Lập chiến lược thành phố thông minh cho nền kinh tế thông minh

Tại sao chúng ta cần thành phố thông minh

Ngày càng có nhiều người đổ xô đến các thành phố, và các thành phố đang phát triển nhanh chóng. Liên Hợp Quốc dự đoán rằng, với sự gia tăng dân số tổng thể, 68% dân số thế giới sẽ sống ở các khu vực thành thị vào năm 2050. Do đó cần phải có sự bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế để bắt kịp với tốc độ mở rộng nhanh chóng đang “đánh thuế” lên tài nguyên của các thành phố của chúng ta. Nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân là mục đích mà nhân loại đặt khát vọng từ hàng ngàn năm. Ngay từ thời đại La Mã cũng đã nghiên cứu những đặc tính của các thành phố để tạo ra môi trường sống thoải mái hơn, nhân văn hơn và đáng sống hơn. 

Do đó, vấn đề xây dựng môi trường đô thị không chỉ đơn thuần là giải quyết những thách thức về vấn đề gia tăng dân số khu vực thành thị mà còn cần đảm bảo mục tiêu “chất lượng cuộc sống và tính bền vững”. Đây là những thách thức cần giải quyết ở mọi thành phố trên toàn cầu. Và thật may mắn, với sự phát triển của khoa học công nghệ, những sáng kiến thành phố thông minh (TPTM) đã giúp chúng ta tiệm cận tới mục đích của cuộc sống đô thị thông minh (ĐTTM).

TPTM là gì?

Chưa có bất kì một sự thống nhất nào trong việc đưa ra định nghĩa cụ thể về TPTM, mặc dù nó là một điều tất yếu và sự thực là việc phát triển một thành phố trở thành TPTM đã và đang diễn ra trên khắp các quốc gia. Tuy nhiên, một cách tổng quan có thể hiểu TPTM là một khuôn khổ, chủ yếu bao gồm CNTT và Truyền thông (ICT), để phát triển, triển khai và thúc đẩy các hoạt động phát triển bền vững nhằm giải quyết các thách thức đô thị hóa ngày càng tăng. Khái niệm TPTM tập trung vào việc sử dụng công nghệ để quản lý hiệu quả tài sản và nguồn lực của thành phố nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Một phần lớn của khuôn khổ CNTT-TT này về cơ bản là một mạng thông minh gồm các đối tượng và máy móc được kết nối (còn được gọi là thành phố kỹ thuật số) truyền dữ liệu bằng công nghệ không dây và đám mây. TPTM mang lại cho mọi người một tiềm năng to lớn vốn có nhưng nó cũng có thể gây choáng ngợp cho chính quyền địa phương khi cố gắng để bắt đầu xây dựng một thứ chưa từng biết đến. 

Các ứng dụng IoT dựa trên đám mây nhận, phân tích và quản lý dữ liệu trong thời gian thực để giúp các thành phố, doanh nghiệp (DN) và người dân đưa ra quyết định tốt hơn nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống. Người dân tham gia vào hệ sinh thái TPTM theo nhiều cách khác nhau bằng cách sử dụng điện thoại thông minh và thiết bị di động, ô tô và nhà ở được kết nối mạng. Ghép nối các thiết bị và dữ liệu với cơ sở hạ tầng và dịch vụ vật lý của thành phố có thể cắt giảm chi phí và cải thiện tính bền vững. Cộng đồng có thể cải thiện phân phối năng lượng, hợp lý hóa việc thu gom rác, giảm tắc nghẽn giao thông và thậm chí cải thiện chất lượng không khí với sự trợ giúp của IoT. Ví dụ:

- Đèn giao thông được kết nối nhận dữ liệu từ cảm biến và ô tô để điều chỉnh nhịp và thời gian ánh sáng để phản ứng với giao thông thời gian thực, giảm tắc nghẽn đường. 

- Những chiếc ô tô được kết nối có thể giao tiếp với đồng hồ đỗ xe và đế sạc xe điện (EV) và hướng người lái xe đến điểm khả dụng gần nhất.

- Thùng rác thông minh tự động gửi dữ liệu đến các công ty quản lý rác thải và lên lịch lấy rác khi cần so với lịch trình đã lên kế hoạch trước.

- Và điện thoại thông minh của công dân trở thành bằng lái xe di động và thẻ ID của họ với thông tin xác thực kỹ thuật số, giúp tăng tốc độ và đơn giản hóa việc truy cập vào các dịch vụ của thành phố và chính quyền địa phương.

Công nghệ TPTM

Các công nghệ TPTM đang tối ưu hóa cơ sở hạ tầng, tính di động, dịch vụ công cộng và tiện ích để giúp cuộc sống đô thị trở nên “thông minh” hơn. Công nghệ thành phố thông minh được triển khai trên sáu khối, bao gồm Con người thông minh, Nền kinh tế thành phố thông minh, Giao thông thông minh, Môi trường thông minh, Cuộc sống thông minh và Quản trị thông minh. Các khối này đồng bộ và hỗ trợ nhau có thể đóng góp vào việc hiện thực hóa chiến lược TPTM. Cụ thể bằng cách tăng cường hòa nhập xã hội, hòa nhập công nghệ, phát triển kinh tế và bền vững môi trường để thúc đẩy nền kinh tế thông minh.

Con người thông minh

Con người thông minh là trọng tâm và là khối cơ bản của hệ thống TPTM. Tiêu chí này đòi hỏi các thuộc tính như xuất sắc về chuyên môn, chỉ số phát triển con người cao, hệ thống giáo dục tích hợp, thu hút lao động tri thức, người dân lựa chọn mô hình e-learning, đón nhận những thay đổi công nghệ, duy trì lối sống lành mạnh và góp phần làm cho thành phố đáng sống hơn.

Hiện nay, ngày càng có nhiều công dân sử dụng công nghệ như một phương tiện để tương tác giữa họ và thành phố thông qua điện thoại thông minh, máy tính bảng, Internet và nhiều thiết bị. Mối quan hệ giữa công dân và thành phố bắt đầu vượt ra ngoài việc thực hiện các yêu cầu và thủ tục với cơ quan hành chính, tham vấn tình trạng giao thông, khí tượng hoặc tham vấn đường phố. Không nghi ngờ gì nữa, công nghệ mở ra những khái niệm mới, mà TPTM là một trong số đó, và thông qua đó người dân và thành phố mang lại lợi ích kép: cung cấp khả năng truyền đạt cho người dân những dữ liệu chủ động có liên quan để cải thiện chất lượng cuộc sống của họ và mặt khác, chính quyền đã nhận dữ liệu của công dân để các thành phố đưa ra quyết định trong thời gian thực để đạt được chỉ số chất lượng tốt nhất thay cho công dân. Do đó, rõ ràng là có mối tương quan trực tiếp giữa nhận thức của người dân nhận được các dịch vụ giá trị gia tăng và sự phát triển lòng tin mang lại mối quan hệ kết nối với cộng đồng, hoặc thành phố.

Cư dân TPTM phải gắn kết nhiều hơn; thông qua công nghệ để gắn kết. Công dân được giáo dục tốt là là chìa khóa cho sự phát triển của các thành phố, vì vậy khái niệm Con người thông minh tập trung các khía cạnh của họ và được tiếp cận với giáo dục và đào tạo, nguồn nhân lực và năng lực quản lý, trong một xã hội hòa nhập nhằm nâng cao khả năng sáng tạo và đổi mới. Do đó, việc phát triển một trung tâm học tập công nghệ mới, và khuyến khích đầu tư vào công nghệ là điều cần thiết.

Kinh tế TPTM

Một nền kinh tế TPTM lý tưởng sẽ bao gồm một danh sách rất dài các thuộc tính; tuy nhiên, thành phố nên tập trung với “DNA kinh tế” của mình và theo hướng khai sáng tinh thần kinh doanh, đầu tư, du lịch, nguồn nhân lực, tài nguyên thiên nhiên và đổi mới.

