Vào cuối phiên họp ngày 6/8, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Đại học (ĐH) và Nghiên cứu Italia Maria Cristina Messa, các Bộ trưởng G20 về lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu đã thông qua "Tuyên bố chung về thúc đẩy nghiên cứu, đào tạo ĐH và số hóa để phục hồi mạnh mẽ, bền vững, và hòa nhập".
Nhận thức được tác động của đại dịch COVID-19 đối với cộng đồng nghiên cứu, giáo dục ĐH và rộng hơn là đối với sự ổn định của xã hội, các Bộ trưởng và các đại biểu đã thảo luận về cách giải quyết những thách thức mới nhằm đạt được các mục tiêu chung về phát triển cộng đồng bền vững.
Phiên họp tại Italia lần này tập trung vào ba trụ cột: làm thế nào để giải quyết bản chất đang thay đổi của các kỹ năng; cách khai thác tiềm năng của công nghệ số trong khi vẫn duy trì các nguyên tắc và giá trị đạo đức; cách tận dụng cơ sở hạ tầng số chung để hỗ trợ hợp tác nghiên cứu, khoa học mở và đào tạo ĐH.
Đáp ứng sự thay đổi của các kỹ năng trong kỷ nguyên số hoá
Đối với các kỹ năng mới, Hội nghị Bộ trưởng nghiên cứu G20 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc "thúc đẩy phát triển công nghệ lấy con người làm trung tâm bằng cách tăng cường khả năng tiếp cận nghiên cứu và đào tạo ĐH cho tất cả mọi người", tăng cường kỹ năng số, giải quyết "khoảng cách số" trong nghiên cứu, đào tạo ĐH và giảm thiểu" rủi ro an ninh trong môi trường số một cách toàn diện và bình đẳng".
Tuyên bố nêu rõ việc số hóa nhanh chóng nền kinh tế và xã hội đã làm thay đổi các yêu cầu kỹ năng.
Số hóa cũng đang thay đổi cách thức quản lý hệ thống đào tạo ĐH và cách thức phát triển phép biện chứng dạy - học: các cơ hội do việc sử dụng ngày càng nhiều các nguồn tài nguyên, công cụ và dữ liệu số đang thay đổi, đòi hỏi phải cập nhật cách thức ngành giáo dục đào tạo sinh viên.
"Chúng tôi khuyến khích phát triển và chia sẻ các phương pháp hay nhất, trong cả lĩnh vực nghiên cứu và đào tạo ĐH, để thúc đẩy sự phát triển của lực lượng lao động có kỹ năng số", Tuyên bố của các Bộ trưởng nghiên cứu thuộc G20 nhấn mạnh.
Các nguyên tắc và giá trị đạo đức trong nghiên cứu và giáo dục cao cấp
Các Bộ trưởng cũng cam kết "tiếp tục việc bắt đầu xác định các nguyên tắc và giá trị đạo đức cần thiết để hình thành các xã hội hòa nhập, phục hồi và bền vững thông qua các sáng kiến khoa học và giáo dục mở", có tính đến nhu cầu "bảo vệ nhân quyền, nhân phẩm, quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân trong suốt vòng đời của việc thiết kế, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cũng như tất cả các công nghệ số trong nghiên cứu, quản lý giáo dục, giảng dạy và học tập".
Cụ thể, việc nghiên cứu và đào tạo phải đảm bảo các yêu cầu:
- Bảo vệ quyền con người, nhân phẩm, quyền riêng tư, dữ liệu cá nhân trong suốt vòng đời của thiết kế, sử dụng AI và tất cả các công nghệ số trong nghiên cứu, giáo dục quản lý, giảng dạy và học tập.
- Đảm bảo rằng sự hòa nhập, bình đẳng, không phân biệt đối xử và tiếp cận đối với các nghiên cứu mở và sáng kiến giáo dục; Nghiên cứu và chia sẻ thông tin về nghiên cứu và giáo dục một cách cởi mở, an toàn và có thể tìm thấy, có thể tiếp cận, có thể tương tác và sử dụng lại (công bằng), đồng thời tôn trọng quốc gia và các quy định quốc tế, tuân thủ các nguyên tắc và giá trị học thuật, đạo đức.
- Ghi nhận những đóng góp của tất cả các đối tác trong quá trình nghiên cứu đồng thời khuyến khích sự hợp tác trên toàn thế giới.
- Thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ, trẻ em gái trong các nghiên cứu STEM và trong các môn học khác liên quan đến thiết kế, thực hiện các sáng kiến số.
- Phát triển các sáng kiến số trên tất cả các lĩnh vực để thúc đẩy quyền truy cập và sự tham gia bình đẳng của tất cả mọi người trong cộng đồng theo cách thức hòa nhập và bình đẳng.
- Đảm bảo tính bền vững của việc phát triển và sử dụng các tài nguyên số tin cậy cho đào tạo ĐH, nghiên cứu và đổi mới.
Hướng tới sự hiểu biết chung về không gian số
Liên quan đến hợp tác nghiên cứu và sử dụng cơ sở hạ tầng số chung, các Bộ trưởng nhấn mạnh trong Tuyên bố cách thức truy cập vào dữ liệu và các công cụ số liên quan đến nghiên cứu sẽ tăng cường "khả năng tái tạo của các kết quả khoa học", "tạo điều kiện cho hợp tác liên ngành hoạt động", kích thích "tăng trưởng kinh tế thông qua các cơ hội đổi mới tốt hơn", cho phép "tái sử dụng và chia sẻ dữ liệu trong đổi mới xã hội", tăng" hiệu quả sử dụng nguồn lực", cải thiện" tính minh bạch và trách nhiệm giải trình", mang lại lợi nhuận từ đầu tư công, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, đảm bảo "sự ủng hộ của công chúng đối với kinh phí nghiên cứu" và củng cố "niềm tin của công chúng vào nghiên cứu".
Các Bộ trưởng thống nhất cao tầm quan trọng ngày càng tăng của cơ sở hạ tầng số đối với nghiên cứu và đào tạo ĐH, trong việc tạo ra dữ liệu, thông tin; Duy trì và củng cố hệ sinh thái đa dạng của cơ sở hạ tầng nghiên cứu số quốc gia và quốc tế, và các kết nối cần thiết, khả năng tương tác giữa các bộ phận khác nhau, đòi hỏi sự hiểu biết chung và hợp tác chiến lược giữa các quốc gia.
Tuyên bố cũng nêu rõ quyền truy cập vào dữ liệu và các đối tượng số có liên quan đến nghiên cứu khác giúp tăng cường khả năng tái tạo các kết quả khoa học, tạo điều kiện cho hợp tác liên ngành, kích thích tăng trưởng kinh tế thông qua các cơ hội tốt hơn cho đổi mới, cho phép tái sử dụng và chia sẻ dữ liệu trong đổi mới xã hội, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, cải thiện minh bạch và trách nhiệm giải trình, mang lại lợi nhuận từ đầu tư công, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, bảo mật, hỗ trợ của công chúng đối với kinh phí nghiên cứu và củng cố lòng tin của công chúng đối với nghiên cứu.
Các Bộ trưởng khẳng định tầm quan trọng của bảo vệ nhân phẩm, quyền con người, bao gồm quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân cũng như các quyền sở hữu trí tuệ trong khi thúc đẩy quyền truy cập đó.
Cũng theo Tuyên bố, các Bộ trưởng nghiên cứu G20 cũng nhấn mạnh hợp tác quốc tế trong nghiên cứu là cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của khoa học - công nghệ và để giải quyết các thách thức xã hội, toàn cầu mà không thể một mình quốc gia nào có thể giải quyết.
Cuối cùng, các Bộ trưởng nghiên cứu G20 đã cùng nhất trí trong khuôn khổ Chủ tịch G20 tiếp theo do Indonesia đảm nhiệm sẽ tiếp tục hướng tới quá trình chuyển đổi số nhằm phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ, bền vững và linh hoạt./.
