Mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC): Ngân hàng vừa làm vừa run

Hà Tâm| 09/12/2020 15:03
Theo dõi ICTVietnam trên

Việc mở tài khoản thanh toán cá nhân bằng phương thức điện tử (hiệu lực từ ngày 5/3/2021) mở ra cơ hội cung cấp dịch vụ số, khai thác tệp khách hàng mới cho ngân hàng.

Mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC): Ngân hàng vừa làm vừa run - Ảnh 1.

Việc áp dụng eKYC đang làm dấy lên lo ngại về tài khoản rác, tài khoản giả mạo và nguy cơ lộ thông tin khách hàng.

Công nghệ và máy móc phát hiện gian lận tốt hơn

Sau thời gian dài các ngân hàng thương mại đề nghị và mong ngóng, cuối tuần qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư số 16/2020/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 23/2014/TT-NHNN. Theo đó, các quy định về mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC), vốn được ví như chìa khóa mở cánh cửa cung cấp dịch vụ số cho các ngân hàng, đã được bổ sung.

Trao đổi với phóng viên, ông Đào Minh Tuấn, Phó tổng giám đốc Vietcombank khẳng định, đây là thông tư rất quan trọng, là điều kiện để các ngân hàng có thể cung cấp dịch vụ ngân hàng số cho khách hàng.

Quả thực, chỉ trong 4 tháng qua kể từ khi được NHNN “bật đèn xanh”, hơn chục ngân hàng đã đồng loạt chạy đua triển khai eKYC và kết quả đạt được rất tốt khi lượng khách hàng mở mới tài khoản trên kênh này tăng vọt. Tuy nhiên, việc áp dụng eKYC đang làm dấy lên nỗi lo ngại về tài khoản rác, tài khoản giả mạo và nguy cơ lộ thông tin khách hàng.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho rằng, quá trình triển khai eKYC tại ngân hàng này cho thấy, việc xác thực danh tính khách hàng bằng máy móc thậm chí còn an toàn hơn là xác thực trực tiếp tại quầy. Với giao dịch trực tiếp tại quầy, việc phát hiện chứng minh thư giả mạo phụ thuộc vào khả năng của giao dịch viên, song nếu thực hiện eKYC, ngân hàng sẽ có nhiều công nghệ để kiểm tra (như LiveBank có thể nhận diện tới 128 thông số của khách hàng trong vòng 3 giây quét khuôn mặt), nên độ chính xác cao hơn rất nhiều.

“Tại TPBank, thông qua eKYC, chúng tôi phát hiện có trường hợp khách hàng sử dụng tới 9 chứng minh thư nhân dân khác nhau để đăng ký”, ông Hưng cho biết.

Về vấn đề này, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) khẳng định, với các chứng minh thư giả, một giao dịch viên ngân hàng không thể làm tốt hơn máy móc. “Triển khai eKYC, chúng ta được hai thứ. Đó là ngân hàng lưu lại được toàn bộ sinh trắc học của người mở. Ngoài ra, nếu mở tài khoản trực tiếp tại quầy, vẫn có khả năng một người mở được hai tài khoản khác nhau với hai tên khác nhau (bằng chứng minh thư giả), nhưng với eKYC, điều này không thể làm được, vì máy móc hoàn toàn nhận diện được khuôn mặt”, ông Dũng lý giải.

Ngân hàng vẫn phải tự xoay xở dữ liệu

Dù khẳng định máy móc làm tốt hơn con người trong việc nhận diện thông tin giả mạo, song lãnh đạo nhiều ngân hàng cho biết, hiện nay, cơ sở dữ liệu thông tin về khách hàng còn rời rạc, chất lượng chưa cao, nên việc triển khai eKYC đến đâu tùy thuộc vào khẩu vị rủi ro của các ngân hàng.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư, lãnh đạo một ngân hàng TMCP cho hay, do Bộ Công an chưa ban hành cơ sở dữ liệu chung về dân cư, về căn cước công dân, nên các ngân hàng phải tự xoay xở nguồn dữ liệu bằng các nguồn khác nhau như: Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC), điện lực, thuế, bảo hiểm xã hội… Tuy nhiên, cũng chưa thể đảm bảo là mọi thông tin khách hàng khai từ các nguồn này đều chính xác.

“Tôi cho rằng, với chất lượng dữ liệu khách hàng hiện nay, việc tài khoản ảo, tài khoản rác thông qua eKYC dù không nhiều, song vẫn sẽ có trường hợp lọt lưới. Với ngành ngân hàng, trong cả triệu trường hợp, chỉ cần vài trường hợp như vậy là đã làm mất uy tín của cả ngân hàng, nên phải rất thận trọng”, vị lãnh đạo này cho hay.

