Những xu hướng khởi nghiệp mới: Cơ hội chưa từng có cho kinh tế số Đông Nam Á

Đông Nam Á đang chứng kiến ​​làn sóng mới của các xu hướng khởi nghiệp thay đổi cuộc chơi, định hình lại bối cảnh kinh tế và công nghệ của khu vực. Từ những công ty đột phá bởi AI đến những kỳ lân tập trung vào tính bền vững, một sự thay đổi sâu sắc đang diễn ra, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư, doanh nghiệp (DN) và nhà hoạch định chính sách.

Trong khi Đông Nam Á từ lâu đã được công nhận là điểm nóng về việc áp dụng kỹ thuật số nhanh chóng, thì giai đoạn chuyển đổi tiếp theo còn tham vọng hơn nhiều. Sự tích hợp sâu sắc của AI, blockchain, công nghệ tài chính (fintech) và công nghệ xanh đang định hình lại toàn bộ các ngành công nghiệp, mở ra những cơ hội chưa từng có và giải quyết những thách thức kinh tế - xã hội cấp bách.

Ông Nafees Khundker, CEO và Giám đốc quản lý tập đoàn của Bitsmedia Pte Ltd đã đưa ra nhận định các xu hướng mới nổi chính sẽ cách mạng hóa hệ sinh thái khởi nghiệp của Đông Nam Á.

Sự trỗi dậy của các startup AI

AI đang trở thành một công cụ thay đổi cuộc chơi tại Đông Nam Á. Chỉ tính riêng năm 2023, đầu tư vào các công ty khởi nghiệp (startup) AI trên khắp khu vực đã tăng vọt hơn 40%, bất chấp sự bất ổn của kinh tế toàn cầu.

Hãy xem ADVANCE.AI, một startup có trụ sở tại Singapore đang cách mạng hóa việc phát hiện gian lận và chấm điểm tín dụng. Xác minh danh tính hỗ trợ bởi AI của startup này đang giúp các ngân hàng, công ty fintech và nền tảng thương mại điện tử chống gian lận và mang các dịch vụ tài chính đến với những người chưa từng được truy cập trước đây.

Trong khi đó, tại Việt Nam, VinBrain đang giải quyết một trong những lĩnh vực quan trọng nhất là chăm sóc sức khỏe (CSSK). Sản phẩm chủ lực của VinBrain, DrAid™, sử dụng AI để phân tích X-quang, chụp CT và MRI, giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh nhanh hơn và chính xác hơn. Đối với các quốc gia thiếu bác sĩ, đây là một bước ngoặt. Công nghệ của VinBrain đã được sử dụng tại các bệnh viện trên khắp Việt Nam và mới chỉ bắt đầu.

AI không còn là một khái niệm xa vời, mang tính tương lai nữa mà đã đi vào cuộc sống hàng ngày và ảnh hưởng của AI ngày càng lớn.

Sự tham gia của niềm tin số

Hơn nữa, việc áp dụng AI nên mở rộng ra ngoài các ngành truyền thống như vào FaithTech, một lĩnh vực kết hợp AI với các ứng dụng tôn giáo và văn hóa. FaithTech - sự hội tụ của công nghệ và sự tham gia tôn giáo - đang nổi lên như một xu hướng đáng chú ý ở Đông Nam Á, nơi có hơn 650 triệu người theo nhiều tín ngưỡng khác nhau. Các tổ chức tôn giáo và các startup đều đang tận dụng công nghệ để tạo ra các nền tảng số đáp ứng nhu cầu tâm linh của các cộng đồng.

Các ứng dụng như Muslim Pro, đề xuất những lời cầu nguyện được cá nhân hóa với sự hỗ trợ của AI và MyCatholicSG (ứng dụng di động chính thức dành cho người Công giáo tại Singapore, do Tổng giáo phận Công giáo La Mã Singapore phát triển) đi đầu trong quá trình chuyển đổi này.