Rõ ràng là các thành phố bền vững khuyến khích các yếu tố cần thiết trong một thành phố như chất lượng cuộc sống và quản lý tối ưu các nguồn lực, đặc biệt là khuyến khích tiết kiệm trong quản lý và phát triển của thành phố. Việc trở thành đô thị cần những mô hình mới và các cơ hội kinh doanh để thu hút, trực tiếp hoặc gián tiếp, các khoản đầu tư, mang lại sự phát triển cho thành phố. Trong chiến lược thành phố thông minh đề xuất 3 ưu tiên trong lĩnh vực kinh tế, nhấn mạnh yếu tố sử dụng CNTT để thúc đẩy các ưu tiên kinh tế sau:

- Tăng trưởng thông minh: phát triển nền kinh tế dựa trên tri thức và đổi mới;

- Tăng trưởng bền vững: thúc đẩy sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn để thúc đẩy nền kinh tế cạnh tranh hơn;

- Tăng trưởng theo chiều sâu: thúc đẩy nền kinh tế có tỷ lệ việc làm cao nhằm phát triển sự gắn kết xã hội và lãnh thổ.

Kinh tế Thông minh được xác định là nền tảng chính của phát triển đô thị trong một cộng đồng thông minh. Mô hình này dựa trên một loạt các khái niệm nhằm thúc đẩy sự phát triển, bền vững và hấp dẫn đối với đầu tư mới, các khái niệm chính là: kinh doanh điện tử, thương mại điện tử, tăng năng suất, việc làm và đổi mới và sáng tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới, các mô hình mới và cơ hội cho kinh doanh và khởi nghiệp. Ý tưởng về Technopolis (Technopolis là một thành phố tham gia vào khoa học và công nghệ cao) có thể đẩy nhanh sự phát triển kinh tế của thành phố và cuối cùng là của quốc gia. Một trong những mục tiêu chính của việc thực hiện các nhiệm vụ này chủ yếu là thu hồi vốn đầu tư, do đó cần phải xem xét tác động kinh tế của các dự án được thực hiện và liệu có khả năng cho phép tiết kiệm cho cộng đồng và bền vững theo thời gian.

Để đạt được các mục tiêu mong muốn, Kinh tế Thông minh tập trung vào các lĩnh vực sau đây:

- Khởi nghiệp - Năng suất - Năng lực cạnh tranh: tổ chức đô thị khuyến khích các sáng kiến kinh doanh mới, tăng khả năng cạnh tranh và năng suất cao trong cộng đồng với mục đích nâng cao chất lượng cuộc sống;

- Nghiên cứu và Phát triển - Phòng thí nghiệm đô thị: đưa ra giải pháp có thể được các thành phố khác áp dụng và do đó thu được lợi tức đầu tư (ROI) thông qua việc tạo ra các dịch vụ sáng tạo và phòng thí nghiệm đô thị;

- Thu hút khách du lịch và quốc tế: việc xây dựng thương hiệu là thành phố Thông minh sẽ cung cấp tầm nhìn quốc gia và quốc tế cho việc xúc tiến du lịch cả về xã hội và kinh tế;

- Đào tạo: đào tạo cộng đồng, phát triển cá nhân và bồi dưỡng khả năng sáng tạo.

Di chuyển thông minh

Giao thông và di chuyển là một trong những vấn đề lớn nhất đối với sự phát triển của các thành phố trong thế kỷ 21. Dân số tăng lên và các thành phố phải đương đầu với những thách thức về di chuyển trong các không gian vật lý nhiều chiều như thành phố. Đồng thời, kỳ vọng của người dân thay đổi liên tục, bị ảnh hưởng bởi những đổi mới liên quan đến phương tiện sinh thái và giảm thiểu ô nhiễm. Nhu cầu ngày về tính khả thi khi di chuyển hội tụ với năng lực vật chất hạn chế của hệ thống giao thông, vận tải và bãi đậu xe của một thành phố ngày càng gia tăng. 

Giao thông là vấn đề khó khăn trong cuộc sống của nhiều cư dân thành phố, công nghệ có thể cung cấp một số giải pháp giao thông bền vững đầy hứa hẹn. Với sự phát triển của các phương pháp quản lý và quy hoạch đô thị, sẽ có cơ hội cải thiện các dịch vụ di chuyển cho người dân, bên cạnh việc quản lý chính xác nhu cầu trên mạng lưới giao thông và tạo ra nhiều giá trị kinh tế cho môi trường. Các mục tiêu chính phải được giải quyết đối với di chuyển thông minh sẽ tương ứng với việc thúc đẩy di chuyển bền vững, đảm bảo khả năng tiếp cận, hệ thống giao thông, các vấn đề môi trường và quản lý bãi đậu xe để đáp ứng các nhu cầu kinh tế, xã hội và môi trường của thành phố. Vì vậy, các chiến lược phải có khả năng cung cấp các lợi ích cụ thể cả về kinh tế và môi trường, đồng thời cải thiện trải nghiệm của người dân về:

- Nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

- Giảm tác động đến môi trường.

- Cải thiện quy hoạch và hiệu quả của giao thông công cộng.

- Giảm tắc nghẽn và bức xúc của công chúng.

- Tối ưu hóa và quản lý các quảng trường đậu xe.

- Ưu tiên công dân trong lĩnh vực di chuyển.

Ưu tiên sử dụng các phương tiện giao thông sạch, đồng thời cung cấp thông tin liên quan theo thời gian thực mà công dân có thể truy cập để tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả, cải thiện tiết kiệm và giảm lượng khí thải CO₂, cũng như cải thiện việc quản lý các dịch vụ vận tải và cung cấp thông tin phản hồi cho người dân. Do đó, người sử dụng hệ thống di chuyển nên việc cung cấp dữ liệu cá nhân cần đáp ứng theo thời gian thực. Theo cách này, năng lực của công dân để trở thành người sử dụng dữ liệu trong thành phố là tạo ra các công cụ phân tích dữ liệu để ra quyết định, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ và công dân thông qua Thẻ điểm có thể thao tác và tùy chỉnh dữ liệu của riêng họ.

Ba trụ cột cơ bản trong lĩnh vực Giao thông Thông minh:

- Lưu lượng giao thông: phát triển, cải tiến và thúc đẩy các phương thức vận tải nhằm thúc đẩy môi trường, tiết kiệm và bền vững. Quản lý giao thông ưu tiên các tuyến đường thay thế, quản lý sớm các vụ tai nạn, giám sát và điều phối và hệ thống điều tiết giao thông.

- Vị trí: thúc đẩy việc sử dụng các công cụ định vị để tránh chậm trễ, ứng dụng CNTT vào việc quản lý các khu vực đậu xe trên các tuyến phố của thành phố để giảm thời gian đậu xe. Khả năng tiếp cận hiệu quả đến các thành phố và tạo ra các mô hình dự đoán để quản lý tự động theo nhu cầu.

- Tính di động: khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông bền vững thông qua các chiến dịch nâng cao nhận thức và cung cấp cho người dân thông tin hữu ích và chính xác giúp họ tận dụng thời gian tối đa có thể.

Môi trường thông minh

Môi trường thông minh là một khối quan trọng khác của hệ thống TPTM. Mục đích là bảo tồn hệ thống sinh thái và môi trường với sự trợ giúp của mạng lưới & giám sát môi trường và sử dụng năng lượng hiệu quả.

Ở đây, công nghệ cũng đóng một vai trò quan trọng; cung cấp thông tin và cảnh báo về môi trường, giám sát mạng lưới phân phối và sử dụng các cảm biến trong container. Trong môi trường thông minh, sử dụng các ứng dụng để xác định tai nạn, sử dụng xe điện, chiếu sáng thông minh, lưới điện thông minh và nhiều giải pháp công nghệ khác để thúc đẩy hiệu quả và kết quả là TPTM hướng tới cho tất cả mọi người.

Cuộc sống thông minh

Điều gì góp phần vào lối sống thông minh? Đó chính là Thẩm mỹ học trong cuộc sống hàng ngày, tuy nhiên, đạt được điều này không hề đơn giản, vì còn phải tập trung vào sức khỏe và an toàn cùng với khả năng tiếp cận công nghệ. Mọi thứ đều xoay quanh công nghệ, vậy làm thế nào để có cuộc sống thông minh?

