Liên Hợp Quốc thông qua Nghị quyết đầu tiên về AI

Nghị quyết có tiêu đề "Nắm bắt cơ hội của các hệ thống AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy để phát triển bền vững" (Seizing the opportunities of safe, secure and trustworthy artificial intelligence systems for sustainable development) nhằm thúc đẩy việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, tăng cường chính sách quyền riêng tư, đảm bảo giám sát chặt chẽ AI để phát hiện các rủi ro tiềm ẩn và duy trì nhân quyền. Đại hội đồng cũng công nhận tiềm năng của các hệ thống AI trong việc tăng tốc và thúc đẩy tiến trình đạt được 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDG).

Nghị quyết là kết quả của 3 tháng đàm phán và các bên liên quan đã đồng thuận về mức độ hợp tác quốc tế. Nghị quyết xuất phát từ một đề xuất của Mỹ và nhận được sự ủng hộ từ Trung Quốc và 121 quốc gia khác.

Hội đồng cũng kêu gọi tất cả các quốc gia, khu vực tư nhân, xã hội dân sự, các tổ chức nghiên cứu và giới truyền thông phát triển và hỗ trợ các phương pháp tiếp cận, khuôn khổ pháp lý và quản trị việc sử dụng AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy.

Phát biểu tại Đại hội đồng, bà Linda Thomas-Greenfield, Đại sứ Mỹ và Đại diện thường trực tại LHQ cho biết Nghị quyết này được xây dựng cùng với sự hợp tác của các cơ quan LHQ bao gồm Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU), UNESCO và Hội đồng Nhân quyền.

Bà nói: “Chúng tôi dự định Nghị quyết này sẽ bổ sung cho các sáng kiến ​​trong tương lai của LHQ, bao gồm các cuộc đàm phán hướng tới một hiệp ước kỹ thuật số toàn cầu và công việc của cơ quan cố vấn cấp cao của Tổng thư ký về AI”.

Trên mạng xã hội X, Phó Chủ tịch kiêm Chủ tịch Microsoft Brad Smith đã viết: "Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ LHQ áp dụng Nghị quyết AI toàn diện. Sự đồng thuận đạt được ngày hôm nay đánh dấu một bước quan trọng hướng tới việc thiết lập các rào chắn quốc tế cho sự phát triển bền vững và có đạo đức của AI, đảm bảo công nghệ này phục vụ nhu cầu của tất cả mọi người”.

Khác với các nghị quyết của Hội đồng bảo an, các nghị quyết của Đại hội đồng LHQ không mang tính ràng buộc nhưng có giá trị phản ánh ý kiến của cộng đồng quốc tế. Tại LHQ, việc thông qua theo nguyên tắc đồng thuận có nghĩa là tất cả các thành viên đồng ý thông qua nghị quyết mà không cần bỏ phiếu. LHQ viết trong mục Hỏi - Đáp (FAQ) trực tuyến: “Đạt được sự đồng thuận khi tất cả các quốc gia thành viên đồng ý về một văn bản, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả họ đều đồng ý về mọi yếu tố của một văn bản dự thảo. Họ có thể đồng ý thông qua một dự thảo nghị quyết mà không cần bỏ phiếu, nhưng vẫn có những dè dặt về một số phần nhất định của văn bản”.

Sáng kiến này cùng một loạt nỗ lực của các chính phủ trên toàn thế giới nhằm tác động đến quỹ đạo phát triển AI sau khi ChatGPT và GPT-4 ra mắt. Các nhà phê bình lo ngại AI có thể làm suy yếu các quy trình dân chủ, thổi phồng các hành động gian lận hoặc góp phần tạo ra sự dịch chuyển công việc đáng kể, cùng nhiều vấn đề khác.

Nghị quyết tìm cách giải quyết những mối nguy hiểm liên quan đến việc áp dụng các hệ thống AI vô trách nhiệm hoặc độc hại, mà LHQ cho rằng có thể gây nguy hiểm cho nhân quyền và các quyền tự do cơ bản.

Theo Reuters, đã có “rất nhiều cuộc đối thoại nảy lửa” trong quá trình đàm phán nhưng cuối cùng các quốc gia đã thông qua Nghị quyết nhằm duy trì sự cân bằng giữa thúc đẩy phát triển và bảo vệ nhân quyền.

Nghị quyết của LHQ có thể là thỏa thuận “toàn cầu” đầu tiên về AI theo nghĩa có sự tham gia của mọi quốc gia thành viên LHQ, nhưng đây không phải là thỏa thuận quốc tế đầu tiên về AI. Vinh dự đó dường như thuộc về Tuyên bố Bletchley được ký kết vào tháng 11/2023 bởi 28 quốc gia tham dự Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về AI tại Vương quốc Anh.

Cũng trong tháng 11/2023, Mỹ, Anh và các quốc gia khác đã công bố một thỏa thuận chi tiết về cách thức bảo đảm công nghệ AI được sử dụng một cách an toàn trước nguy cơ lừa đảo. Châu Âu đang dần tiến tới các thỏa thuận tạm thời để quản lý AI và sắp thực hiện các quy định AI toàn diện đầu tiên trên thế giới. Trong khi đó, chính phủ Mỹ vẫn thiếu sự đồng thuận về hành động lập pháp liên quan đến quy định về AI, với việc chính quyền Tổng thống Joe Biden ủng hộ các biện pháp giảm thiểu rủi ro AI đồng thời tăng cường an ninh quốc gia./.