Khi AI tiếp tục phát triển, quá trình ứng dụng AI vào nền kinh tế số của Đông Nam Á đang trở nên tinh tế và có tác động hơn, đặt nền tảng cho tương lai được định hình bởi tự động hóa thông minh và máy học. Các nền tảng này không chỉ mang lại sự tiện lợi mà còn còn định hình lại cách các cộng đồng tôn giáo kết nối và thực hành đức tin của họ trong thời đại số.

Ngoài ra, các giải pháp dựa trên blockchain đang bắt đầu đóng vai trò trong hoạt động từ thiện tôn giáo. Ví dụ, ZakatChain sử dụng công nghệ blockchain để đảm bảo hoạt động từ thiện Hồi giáo minh bạch và hiệu quả. Bằng cách cải thiện lòng tin và trách nhiệm giải trình trong các khoản đóng góp tôn giáo, những đổi mới như vậy khuyến khích sự tham gia nhiều hơn vào hoạt động từ thiện kỹ thuật số.

Khi sự tham gia của đức tin số ngày càng tăng, sự giao thoa giữa truyền thống và công nghệ ở Đông Nam Á đang trở thành lĩnh vực được các nhà đầu tư, nhà phát triển và lãnh đạo cộng đồng quan tâm rất nhiều.

Cuộc cách mạng công nghệ xanh

Khi tác động của biến đổi khí hậu trở nên rõ rệt hơn, hệ sinh thái khởi nghiệp của Đông Nam Á đang chứng kiến ​​sự gia tăng các giải pháp công nghệ xanh. Tỷ lệ các giao dịch công nghệ khí hậu trong khu vực đã tăng từ 3,2% vào năm 2019 lên 9,5% vào năm 2023, phản ánh sự tập trung ngày càng tăng của các nhà đầu tư vào đổi mới bền vững.

Một ví dụ nổi bật là SunGreenH2, một startup có trụ sở tại Singapore gần đây đã đảm bảo được 50 triệu USD đầu tư Series B cho các dự án tối ưu hóa năng lượng mặt trời sử dụng AI. Công ty này đang tận dụng AI để nâng cao hiệu quả của tấm pin mặt trời, giúp năng lượng tái tạo dễ tiếp cận hơn và tiết kiệm chi phí hơn trong toàn khu vực.

Ngoài năng lượng mặt trời, các startup cũng đang giải quyết vấn đề quản lý chất thải và thu hồi và lưu giữ carbon. Jejakin là một công ty công nghệ khí hậu của Indonesia được thành lập vào năm 2018, cung cấp nền tảng quản lý carbon toàn diện để giúp các DN và cá nhân hành động vì khí hậu.

Tương tự, WasteX là một startup công nghệ khí hậu hoạt động tại Indonesia và Philippines, tập trung vào việc chuyển đổi chất thải nông nghiệp thành than sinh học, cung cấp các giải pháp sáng tạo để quản lý chất thải và cải tạo đất ở Đông Nam Á.

Với việc các chính phủ trên khắp Đông Nam Á thực hiện các chính sách môi trường nghiêm ngặt hơn và đưa ra các ưu đãi cho việc áp dụng công nghệ xanh, Đông Nam Á này đang sẵn sàng dẫn đầu trong đổi mới công nghệ khí hậu.

Những đổi mới trong fintech: Tài chính vi mô và blockchain

Fintech vẫn là một thế lực thống trị trong nền kinh tế số của Đông Nam Á. Với khoảng 70% dân số Đông Nam Á không có hoặc có rất ít tài khoản ngân hàng, các startup đang tham gia để thu hẹp khoảng cách tài chính thông qua tài chính phi tập trung (DeFi) và các dịch vụ ngân hàng số.

Các nền tảng như StraitsX và Bluejay Finance đang dẫn đầu trong việc cung cấp các dịch vụ tài chính dựa trên blockchain được thiết kế riêng cho các DN nhỏ và cá nhân có quyền truy cập ngân hàng hạn chế. Những đổi mới này đang làm cho các khoản thanh toán số, các khoản vay và các cơ hội đầu tư trở nên toàn diện hơn, đặc biệt là đối với những người ở vùng nông thôn.