Cải thiện chất lượng cuộc sống môi trường của chúng ta là một nhiệm vụ phức tạp vì nó liên quan đến việc khắc phục vô số trở ngại dưới bất kỳ hình thức nào: quan liêu, xã hội, kinh tế... Trong thế kỷ 21, việc cung cấp những cải thiện về chất lượng cuộc sống của công dân trong các lĩnh vực xã hội khác nhau như: sức khỏe, khả năng tiếp cận, sự gắn kết xã hội, an ninh, sự thu hút khách du lịch và văn hóa, tất cả đều mang lại lợi ích cho người dân và thành phố. Do vậy, đổi mới và cung cấp thông tin thông minh cho thành phố trong dịch vụ công sẽ cho phép tạo ra một thành phố bền vững hơn và nhân văn nhất, mà không bỏ qua tất cả các khía cạnh quan trọng tạo nên Liên hiệp các thành phố liên kết với cuộc sống của hầu hết dân số thế giới.

Một TPTM đáng sống nên có trung tâm thành phố sôi động suốt ngày đêm và cung cấp sự thuận tiện, di chuyển nhanh chóng và kết nối cùng với sự gắn kết xã hội. Bốn trụ cột cơ bản của Cuộc sống thông minh bao gồm tất cả các tính năng như sau:

- Đổi mới xã hội: cải thiện và phát triển các dịch vụ mới vì lợi ích của xã hội thông qua nghiên cứu và phát triển cải thiện chất lượng cuộc sống và thiết kế các công cụ mới để người khuyết tật có thể tiếp cận với cuộc sống mà họ có quyền tự chủ.

- Y tế số: áp dụng các công nghệ mới trong lĩnh vực y tế như hỗ trợ qua điện thoại, dịch vụ y tế và giám sát bệnh nhân từ xa và trực tuyến xã hội.

- Văn hóa số: truyền tải và quảng bá bản sắc văn hóa của thành phố thông qua các nền tảng số hóa và chia sẻ các di sản văn hóa và lịch sử, giúp di sản đó đến được với người dân từ bất kỳ nơi nào và bất kỳ lúc nào. Thúc đẩy quảng bá du lịch thông qua các ứng dụng trên thiết bị di động, thực tế tăng cường hoặc bảng thông tin trong thời gian thực.

- An ninh: tích hợp tính năng khẩn cấp bên cạnh cảm biến, camera quay phim giám sát và phân tích dữ liệu lớn theo thời gian thực để tăng khả năng phản ứng của lực lượng an ninh trong các tình huống khẩn cấp.

Quản trị thông minh

Quản trị thông minh là nền tảng cuối cùng và là sự cần thiết của một thành phố thông minh. Một thành phố thông minh lý tưởng là một thành phố thực hành ART (trách nhiệm giải trình, khả năng đáp ứng và minh bạch) trong quản trị của nó.

Thay đổi quan trọng nhất, và là một trong những thách thức lớn nhất đối với bất kỳ thành phố thông minh nào của thế kỷ 21 là tính minh bạch của Chính quyền. Chính quyền và các cơ quan hành chính có truyền thống chịu trách nhiệm chỉ đạo và làm việc vì sự tiến bộ và hoạt động của thành phố, nhưng họ luôn là người cuối cùng thích ứng với công nghệ mới, do chi phí hành chính và kinh tế lớn đối với thành phố. Các dịch vụ do Chính quyền cung cấp sẽ như các công cụ cung cấp thông tin, quản lý và khả năng tiếp cận cho những công dân yêu cầu các dịch vụ mới mỗi ngày để cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.

Quản trị thông minh là yếu tố chính để phát triển thành phố thông minh vì chức năng chính của họ là phát triển các chính sách thúc đẩy sự phát triển trong thành phố, cung cấp dịch vụ cho người dân và sự hiệp lực giữa các thành phần khác nhau của xã hội. Quản trị thông minh không phải là mục tiêu nhưng là phương tiện để thành phố có các yếu tố cần thiết để tiến tới là thành phố thông minh, bền vững và vì lợi ích của người dân để nâng cao chất lượng cuộc sống của họ.

