), khoa Đa phương tiện. Ngành đào tạo AI được xếp hạng 98 châu Á, và 486 thế giới theo bảng xếp hạng CSRankings.org (bảng xếp hạng uy tín trên thế giới về các cơ sở đào tạo).

Quy mô sinh viên (SV) của Học viện hơn 25.000 với 50 ngành/chương trình đào tạo, đến năm 2027 dự kiến đạt 30.000 SV. Đến năm 2030 dự kiến đạt 40.000 - 45.000 SV.

Học viện là trường ĐH tiên phong trong chuyển đổi số (CĐS) khi xây dựng được mô hình kiến trúc ĐH số (năm 2021), bản đồ công nghệ ĐH số (năm 2023). Các hoạt động quản lý, dịch vụ hỗ trợ SV được thực hiện trên ứng dụng di động với “một điểm chạm”.

Học viện đã đi đầu trong CĐS công tác giảng dạy các môn học (đặc biệt môn chính trị), ứng dụng AI trợ giảng. Học viện đã chia sẻ mô hình CĐS giáo dục ĐH với hơn 100 trường ĐH, hỗ trợ triển khai hơn 30 trường ĐH trên toàn quốc; Đảm bảo hệ thống thu và đối soát lệ phí tuyển sinh ĐH toàn quốc cho Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Học viện triển khai các bài toán lớn như văn bằng số, học bạ số, đang thí điểm mở rộng hình thành bản đồ nhân lực quốc gia; Triển khai với các đối tác Hàn Quốc phát triển các công cụ thực tại ảo đào tạo chip bán dẫn; Xây dựng tủ sách thiết kế điện tử, hình thành hệ thống thực hành ảo điện tử. Học viện phấn đấu năm 2027, 100% các môn học có AI trợ giảng.

Về đổi mới sáng tạo (ĐMST), Học viện đã thành lập Trung tâm ĐMST (IEC), thành lập phòng trải nghiệm công nghệ (Tech-Hub); phát động cuộc thi 10.000 ý tưởng ĐMST trong sinh viên và 100 ý tưởng ĐMST trong giảng viên Học viện. Một số sản phẩm khởi nghiệp tiềm năng có thể kể đến như OpenNezt, VieAI, CookIR, AI Makeup...

Về hợp tác trong nước và quốc tế, Học viện là trường ĐH đầu tiên mở 3 văn phòng hợp tác tại nước ngoài; Thí điểm đào tạo ĐH cho người Việt Nam ở nước ngoài (2025); Thành lập trường hội tụ ảo với ĐH Chung Ang (Hàn Quốc); Tuyển dụng trưởng khoa ĐH Chung Ang về làm việc tại Học viện; Mở lớp Thạc sĩ KHMT bằng tiếng Anh 100% SV quốc tế.

Học viện đã thành lập Trung tâm Công nghệ chiến lược Úc - Việt (tháng 6/2025) do chính phủ Úc bảo trợ. Trong năm 2025, Học viện hỗ trợ tối thiểu 3 startup spin-off từ Học viện sang châu Âu; Phấn đấu trở thành trường ĐH số 1 Việt Nam về ĐMST, nghiên cứu hình thành đặc khu về ĐMST trong trường ĐH.

Giai đoạn 2025 - 2030, Học viện tập trung đào tạo nhanh, chất lượng nguồn nhân lực cho các lĩnh vực công nghệ chiến lược (AI và dữ liệu lớn (big data), vi mạch bán dẫn, mạng viễn thông thế hệ mới, vệ tinh tầm thấp,…); Tập trung mũi nhọn vào đào tạo 500 nhân tài (từ năm 2025).

Học viện tiên phong thành lập trường ĐH số, phát triển ĐH số để phục vụ cho các đối tượng chuyên biệt (người Việt ở nước ngoài, công nhân trong khu công nghiệp, quân nhân nghĩa vụ, đáp ứng nhu cầu reskill, upskill, học tập suốt đời,...).

Học viện sẽ đi đầu về ĐMST; Thành lập trung tâm ĐMST cấp Quốc gia trong Học viện (phấn đấu ươm tạo DN “kỳ lân” công nghệ); Hình thành trung tâm chuyển giao công nghệ quốc gia trọng điểm về công nghệ số…

Làm cho đến tận cùng, làm cho “ra tấm, ra món”

Giám đốc Học viện Đặng Hoài Bắc cũng đã đặt ra một số câu hỏi về những thách thức và khó khăn như triển khai ĐH số, mở rộng không gian của Học viện, hay hình thức đào tạo mô tả và thực hành… và mong người đứng đầu Bộ KH&CN giải đáp.