Ngoài ra, các loại tiền số của ngân hàng trung ương (CBDC) đang ngày càng được quan tâm, với các quốc gia như Singapore và Thái Lan đang thử nghiệm các loại tiền số cho các giao dịch xuyên biên giới. Khi hạ tầng tài chính số tiếp tục phát triển, tiềm năng cho một Đông Nam Á kết nối và bao trùm hơn về mặt tài chính đang trong tầm tay.

Công nghệ y tế và y tế từ xa đang dần phổ biến

Ngành công nghệ y tế (healthtech) tại Đông Nam Á đang tăng trưởng nhanh chóng, với dự báo cho thấy sẽ đạt 150 tỷ USD vào năm 2030. Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy việc ứng dụng telemedicine, chẩn đoán dựa trên AI và các ứng dụng sức khỏe tâm thần, dẫn đến sự gia tăng các startup chuyên về sức khỏe.

Các công ty như Halodoc (Indonesia) và DoctorAnywhere (Singapore) đang giúp CSSK dễ tiếp cận hơn thông qua các nền tảng y tế từ xa kết nối bệnh nhân với bác sĩ theo thời gian thực. Trong khi đó, các công cụ chẩn đoán hỗ trợ AI đang cải thiện khả năng phát hiện bệnh sớm, giảm gánh nặng cho các hệ thống CSSK.

Sức khỏe tâm thần là một lĩnh vực khác đang thu hút sự chú ý. MindFi, một ứng dụng chánh niệm có trụ sở tại Singapore, đang tận dụng AI để cung cấp các chương trình CSSK tâm thần được cá nhân hóa, giải quyết một khía cạnh quan trọng nhưng thường bị bỏ qua của CSSK.

Khi công nghệ CSSK tiếp tục phát triển, tác động của nó đối với sức khỏe cộng đồng, khả năng chi trả và khả năng tiếp cận sẽ mang tính chuyển đổi, đặc biệt là ở các khu vực xa xôi và thiếu dịch vụ.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đang ở bước ngoặt

Đông Nam Á đang trên bờ của một cuộc cách mạng số, với AI, công nghệ xanh, blockchain và y học từ xa đang định hình lại hệ sinh thái khởi nghiệp của khu vực này.

Các startup khai thác những công nghệ này để giải quyết các thách thức cục bộ - cho dù là bao trùm tài chính, tính bền vững hay CSSK - để thúc đẩy quá trình chuyển đổi kinh tế của khu vực.

Các cơ hội và vượt qua các thách thức

Bất chấp sự gia tăng mạnh mẽ của công nghệ số, vẫn còn nhiều thách thức đáng kể. Trình độ số, khả năng tiếp cận Internet không đồng đều và sự phức tạp về mặt quy định tiếp tục cản trở việc áp dụng rộng rãi các công nghệ mang tính chuyển đổi này. Đặc biệt, các vùng nông thôn phải đối mặt với sự phân chia số rõ rệt, hạn chế sự tham gia vào nền kinh tế số mới nổi.

Để giải quyết những rào cản này, chính phủ, các công ty công nghệ và các nhà lãnh đạo cộng đồng phải hợp tác để xây dựng một hệ sinh thái số toàn diện hơn. Các sáng kiến ​​như quan hệ đối tác công tư để phát triển cơ sở hạ tầng, các chương trình giáo dục số và các khuôn khổ pháp lý thử nghiệm cho các startup về công nghệ tài chính và AI đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tăng trưởng bền vững và công bằng.

Bằng cách thúc đẩy một môi trường khuyến khích đổi mới và đầu tư có trách nhiệm, Đông Nam Á có thể định vị là một khu vực dẫn đầu toàn cầu trong làn sóng tiếp theo của nền kinh tế số./.