Rõ ràng là Chính quyền cần đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra và thực hiện các dịch vụ làm biến đổi xã hội bằng cách thiết lập một giao tiếp trực tiếp hơn và minh bạch hơn với người dân, phục vụ các nhu cầu ngày càng thiết thực hơn. Do vậy quản trị thông minh phải là hợp nhất các cơ quan hành chính nhà nước, tư nhân và dân sự để điều hành thành phố một cách hiệu quả. Công cụ chính cho phép gắn kết tất cả các lĩnh vực này là việc quản trị thông minh, được kích hoạt bởi các quy trình thông minh, khả năng tương tác và cung cấp dữ liệu. Các mục tiêu thông minh bao gồm tính minh bạch và dữ liệu mở thông qua việc sử dụng quản trị thông minh, Chính quyền đưa ra quyết định có sự tham gia và đồng tạo ra các dịch vụ dưới dạng ứng dụng. Các dịch vụ như Hành chính điện tử để hợp lý hóa các thủ tục giữa Chính quyền và người dân. 

Do đó, bốn trụ cột cơ bản trong bất kỳ cộng đồng thông minh nào, trong lĩnh vực Quản trị thông minh là:

- Tính minh bạch: Cung cấp cho công dân, từ mọi nơi, quyền truy cập vào thông tin và các quy trình do Cơ quan quản lý thực hiện, mang lại sự minh bạch cho tất cả các quy trình và các dự án đã được phê duyệt.

- Chính phủ điện tử: mở rộng mối quan hệ của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp đến tất cả các lĩnh vực của TPTM. Nhờ đó, cải thiện các quy trình và tăng cơ hội cho mọi công dân tương tác với Chính phủ, tạo điều kiện thuận lợi cho mối quan hệ của công dân với cơ quan hành chính để cung cấp quyền truy cập trực tuyến vào thông tin cơ bản, thủ tục, nộp thuế, một cửa liên thông hoặc chữ ký điện tử. Thông qua biểu quyết điện tử, thúc đẩy việc sử dụng CNTT, phát triển nền tảng đám mây dùng chung iCloud vì các dịch vụ tích hợp hệ thống là một phần của Chính phủ điện tử đang hoạt động.

- Dữ liệu mở: cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu một cách đơn giản và miễn phí, là chìa khóa cho sự minh bạch và tạo ra giá trị gia tăng cho các dịch vụ công dân, đưa ra quyết định và có tác động kinh tế đáng kể.

Quản trị thông minh được coi là một nhân tố xuyên suốt, có thể điều phối và tích hợp một loạt các hoạt động phát triển các quy định cho phép triển khai Dịch vụ thông minh, thực hiện tái cấu trúc các thủ tục, khả năng tương tác hành chính và sự phát triển của một danh tính kỹ thuật số. Chính quyền có thể áp dụng bất kỳ mô hình nào trong số bốn mô hình G2C (Chính quyền với Công dân), G2G (Chính quyền với Chính quyền), G2B (Chính quyền với DN) hoặc G2E (Chính quyền với Người dân) để đạt được điều này.

Kinh phí - một thách thức muôn thủa

Trong 3 thách thức để phát triển TPTM là: Kinh phí; Thiếu sự quan tâm; Sự thiếu kiến thức - Kinh phí là một vấn đề quan trọng cần được giải quyết để gỡ bỏ những rào cản trong các sáng kiến TPTM thành công. Một khuôn khổ pháp lý của quốc gia sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết những thách thức về nguồn vốn. Chính quyền thành phố có thể tìm kiếm các khoản trợ cấp, trợ cấp, đầu tư quốc gia và quỹ cơ sở hạ tầng từ chính phủ. Mặt khác, nó có thể lựa chọn tài trợ trực tiếp bằng cách phát hành cổ phiếu hoặc các nguồn tài chính dài hạn khác. 

Tổ chức tài chính có thể lựa chọn tài trợ gián tiếp, trái phiếu đô thị, các công cụ thị trường cổ phiếu, tài trợ hạng hai (Mezzanine Financing) hoặc Ủy thác đầu tư bất động sản cùng với việc khám phá các lựa chọn của các phương thức tài chính quốc tế. Bên cạnh việc gỡ bỏ rào cản về vốn cũng cần chú ý là sự thiếu quan tâm đến việc phát triển thành phố thông minh cũng có thể tạo ra rào cản và sự thiếu quan tâm có thể xuất phát ngay từ việc thiếu kiến thức.

Công nghệ TPTM có thể cải thiện các chỉ số chính về chất lượng cuộc sống đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng, môi trường và xã hội. Thế giới và Việt Nam đã và đang đẩy mạnh tiến trình phát triển hướng tới các TPTM nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nhờ vào những lợi ích mang lại như loại bỏ được khí thải nhà kính; các giải pháp phòng chống tội phạm, dịch vụ hỗ trợ khẩn cấp; giao thông và vận chuyển thông minh giúp tiết kiệm thời gian; triển khai các giải pháp y tế thông minh giúp nâng cao tuổi thọ; các giải pháp lựa chọn nhà ở và tiết kiệm năng lượng giúp tiết kiệm chi phí, kết nối và tạo ra nhiều cơ hội hợp tác đầu tư nhằm phát triển kinh tế diện rộng.

Thành phố thông minh không chỉ là một khái niệm, mà còn là một tư duy, định hướng cho một quốc gia, thành phố và cộng đồng để hướng tới xã hội tốt đẹp hơn. Đó là cách để nâng cao chất lượng cuộc sống qua giải pháp công nghệ dữ liệu, sử dụng năng lượng hiệu quả, cải thiện cơ hội chăm sóc sức khỏe và giáo dục cùng với sự kết hợp hiệu quả giữa công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, tùy vào tình hình thực tế, mỗi quốc gia nên lựa chọn cho một kế hoạch triển khai mang tầm chiến lược để có thể tăng tốc và cải thiện được xã hội, cộng đồng, kinh tế trong giai đoạn sắp tới.

Tạo ra một mạng lưới các đối tượng có khả năng tương tác thông minh có thể mở ra cánh cửa cho một loạt các đổi mới. Giải mã cách thức các khối liên kết với nhau và sự nhạy bén trong các giai đoạn lập kế hoạch và triển khai, cùng với việc nắm bắt công nghệ có thể hiện thực hóa giấc mơ TPTM và góp phần hướng tới nền kinh tế thông minh.

Những năm gần đây, không chỉ Chính phủ mà cả các DN  Việt cũng đang chung tay thay đổi cảnh quan đô thị bằng việc ứng dụng công nghệ để cải thiện môi trường sống cho người dân. Nhất là ở một số thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng... chính quyền địa phương đã và đang có những nỗ lực trong việc xây dựng TPTM (smart city), nâng cao hiệu quả sử dụng điện nước và các cơ sở hạ tầng tiện ích xã hội.

Tại Việt Nam, chiến lược chính xây dựng TPTM gắn liền với một số lĩnh vực hành động cụ thể. Đó là, Chính phủ thông minh giúp Việt Nam cải thiện và bứt phá trong việc gia tăng kết nối và tương tá giữa chính phủ và tất cả các bên liên quan - công dân, DN và các tổ chức khác của xã hội dân sự, bên cạnh đó là sự đồng bộ và nhất quán giữa các khu vực, tỉnh thành về mặt pháp lý và chính sách. Chính phủ thông minh sẽ tăng tính hiệu quả, hiệu lực, thể hiện được sự minh bạch tin cậy, kết nối và giải quyết nhanh chóng, đặc biệt trong giai đoạn Việt Nam đang nhận được nhiều dòng vốn đầu tư nước ngoài. Từ đó, tạo ra nền kinh tế thông minh chuyển đổi và củng cố nền kinh tế của một đô thị, kết nối và tạo điều kiện cho mạng lưới các công ty khởi nghiệp - nhà đầu tư trong và ngoài nước, các DN, nhân sự trình độ cao, từ đó phát triển nền kinh tế theo cách sáng tạo và bền vững.

ĐIỀU GÌ LÀM NÊN THÀNH CÔNG CỦA TPTM?