Về vấn đề này, ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó tổng giám đốc VietinBank cho rằng, bên cạnh áp dụng công nghệ để xác thực điện tử và mở tài khoản từ xa, thì việc hậu kiểm để phát hiện gian lận cũng là điều vô cùng quan trọng.

Thực tế, Thông tư 16/2020/TT-NHNN của NHNN đã đưa ra một số “chốt chặn” để quản lý rủi ro. Ngoài yêu cầu phải hậu kiểm, NHNN còn bắt buộc các ngân hàng thương mại khi triển khai eKYC phải đáp ứng một số yêu cầu tối thiểu về mặt công nghệ. Bên cạnh đó, phải xây dựng quy trình quản lý, kiểm soát, đánh giá rủi ro, phải lưu trữ, bảo quản đầy đủ, chi tiết theo thời gian đối với các thông tin, dữ liệu nhận biết khách hàng trong quá trình khách hàng mở, sử dụng tài khoản thanh toán…

NHNN cũng đặt hạn mức giao dịch qua các tài khoản thanh toán của khách hàng đó không vượt quá 100 triệu đồng/tháng/khách hàng (ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt).

Tuy nhiên, những rủi ro khi áp dụng eKYC với ngân hàng vẫn còn khá lớn. Một bất cập khác là thông tin định danh khách hàng điện tử của các ngân hàng không liên kết với nhau, dẫn tới khó phát hiện gian lận và lãng phí nguồn lực. Thực tế, tại các quốc gia phát triển của châu Âu, khách hàng thực hiện eKYC ở một ngân hàng, thì thông tin dữ liệu sẽ được cập nhập trên hệ thống quốc gia và có thể thực hiện giao dịch tại bất kỳ ngân hàng nào.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng, tình trạng trên không chỉ gây lãng phí, tốn kém, mà còn có thể khiến làm tăng tài khoản rác, tài khoản không hoạt động.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Hưng cho rằng, dù ngân hàng sau khi mở tài khoản bằng eKYC đều thực hiện hậu kiểm bởi bộ phận liên quan đến rủi ro vận hành, rủi ro kênh số hóa và các phần mềm phòng chống rửa tiền để “lọc” các gian lận, song nếu Bộ Công an xây dựng xong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và căn cước công dân, thì việc triển khai eKYC với các ngân hàng sẽ an toàn hơn rất nhiều.

Trước mắt, ông Phạm Tiến Dũng khuyến cáo, những ngân hàng chưa có công nghệ đáp ứng quản trị rủi ro, gian lận thì chưa nên triển khai eKYC.

Bộ Công an đang xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nếu đề án này được ban hành, sẽ rất thuận lợi cho các ngân hàng trong việc xác định thông tin cá nhân, không chỉ để eKYC, mà còn để đánh giá, xếp hạng và cung cấp dịch vụ phù hợp, nhất là dịch vụ tín dụng với khách hàng. Các ngân hàng đang rất nỗ lực đầu tư cho bảo mật, song người dân cũng phải quan tâm bảo mật thông tin cá nhân của mình, tránh bị các đối tượng lừa đảo lợi dụng, chiếm đoạt tài sản.

