Một điểm đến ý nghĩa trong bản đồ báo chí đương đại

Đây là sự kiện quan trọng Chào mừng ngày kỷ niệm 79 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945-19/8/2024) và Quốc khánh (2/9/1945-2/9/2024), đồng thời cũng là hoạt động đầu tiên trong chuỗi hoạt động hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025) và 75 năm ngày thành lập Hội Nhà báo Việt Nam (21/4/1950-21/4/2025).

Với mong muốn khai thác và phát huy hiệu quả những giá trị lịch sử to lớn của Di tích, bổ sung thêm một điểm đến ý nghĩa trên bản đồ báo chí Việt Nam đương đại, đáp ứng mong mỏi của các thế hệ người làm báo cả nước, hấp dẫn công chúng trong và ngoài nước, góp phần tích cực vào công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử đối với thế hệ trẻ, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với UBND và các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên đã triển khai công trình Tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Trường Dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng tại xã Tân Thái, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.

Lễ khởi công tu bổ tôn tạo Di tích quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đã được tổ chức ngày 18/1/2024.

Công trình di sản báo chí đặc biệt

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: “Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng là công trình văn hóa, lịch sử quan trọng nhằm tôn vinh di sản báo chí to lớn mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà báo cách mạng tiền bối đã để lại cho các thế hệ nhà báo hôm nay và mai sau”.

Ngược dòng lịch sử, năm 1949, cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn ác liệt. Nhiệm vụ đẩy mạnh tuyên truyền báo chí để thực hiện các nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn chuẩn bị tổng phản công và tổng phản công thắng lợi theo chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được Tổng bộ Việt Minh và Đoàn Báo chí Kháng chiến chủ động thực hiện với sáng kiến xúc tiến thành lập Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng.

“Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng ra đời là dấu mốc đặc biệt gắn liền với những chặng đường làm báo vinh quang dưới sự dẫn dắt của Chủ tịch Hồ Chí Minh - người thầy đầu tiên của báo chí cách mạng, vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc ta”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Tên trường là do đích thân Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn đặt. Người đặc biệt quan tâm và hai lần dành thời gian viết thư động viên tinh thầy dạy và học của thầy, trò nhà trường lúc đó. Người căn dặn: “Lớp này là lớp học viết báo đầu tiên, tôi mong các chú và các cô, thi đua nhau học và hành cho xứng đáng là những người tiên phong trên mặt trận báo chí. Báo chí cũng phải thực hiện khẩu hiệu: Tất cả để chiến thắng!”.

Tiếp thu lời dạy của Người, Ban Giám đốc Trường được thành lập gồm 5 người, trong đó, ông Đỗ Đức Dục, Phó Bí thư Tổng bộ Việt Minh làm Giám đốc, ông Xuân Thủy làm Phó Giám đốc. Trong vòng 3 tháng, từ ngày 4/4/1949 đến ngày 6/7/1949, Trường đã tổ chức thành công khóa đào tạo ngắn hạn đặc biệt của mình.

Do hoàn cảnh kháng chiến, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng chỉ tổ chức được duy nhất khóa học này, với hơn 40 học viên là các cán bộ chính trị, quân sự, báo chí của cả nước tham dự. Hơn 30 giảng viên tham gia giảng dạy, là những đồng chí lãnh đạo giàu kinh nghiệm về chính trị, phong phú về lý luận, thực tiễn và là những nhà hoạt động văn hóa văn nghệ, trí thức cách mạng có tên tuổi như: Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Hoàng Quốc Việt, Lê Quang Đạo, Tố Hữu, Nguyễn Thành Lê, nhà báo Quang Đạm, nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học Nguyễn Đình Thi, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, nhà thơ Xuân Diệu, nhà văn Nam Cao, nhà thơ Thế Lữ, nhà văn Nguyễn Tuân, nhà báo Từ Giấy…

Là người trực tiếp giảng dạy tại trường, Tổng Bí thư Trường Chinh để lại bút tích trong Sổ ghi cảm tưởng của lớp học như sau: “Khóa thứ nhất Trường Huỳnh Thúc Kháng này là một thí nghiệm hay. Tôi tin rằng sau khi rút tỉa kinh nghiệm của khóa này, Tổng bộ Việt Minh sẽ thành công hơn trong việc đào tạo cán bộ chiến đấu với quân thù bằng ngòi bút và hướng dẫn dư luận quốc dân”.

Các học viên sau khi tốt nghiệp nhiều người đã trở thành các cây bút trụ cột của nhiều cơ quan báo chí hoặc trong lĩnh vực văn hóa văn nghệ nước nhà.

“Từ dấu son đầu tiên của sự nghiệp đào tạo báo chí tại Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, đến nay chúng ta đã có hơn chục cơ sở đào tạo cán bộ báo chí cho cả 4 loại hình: Báo in, báo phát thanh, báo truyền hình, báo điện tử với trình độ từ cử nhân đến tiến sĩ. Năm 1949, chúng ta có khoảng 10 tờ báo với khoảng 300 người làm báo thì tính đến hết năm 2023, cả nước có 6 cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực, 127 cơ quan báo, 671 cơ quan tạp chí, 72 cơ quan Đài phát thanh, truyền hình và trên 40.000 người làm báo…”, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ.

Dấu son đặc biệt trong lịch sử báo chí cách mạng

Phát biểu tại lễ khánh thành, bà Nguyễn Thị Thanh, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng ra đời là dấu son đặc biệt trong lịch sử báo chí cách mạng nước ta. Từ mái trường đơn sơ đó, lớp báo chí đầu tiên đã góp phần hình thành phẩm chất, bản lĩnh, năng lực cho nhiều nhà báo tên tuổi đóng góp to lớn cho sự nghiệp kháng chiến, thống nhất đất nước, trở thành những viên gạch quý bồi đắp nền tảng vững chắc của nền báo chí cách mạng Việt Nam”.

Với tầm vóc lịch sử quan trọng đó, ngày 4/4/2019, Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao Bằng công nhận Di tích quốc gia, khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản phản ánh tiến trình hình thành và phát triển của nền báo chí nước nhà.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao Hội Nhà báo Việt Nam và tỉnh Thái Nguyên đã phối hợp để tu bổ, tôn tạo Di tích Quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng: “Công trình được khánh thành hôm nay thể hiện sâu sắc ý thức trách nhiệm, lòng tự hào, sự tri ân công lao của các thế hệ tiền bối đã tận hiến vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, vì khát vọng độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân. Đồng thời, tôn vinh truyền thống vẻ vang, sứ mệnh cao cả và những đóng góp to lớn của báo chí cách mạng Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế”.

Theo bà Thanh, đây cũng là dịp để chúng ta cùng ôn lại truyền thống cách mạng hào hùng của dân tộc, những trang sử vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam, để nhận thức sâu sắc hơn, đóng góp trách nhiệm hơn trong thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của báo chí, truyền thông đáp ứng kịp thời yêu cầu của giai đoạn mới.

Cùng với rất nhiều di tích lịch sử quốc gia đã được công nhận như Khu di tích quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa; Di tích Rừng Khuôn Mánh - nơi thành lập Đội Cứu quốc quân II; Di tích Địa điểm thành lập Đội Thanh niên xung phong; Khu di tích lịch sử 27/7 - nơi công bố Thư của bác Hồ về việc lấy ngày 27/7 là Ngày Thương binh; Khu tưởng niệm sự hy sinh anh dũng của 60 Thanh niên xung phong Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái…, Di tích quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng sẽ góp thêm một “địa chỉ đỏ” trên con đường di sản cách mạng đầy tự hào ở nơi từng là “thủ đô kháng chiến”, làm phong phú hơn mạng lưới các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh của vùng Chiến khu Việt Bắc.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Thái Nguyên, sau khi nhận bàn giao Di tích sẽ phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với Hội Nhà báo Việt Nam triển khai những hoạt động hữu ích, khai thác, sử dụng thật hiệu quả công năng của những hạng mục đã được tu bổ, tôn tạo để tiếp tục gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị bền vững của một Di tích quốc gia có tầm vóc và ý nghĩa thiêng liêng - là nơi kết nối lịch sử, hiện tại và tương lai của nền báo chí cách mạng Việt Nam, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu, tham quan, du lịch “về nguồn” của nhân dân.

Ông Nguyễn Nam Tiến, Chủ tịch UBND huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên cũng đánh giá cao nỗ lực của Hội Nhà báo Việt Nam và các cơ quan liên quan, để sau gần 7 tháng triển khai, công trình đã được khánh thành với diện mạo mới, khẳng định vị thế “di tích quan trọng trong hệ thống di tích lịch sử cách mạng về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chiến khu Việt Bắc và nền báo chí cách mạng Việt Nam, là nơi đã đào tạo các thế hệ chiến sĩ cách mạng trên mặt trận văn hóa – tư tưởng, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc”.

“Để phát huy hiệu quả, giá trị của Di tích quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, lãnh đạo huyện Đại Từ sẽ tích cực chỉ đạo các cơ quan, đơn vị xã Tân Thái tiếp tục bảo vệ các hạng mục công trình và phát huy giá trị của Di tích, đồng thời, tuyên truyền quảng bá, giới thiệu về Di tích, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau”, Chủ tịch UBND huyện Đại Từ khẳng định.

“

Sau 6 tháng 22 ngày bất kể thời tiết nắng mưa thất thường, công việc tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đã hoàn tất.

Ngoài Bia Di tích đã được dựng từ 2019, các hạng mục chính của công trình gồm:

- Nhà trưng bày - Bảo tàng thu nhỏ về Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng (căn nhà cấp 4 rộng 80m2 xây trên đồi cao, phỏng dựng theo tài liệu ghi chép và một số hình ảnh tư liệu để lại, xưa là nhà tre nứa, nay là nhà khung gỗ, mái lá nhân tạo chống cháy);

- Nhà sàn - Bảo tàng thu nhỏ trưng bày về Báo chí Chiến khu Việt Bắc 1946-1954, (rộng 80m2, phỏng dựng từ ngôi nhà sàn của Tổng bộ Việt Minh, nơi chỉ đạo trực tiếp các hoạt động báo chí kháng chiến và cũng là nơi thành lập Hội Nhà báo Việt Nam năm 1950);

- Phù điêu với 48 chân dung các thành viên Ban Giám hiệu, giảng viên và học viên của Trường;

- Hội trường trong lòng đồi phục vụ hội nghị, hội thảo và các hoạt động khác, có sức chứa trên 150 người;

- Quảng trường mini phục vụ tổ chức sự kiện, rộng 200m2./.