1. Kết nối không dây phổ biến: Chất lượng và độ tin cậy của kết nối trở nên cấp thiết đối với TPTM. Các mạng băng thông cao, độ trễ thấp, phù hợp với tương lai là điều cần thiết để hỗ trợ mức độ liên kết và hội tụ chưa từng có. Cáp quang cũng là một lựa chọn lý tưởng để đáp ứng các ứng dụng thành phố thông minh hiện nay, cũng như các công nghệ trong tương lai.

2. Dữ liệu mở: Cho dù bạn đang nói chuyện điện thoại, lái xe ô tô hay đơn giản là theo dõi quá trình tập luyện bằng công nghệ có thể đeo được, dữ liệu sẽ được tạo ra. Nhưng bạn có tự hỏi điều gì sẽ xảy ra với thông tin đó không? Phần lớn dữ liệu đó được sử dụng để nâng cao sản phẩm hoặc phát triển các thuật toán mới. Nhưng làm thế nào thành phố thông minh có thể thu được giá trị từ dữ liệu mở? Dữ liệu mở giúp hiểu rõ hơn về cuộc sống của cư dân, giải quyết các vấn đề của họ và giúp xây dựng các dịch vụ công bằng và toàn diện hơn.

3. Bảo mật đáng tin cậy: Chi phí cho lỗi bảo mật là rất lớn. Các thiết bị, cổng và mạng không an toàn là mảnh đất màu mỡ cho các tin tặc quan tâm đến việc gây ra sự gián đoạn trên toàn thành phố và khả năng kiểm soát hệ thống. Một cam kết hợp tác liên quan đến các đối tác như nhà sản xuất cảm biến và thiết bị truyền động, nhà cung cấp cổng, bảng tiêu chuẩn và thậm chí cả nhà phát triển hệ điều hành sẽ đảm bảo giao tiếp được xác thực, ủy quyền và mã hóa.

4. Các kế hoạch kiếm tiền linh hoạt: Các TPTM nên có khả năng đưa ra các mô hình định giá linh hoạt - và cuối cùng tạo ra doanh thu có lãi. Vậy có thể áp dụng điều này ở đâu? Phí cầu đường và đường cao tốc, điểm trung thành tái chế và chất thải, đăng ký chỗ đậu xe cho người tiêu dùng và đội xe thương mại, đăng ký truy cập Wi-Fi trong thành phố và vật liệu Elearning có thể là một số lựa chọn.

5 XU HƯỚNG TPTM

IoT - Các thành phố nhận ra tầm quan trọng của cơ sở hạ tầng được kết nối với IoT và đưa phần mềm trung gian và hệ thống đám mây vào vị trí tương tự có thể nắm bắt và sử dụng nó để thấy những lợi thế đáng kể theo thời gian.

5G được biết đến với tốc độ và khả năng kết nối, các TPTM có thể gặt hái những lợi ích của nó.

Phân tích dữ liệu là một xu hướng khác cho phép các sáng kiến hệ thống thông minh xác định các vấn đề tiềm ẩn, không có cơ hội và

Blockchain không chỉ là tiền điện tử và có thể được các TPTM sử dụng để đảm bảo an toàn và bảo mật trong các sáng kiến khác nhau của nó.

Tự động hóa: Thành quả thấp trong phân khúc AI cũng có thể làm tăng giá trị của lực lượng lao động và làm cho các công ty trở nên thông minh hơn.

Tài liệu tham khảo:

1. https://readwrite.com/2021/03/22/strategizing-smart-cities-for-smart-economy/

2. https://www.thalesgroup.com/en/markets/digital-identity-and-security/iot/inspired/

smart-cities

3.https://nhandan.com.vn/tranghanoi-tin-chung/phat-trien-do-thi-va-kinh-te-dothi-640212/

4.https://vi.public-welfare.com/4214939-technopolis-is-..-the-meaning-of-the-wordquottechnopolisquot-in-various-areas-of-life

5. https://web.ua.es/en/smart/smart-government.html

6.https://thoibaonganhang.vn/chien-luoc-xay-dung-thanh-pho-thong-minh-107476.html

7. https://aita.gov.vn/xay-dung-thanh-pho-thong-minh-bat-dau-tu-dau

(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 5 tháng 5/2021)