- Ông Đào Minh Tuấn, Phó tổng giám đốc Vietcombank


Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
  • Việt Nam - Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện
    Phát biểu tại họp báo, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, Việt Nam-Malaysia tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực mới (như kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, năng lượng xanh...).
  • Chìa khóa giải quyết thách thức trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng
    Trẻ em - đối tượng dễ bị tổn thương nhất, đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ. Đây không chỉ là bài toán của riêng Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu đòi hỏi sự chung tay hợp tác từ nhiều phía.
  • Việt Nam đang đối mặt 3 thách thức an toàn thông tin
    Các cuộc tấn công mạng hiện nay ngày càng tinh vi và phức tạp hơn, đặc biệt khi có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, việc kết hợp công nghệ này với trí tuệ của con người đã giúp phát hiện và phòng, chống tấn công mạng hiệu quả hơn.
  • Chuyển đổi số thành công không thể thiếu “niềm tin số”
    Muốn triển khai hiệu quả chiến lược số hóa quốc gia cần triển khai theo hướng tiếp cận từ trên xuống dưới và phải phù hợp với thực tế, đảm bảo có tầm nhìn rộng trong tương lai.
  • Việt Nam - Hàn Quốc đồng hành trong kỷ nguyên AI
    Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm hy vọng, Việt Nam có thể học tập nhiều hơn từ Hàn Quốc về các bài học kinh nghiệm, cách làm hay để phát huy tối đa vai trò công nghệ số nói chung và trợ lý ảo nói riêng trong hoạt động của cơ quan nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo lập xã hội số nhân văn và thu hẹp khoảng cách số.
Đừng bỏ lỡ
  • Bốn giải pháp trọng tâm để giải bài toán an toàn dữ liệu quốc gia
    Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Bùi Hoàng Phương, năm 2024 đánh dấu bước tiến vượt bậc của Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thông tin. Tuy nhiên, còn rất nhiều thách thức cần vượt qua để đảm bảo an toàn dữ liệu quốc gia.
  • Việt Nam tăng cường hợp tác phát triển công nghệ số với Burundi và NIPA
    Trong khuôn khổ sự kiện Tuần lễ Số quốc tế 2024, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã tiếp và làm việc với Bộ trưởng Bộ Truyền thông, Công nghệ Thông tin và Đa phương tiện Burundi Léocadie Ndacayisaba và ông Hur Sung Wook, Chủ tịch Cục Xúc tiến Công nghiệp CNTT quốc gia Hàn Quốc (NIPA).
  • Chính thức ra mắt Nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin
    Nền tảng hướng tới nâng cao chất lượng và điều phối hiệu quả các hoạt động diễn tập trên toàn quốc thông qua nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin.
  • Robot Delta hữu dụng trong nhiều ngành
    Nhờ vào thiết kế độc đáo và khả năng hoạt động với tốc độ và độ chính xác cao, robot Delta là một giải pháp tối ưu trong nhiều ngành công nghiệp hiện đại.
  • Cà Mau ứng dụng các phần mềm chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp
    Ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau đã không ngừng triển khai các giải pháp chuyển đổi số thông qua việc sử dụng các phần mềm, xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ quản lý, điều hành. Trong tương lai không xa, các phần mềm này sẽ hoàn thiện và bắt kịp xu hướng công nghệ để hỗ trợ người nông dân nhiều hơn trong việc tăng gia sản xuất.
  • Bảo vệ các hệ thống mạng trọng yếu là cấp thiết
    Song song với tiến trình chuyển đổi số, các chiến dịch tấn công mạng, gián điệp và khủng bố mạng nhằm vào hệ thống công nghệ thông tin (IT) và công nghệ vận hành (OT) trọng yếu ngày càng gia tăng, việc đảm bảo an ninh mạng trở thành ưu tiên hàng đầu của các quốc gia.
  • ‏OPPO Find X8 Series sẽ chính thức lên kệ ngày 7/12‏
    Ngày 21/11, OPPO chính thức ra mắt Find X8 Series‏‏ tại Việt Nam và sẽ lên kệ ngày 7/12 tới. Đây là lần đầu tiên người dùng Việt Nam được trải nghiệm dòng flagship cao cấp nhất của OPPO cùng lúc với toàn cầu. ‏
  • Chuyển đổi số từ thực tiễn Báo Hải Dương
    Báo Hải Dương có nhiều thuận lợi khi thực hiện chuyển đổi số. Đó là Ban Biên tập có quyết tâm cao. Đội ngũ cán bộ, phóng viên, nhân viên của báo nhanh nhạy với cái mới, ham học hỏi...
  • Đưa siêu ứng dụng "Công dân Thủ đô số - iHanoi" vào cuộc sống
    “Công dân Thủ đô số” - iHaNoi là kênh tương tác trực tuyến trên môi trường số giữa người dân, doanh nghiệp với các cấp chính quyền thành phố Hà Nội. Qua ứng dụng này, người dân và doanh nghiệp có thể phản ánh các vấn đề đời sống, từ đó giúp chính quyền tiếp nhận và giải quyết kịp thời.
  • Sự gia tăng của ứng dụng AI tạo sinh: Những rủi ro tiềm ẩn cho xã hội và con người
    AI tạo sinh là một trong những thành tựu công nghệ mới nhất của con người trong thập niên 20 của thế kỷ XXI. Cho đến nay, sự ứng dụng của AI tạo sinh đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận quan trọng trong các nghiên cứu xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực triết học. AI tạo sinh đã thách thức nhiều khái niệm và định kiến của chúng ta về bản thân mình, đặc biệt là về cách chúng ta hiểu về tư duy và bản chất của tư duy con người.
Mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC): Ngân hàng vừa làm vừa run
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO