Nghiên cứu khoa học biển: Xây dựng lòng tin và tạo dựng môi trường bền vững

Theo Bộ Ngoại giao, Đối thoại biển lần thứ 9 đã thu hút sự quan tâm, tham dự của gần 200 đại biểu quốc tế và trong nước, gồm gần 100 đại biểu tham dự trực tiếp; 17 diễn giả là các chuyên gia, học giả uy tín hàng đầu thế giới và khu vực từ các quốc gia Mỹ, Anh, Đức, Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Philippines, Indonesia… cùng đại diện của các cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam…

Trong 4 phiên thảo luận, các đại biểu đã đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng hàng đầu hiện nay, đặc biệt là khuôn khổ pháp lý nghiên cứu khoa học biển theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Cùng với đó là các vấn đề liên quan tới thực tế quốc tế về nghiên cứu khoa học biển; nghiên cứu khoa học biển tại các khu vực tranh chấp; thách thức hiện hữu, khuyến nghị chính sách…

Đáng chú ý trong phiên thảo luận thứ nhất, GS. David M. Ong của Đại học Nottingham Trent (Vương quốc Anh); PGS.TS. Jay L. Batongbacal của Đại học Philippines (Philippines); GS.TS. James Kraska từ Học viện Chiến tranh Hải quân (Hoa Kỳ) cùng nhiều đại biểu đã tham luận, thảo luận về những khía cạnh pháp lý, bao gồm những quy định của UNCLOS liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học ở Biển Đông. Cùng với đó là những thách thức hiện nay đối với UNCLOS từ sự thay đổi nhanh chóng trong hoạt động của con người và các công nghệ mới. Đồng thời, các chuyên gia cũng thảo luận về những cách thức để đảm bảo, duy trì vai trò quản trị đại dương của UNCLOS.

Trong phiên thứ 2 và thứ 3, GS. John McManus của Đại học Miami (Mỹ); GS.TS. Suzette Suarez đến từ Đại học Hochschule Bremen (Đức); GS. Yen Chiang Chang (Trung Quốc) cùng các chuyên gia đã tham luận, thảo luận xoay quanh tình hình thực tiễn của quốc tế và khu vực về nghiên cứu khoa học biển. Từ đó đưa ra các gợi ý đề xuất, ý tưởng hợp tác nghiên cứu khoa học ở Biển Đông.

Đặc biệt trong phiên thứ 4, các đại biểu đóng góp ý kiến, khuyến nghị chính sách nhằm tăng cường lòng tin giữa các bên trên cơ sở thúc đẩy các hoạt động hợp tác nghiên cứu khoa học biển trong khu vực. Các diễn giả, các thành viên tham dự đối thoại đánh giá tại các khu vực tranh chấp, tình trạng mất lòng tin giữa các quốc gia ven biển bắt nguồn từ sự tranh chấp các quyền lợi, đã và đang cản trở hợp tác sâu rộng trong các hoạt động nghiên cứu khoa học biển. Do đó, các hoạt động khoa học biển cần tuân thủ nghiêm túc các quy định của UNCLOS, đồng thời cần có những chính sách để giảm sự ngờ vực, tăng cường hợp tác khoa học trong khu vực.

Theo TS. Nguyễn Hùng Sơn, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao, hoạt động nghiên cứu khoa học biển có tầm quan trọng vô cùng lớn trong việc bảo tồn, phục hồi đa dạng sinh học và phát triển bền vững đại dương. Đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở các khu vực tranh chấp, nghiên cứu khoa học biển là chủ đề để tất cả các bên cùng quan tâm thảo luận, cùng có lợi ích trong việc thúc đẩy hợp tác, qua đó xây dựng lòng tin, góp phần vào thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển chung.

TS. Nguyễn Hùng Sơn cũng cho hay, mục đích của Đối thoại biển lần thứ 9 là làm rõ giá trị của hoạt động nghiên cứu khoa học biển trong khu vực Biển Đông. Đây là một khu vực có tính đa dạng sinh học cao nhưng lại đang chịu tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường biển, suy giảm các nguồn tài nguyên và các thách thức từ vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ. Việc nghiên cứu sẽ giúp tìm kiếm các cơ hội nhằm tăng cường hợp tác giữa các quốc gia ven biển và các đối tác quốc tế trong hoạt động nghiên cứu khoa học biển ở khu vực Biển Đông./.