Hợp tác “Ba nhà”: Việt Nam hiện thực hóa trở thành một trung tâm trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu

Hội thảo “Phát triển nguồn nhân lực thiết kế vi mạch và giới thiệu chương trình học bổng INTENSE Đài Loan” do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tổ chức ngày 21/7 đã quy tụ các chuyên gia để thảo luận về giải pháp, trong đó mô hình hợp tác “ba nhà” (Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp) được nhấn mạnh là hướng đi cốt lõi.

Mô hình “Ba nhà” - Nền tảng của sự phát triển

Trọng tâm của các cuộc thảo luận là mô hình hợp tác đa bên. Đại diện từ các doanh nghiệp (DN) Siemens EDA, Vietbay, Dolphin Technology đã thảo luận về nhu cầu nhân lực và kỹ năng tương lai trong ngành công nghiệp bán dẫn.

Chia sẻ về mô hình hợp tác ba nhà - nhà nước, nhà trường và DN - trong việc phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, bà Đàm Thị Hồng Lan, Giám đốc Công ty Công nghệ Vietbay, nhà phân phối ủy quyền của Công ty Siemens EDA, cho rằng thực tế, mô hình hợp tác này không chỉ giới hạn ở ba nhà, mà tùy thuộc vào từng dự án hoặc nhiệm vụ cụ thể, có thể có thêm nhiều bên tham gia, thậm chí là bốn, năm, hay sáu nhà.

“Mỗi bên đảm nhận vai trò, trách nhiệm và hưởng quyền lợi riêng, nhưng tất cả đều hướng tới mục tiêu chung”, bà Lan cho biết. Theo bà, trong ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, vai trò của Nhà nước rất rõ ràng. Nhà nước chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược phát triển quốc gia, ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ ngành công nghiệp bán dẫn, tạo điều kiện cho các dự án đầu tư và hỗ trợ tài chính.

Về phía nhà trường, bao gồm các trường đại học, cao đẳng, và trong tương lai có thể là các trường phổ thông - như định hướng của Thủ tướng Chính phủ và một số bộ ngành đã đề cập - sẽ tham gia vào quá trình đào tạo nguồn nhân lực. Các trường cung cấp đội ngũ chuyên gia, nghiên cứu viên, đồng thời là những người thụ hưởng chính sách và chương trình đầu tư từ nhà nước. Qua đó, các trường đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn và xã hội nói chung.

Về phía DN, các DN đóng vai trò xác định nhu cầu thị trường lao động, đảm bảo năng lực nhân sự phù hợp và hiệu quả. Đồng thời, DN cung cấp công nghệ, phần cứng, phần mềm, dịch vụ liên quan, và là đơn vị trực tiếp sử dụng các sản phẩm nhân lực từ mô hình hợp tác này.

“Tất cả các bên tham gia đều tận dụng thế mạnh của mình để tạo ra nhân lực và sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường, đồng thời đạt được lợi ích hài hòa”, bà Lan nói.

“Nhà nước xây dựng hệ sinh thái, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển nhân tài. Nhà trường tiếp cận thực tiễn, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp, tạo môi trường thực hành và nhận hỗ trợ công nghệ, tài chính. DN lan tỏa công nghệ, phát triển thương hiệu, tuyển dụng nhân lực phù hợp và thực hiện trách nhiệm xã hội”.

Theo bà Đàm Thị Hồng Lan, ngành công nghiệp bán dẫn có đặc thù là vừa mới mẻ tại Việt Nam, nhưng lại yêu cầu phát triển nhanh chóng với nguồn lực đầu tư lớn, đặc biệt về con người, công nghệ và tài chính. Khoảng cách giữa nhu cầu nhân lực và nguồn lực sẵn có đang ngày càng lớn. Mô hình hợp tác ba nhà chính là giải pháp để tận dụng thế mạnh của từng bên, bù đắp sự thiếu hụt, thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo và thực tiễn, đồng thời phát triển đồng bộ hướng tới mục tiêu chung của đất nước.

Hoàn thành nhiều chương trình đào tạo thiết kế vi mạch

Trong khuôn khổ hội thảo đã diễn ra lễ bế giảng các chương trình đào tạo thiết kế vi mạch, hợp tác với các DN.

Thứ nhất là Chương trình đào tạo thiết kế vi mạch và hệ thống điện tử do NIC, Siemens EDA và Vietbay phối hợp tổ chức. Đây là chương trình đào tạo thiết kế vi mạch và hệ thống điện tử, đánh dấu hoàn thành khóa đào tạo thí điểm đầu tiên sử dụng phần mềm thiết kế và xác minh vi mạch (IC)/ hệ thống điện tử (PCB) trong giảng dạy thiết kế điện tử bán dẫn cho các trường đại học tại Việt Nam.

Khóa đào tạo kéo dài 21 ngày, thu hút sự tham gia của hơn 37 giảng viên, kỹ sư và nghiên cứu viên đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu và DN trên cả nước.

Chương trình nhằm trang bị toàn diện kiến thức và kỹ năng thực tiễn về thiết kế vi mạch tích hợp (IC) và mạch in (PCB) thông qua các bộ công cụ EDA hàng đầu như Tanner, Calibre, Questa, HyperLynx, Valor và Xpedition. Học viên được hướng dẫn từng bước một quy trình thiết kế, thực hành trực tiếp và giải đáp chuyên sâu bởi các chuyên gia Siemens EDA cùng đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm.

Ban Tổ chức đã trao chứng nhận hoàn thành khóa học cho các học viên đã tham gia chương trình đào tạo. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng trong học tập và làm chủ công nghệ thiết kế vi mạch hiện đại. Việc trao chứng nhận không chỉ ghi nhận thành tích học tập của học viên mà còn góp phần chuẩn hóa trình độ chuyên môn, mở ra cơ hội ứng dụng và chuyển giao công nghệ thiết kế điện tử trong các cơ sở đào tạo và DN Việt Nam.

Thứ hai là Lễ bế giảng “Chương trình đào tạo thiết kế vi mạch số của NIC - Dolphin - Cadence”. Khóa học được thiết kế dành riêng cho đối tượng giảng viên, sinh viên năm cuối các ngành thiết kế vi mạch và kỹ sư mới tốt nghiệp, với mục tiêu phát triển năng lực thiết kế mạch số (Digital IC) và góp phần đào tạo thế hệ kỹ sư chất lượng cao trong ngành bán dẫn.

Trong suốt 13 tuần đào tạo (3 giờ/tuần), học viên được tiếp cận kiến thức cốt lõi về thiết kế số, ngôn ngữ mô tả phần cứng, tư duy hướng đối tượng, cũng như các kiến thức nâng cao như SystemVerilog, UVM, hướng dẫn sử dụng Tool mô phỏng của Cadence, và tham gia các hoạt động thực hành thiết kế và kiểm thử mạch tích hợp.

Đặc biệt, chương trình áp dụng phương pháp “learning-by-doing”, giúp học viên kết hợp giữa lý thuyết - thực hành - cố vấn (mentorship), phát triển tư duy phản biện, kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết vấn đề - những năng lực thiết yếu trong môi trường công nghệ số.

Đây là một mô hình học tập tích hợp - kết nối nguồn lực từ DN, nhà trường và cơ quan chính sách, đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển nguồn nhân lực bán dẫn theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quyết định 1017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời là một trong hoạt động được triển khai nhằm xây dựng hệ sinh thái đào tạo gắn với nhu cầu thị trường, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang đặt mục tiêu đến năm 2030 đào tạo ít nhất 50.000 kỹ sư ngành công nghiệp bán dẫn, trong đó có 5.000 nhân lực chuyên sâu về AI.

Mở rộng hợp tác quốc tế: Học bổng INTENSE từ Đài Loan

Để triển khai chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn theo định hướng của Chính phủ, Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư trong lĩnh vực này đến năm 2030.

Dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, NIC đang tích cực hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Các nhiệm vụ trọng tâm bao gồm triển khai chương trình đào tạo, xây dựng trung tâm nghiên cứu và các vườn ươm nhằm thúc đẩy thiết kế và phát triển sản phẩm vi mạch bán dẫn tại Việt Nam.

Hội thảo cũng đã giới thiệu chương trình học bổng INTENSE của Đài Loan (Trung Quốc) - một sáng kiến nhằm thu hút nhân tài quốc tế đến học tập và làm việc trong lĩnh vực bán dẫn.

Học bổng INTENSE là sáng kiến học thuật trọng điểm của Đài Loan nhằm thu hút học sinh, sinh viên quốc tế tài năng đến học tập và làm việc tại Đài Loan trong các lĩnh vực trọng điểm bao gồm: STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học), Tài chính, Bán dẫn.

Theo ông Võ Đức Thắng, đại diện chương trình học bổng INTENSE, không chỉ hỗ trợ toàn bộ học phí và sinh hoạt phí, học bổng INTENSE còn tạo điều kiện cho sinh viên được thực tập và làm việc trực tiếp tại các tập đoàn bán dẫn hàng đầu của Đài Loan như TSMC, UMC, MediaTek, ASE… Các ứng viên được lựa chọn sẽ theo học các chương trình chuyên sâu về thiết kế chip analog/digital, SoC, IC layout, packaging, MEMS và các công nghệ vi điện tử tiên tiến khác.

Sinh viên cũng sẽ có cơ hội học tập và nghiên cứu trong các phòng lab tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời nhận được sự cố vấn từ đội ngũ giáo sư hàng đầu và các chuyên gia kỹ thuật giàu kinh nghiệm đến từ Viện Nghiên cứu Công nghệ Công nghiệp (ITRI) cùng các DN chủ chốt trong chuỗi cung ứng bán dẫn của Đài Loan.

Bắt đầu từ năm 2024, chương trình Học bổng INTENSE sẽ ưu tiên tuyển sinh viên đến từ Việt Nam, Indonesia và Philippines, khẳng định cam kết tăng cường hợp tác giáo dục và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong khu vực.

Ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc NIC, cho biết trong thời gian qua, NIC đã tích cực kết nối với các DN, trường đại học và các tổ chức quốc tế, đặc biệt là từ Đài Loan, để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam. Lãnh đạo NIC nhấn mạnh rằng chương trình học bổng INTENSE là minh chứng sống động cho hiệu quả của hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực.

Từ việc xác định mô hình hợp tác “ba nhà” làm nền tảng, triển khai các khóa đào tạo thực tiễn trong nước, đến việc mở rộng kết nối quốc tế qua các chương trình học bổng giá trị, Việt Nam đang từng bước xây dựng một hệ sinh thái toàn diện và bền vững, quyết tâm hiện thực hóa mục tiêu trở thành một trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu./.