Theo Bộ trưởng, Bộ KH&CN giờ đây phụ trách các lĩnh vực khoa học công nghệ (KH, CN), ĐMST, CĐS, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng, năng lượng hạt nhân, năng lượng điện tử. Theo đó, Học viện nghiên cứu và triển khai các công việc “phủ” hết các lĩnh vực này, bởi những lĩnh vực này đều là xu hướng lớn. PTIT phải định vị lại nhiệm vụ, chiến lược.

Trước khối lượng công việc lớn như vậy, Bộ trưởng lưu ý: “Học viện nhớ đến từ “hợp tác”. PTIT muốn lớn nhanh thì chú ý đến “hợp tác”, trong có hợp tác trong nước và quốc tế, với các DN, các tổ chức nghiên cứu… Mở rộng hợp tác thì dễ đi”.

Theo Bộ trưởng, hợp tác là giao cho các đơn vị, tổ chức một phần việc. Vừa qua, Học viện đã làm rất tốt công tác hợp tác quốc tế về đào tạo nhưng cần xem xét mở rộng hợp tác về nghiên cứu hiện còn chưa nổi bật.

Bộ trưởng cho rằng hợp tác nghiên cứu không chỉ hợp tác với ĐH nghiên cứu, mà còn nên hợp tác với tổ chức nghiên cứu. “Việc nghiên cứu ở nước ta còn yếu nhưng nguồn lực rót cho nghiên cứu đã lớn hơn nhiều nên Học viện cần nhận việc nghiên cứu và thuê “cả thế giới” làm cho mình. Học viện cần nhận những đề tài nghiên cứu với nguồn lực lớn và hợp tác với các Viện nghiên cứu nước ngoài. Bài toán khó mà lại có nguồn lực thì xem xét hợp tác”.

Bộ trưởng cũng đã lưu ý Học viện về sự tồn tại lâu dài vẫn phải là một trường ĐH nghiên cứu. Là một trường công nghệ nên phòng thí nghiệm đóng vai trụ cột của Học viện.

Vừa qua PTIT đã có nhiều cách thức để xây dựng phòng thí nghiệm như hợp tác với DN, các nước như Úc, theo đó, cần mở rộng ra, có thể tham gia chương trình các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia. PTIT cần dành nguồn lực đầu tư cho phòng thí nghiệm.

Tiếp theo, Bộ trưởng lưu ý Nhà nước sẽ dành nguồn chi cho nghiên cứu công nghệ chiến lược. PTIT nên tham gia vào nghiên cứu công nghệ chiến lược bằng cách hợp tác hay nhận một nhánh để nghiên cứu, từ đó để lớn mạnh.

Bộ trưởng yêu cầu Học viện phải đứng vị trí cao ở một số lĩnh vực chuyên môn, trong đó ít nhất 3 lĩnh vực xếp vị trí thứ nhất. Để đạt thứ hạng này, Học viện phải xây dựng được bộ tiêu chí đo lường.

Trong thời gian qua, người đứng đầu Bộ KH&CN đánh giá, Học viện đã có nhiều đổi mới mà Bộ, Học viện và bên ngoài đã nhận thấy rất rõ. Điều này có được do sự nỗ lực và nhất là lãnh đạo Học viện, Giám đốc đã nhanh nhẹn, xông xáo, hứa là làm. Tuy nhiên, Bộ trưởng đề nghị Học viện cần làm mạnh hơn nữa, làm cho tới nơi, có nghĩa làm cho “ra tấm, ra món” để được xếp hạng số 1 và số 2.

Bộ trưởng mong muốn Học viện tiếp tục đà phát triển nhưng với tầm nhìn và huy động một nguồn lực lớn hơn để 5 năm nữa, Học viện trở thành trường ĐH số 1 ở Việt Nam. Học viện đang có những lợi thế như trường ĐH trẻ trung, lĩnh vực năng động, đây là cơ hội để vươn lên.

Đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, có nhiều đổi mới, Bộ KH&CN cũng được giao nhiều trọng trách hơn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng kỳ vọng, mỗi cán bộ của Học viện với một sức mạnh riêng, sự đồng lòng sẽ có cách nhìn khác đi về công việc mang lại nhiều thuận lợi hơn. "Mong Học viện tạo ra môi trường tốt để bứt phá trong 5 năm nữa, trở thành một ĐH đẳng cấp và đạt thứ hạng cao hơn"./.