Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong xác định, dự đoán mùi hương

Bình Nguyễn theo PNAS và VOA| 11/11/2022 11:16
Theo dõi ICTVietnam trên

Mới đây, các nhà nghiên cứu Mỹ đã tạo ra một hệ thống công nghệ nhằm xác định và tái tạo ra các mùi hương khác nhau.

Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong xác định, dự đoán mùi hương - Ảnh 1.

Ảnh minh họa - Internet

Hệ thống này được vận hành bởi trí tuệ nhân tạo (AI), được phát triển và thử nghiệm bởi các nhà nghiên cứu tại Google, các trường đại học và Trung tâm nghiên cứu mùi hương hóa học Monell. Nhóm nghiên cứu gần đây đã công bố kết quả của những phương pháp ấy và mô tả toàn bộ quá trình này trong một bài báo được xuất bản trong ấn phẩm Proceedings of the National Academy of Science .

Các nhà nghiên cứu cho biết mùi thơm, hay hương thơm, được tạo ra bởi các phân tử khi chúng được phát tán vào không khí. Những phân tử này sau đó đi vào mũi của chúng ta và được xử lý bởi "các thụ thể khứu giác". Những thụ thể này sau đó gửi tín hiệu đến não để giúp chúng ta nhận biết các mùi.

Nhóm nghiên cứu cho rằng mùi hương được xác định theo cách tương tự như cách chúng ta xác định màu sắc - sử dụng bản đồ các giác quan. Ví dụ, bản đồ - giống như các bánh răng màu sắc truyền thống - có thể hiển thị nhiều màu sắc khác nhau. Các bản đổ như vậy biểu diễn sự kết hợp của các màu sắc và cho biết cách chúng hòa trộn với nhau.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cho biết trong quá trình dài của lịch sử, "các bản đồ hữu ích của mùi hương đã bị biến mất." Điều này là do các phân tử liên quan đến hương thơm phức tạp và bị phụ thuộc hơn nhiều so với các hạt photon được sử dụng để hiển thị màu sắc.

Thêm vào đó, trong khi mắt người chỉ có 3 thụ thể tiếp nhận màu sắc thì mũi người có đến hơn 300 thụ thể khác nhau để cảm nhận mùi hương.

Dựa trên những nghiên cứu trước đây, các nhà khoa học đã xây dựng một mô hình mạng neural nhằm mục đích tạo ra một "bản đồ" để xác định các phân tử liên quan đến mùi hương. Mạng neural là một hệ thống xử lý máy tính được xây dựng để hoạt động giống như não bộ người.

Năm 2019, mô hình đồ thị mạng neural (GNN) bắt đầu phân tích hàng nghìn ví dụ về các phân tử riêng biệt được kết nối với các nhãn mùi hương, chẳng hạn như "mạnh mẽ", "hương hoa" hoặc "hương bạc hà", để tìm hiểu mối quan hệ giữa cấu trúc của một phân tử và xác suất mà mỗi phân tử như vậy sẽ có thể có một nhãn mùi riêng. Không gian nhúng của mô hình này cho mỗi phân tử biểu diện dưới dạng một vectơ có độ dài cố định tượng trưng cho mô tả mùi của phân tử đó, giống như giá trị RGB của một kích thích thị giác là cơ sở để thể hiện màu sắc.

Nhóm AI của Google gọi công cụ bản đồ mới được phát triển này là "bản đồ mùi gốc" với mục đích chính là "dự đoán đặc tính mùi của các phân tử".

Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong xác định, dự đoán mùi hương - Ảnh 2.

Hình bên trái: Một ví dụ về bản đồ màu (CIE 1931) trong đó tọa độ có thể được dịch trực tiếp thành các giá trị cho màu sắc và độ bão hòa. Các màu tương tự nằm gần nhau và các bước sóng ánh sáng cụ thể (và sự kết hợp của chúng) có thể được xác định bằng các vị trí trên bản đồ. Hình bên phải: Các mùi trong Bản đồ mùi gốc hoạt động tương tự. Các phân tử riêng lẻ tương ứng với các điểm (màu xám), và vị trí của các điểm này phản ánh dự đoán về đặc điểm mùi của chúng.

"Bản đồ mùi gốc" (POM- Principal Odor Map), xác định vectơ biểu diễn của mỗi phân tử mùi trong không gian nhúng của mô hình dưới dạng một điểm duy nhất. POM có các đặc tính tương tự với một bản đồ màu sắc: Đầu tiên, các cặp phân tử có mùi hương gần giống nhau tương ứng với hai điểm gần nhau trong POM (giống như cách thức màu đỏ gần với màu cam hơn là màu xanh lá cây trên bản đồ màu). Thứ hai, POM có thể dùng để đưa ra các dự đoán chính xác về mùi. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng bản đồ được hỗ trợ bởi AI - POM cho phép họ "dự đoán và khám phá các mùi mới cũng như các phân tử tạo ra chúng".

Nhóm nghiên cứu khẳng định nghiên cứu của họ cho thấy có thể có đến hàng tỷ phân tử có khả năng có mùi, nhưng vẫn chưa được phát hiện ra. Nhưng nhờ công cụ bản đồ đã được chứng minh là có thể nhận ra một phân tử có mùi từ cấu trúc này của nó, "điều này có thể dẫn chúng tôi đến khám phá các lớp của các chất tạo mùi mới…" các nhà nghiên cứu cho biết .

Để thử nghiệm, các nhà nghiên cứu đã thu thập bộ dữ liệu lớn nhất từ trước đến nay về mô tả mùi cho mỗi phân tử khác nhau.

Để so sánh, họ sử dụng đối tượng con người để xác định mùi của 400 phân tử bằng cách sử dụng 55 mô tả khác nhau. Khi so sánh với sự nhận dạng mùi hương, mô hình mạng neural hoạt động tốt hơn nhiều lần so với đối tượng là con người.

Nhóm nghiên cứu cho rằng trong tương lai một công cụ như vậy có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả các ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe, thực phẩm và nước hoa  .

Công cụ này có thể được sử dụng để giúp chống lại một trong những vấn đề sức khỏe lớn nhất thế giới - bệnh truyền nhiễm qua côn trùng. Những nhà nghiên cứu cho biết hệ thống có thể đo lường mức độ hiệu quả của một phân tử trong việc giữ muỗi tránh xa con người.

Họ cũng phát hiện ra một loạt các phân tử mới có thể xua đuổi muỗi với hiệu quả tương tự như DEET, một hóa chất thường được sử dụng trong các chất xua đuổi côn trùng.

Khám phá này có thể dẫn đến việc phát triển các chất xua đuổi ít tốn kém hơn, bền hơn và an toàn hơn những chất có chứa DEET. Nhóm nghiên cứu cũng nói thêm, những chất xua đuổi như vậy có thể được sử dụng để "giảm tỷ lệ mắc các bệnh như sốt rét trên toàn thế giới, có khả năng cứu sống nhiều người"./.

Bài liên quan
Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
  • Việt Nam - Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện
    Phát biểu tại họp báo, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, Việt Nam-Malaysia tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực mới (như kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, năng lượng xanh...).
  • Chìa khóa giải quyết thách thức trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng
    Trẻ em - đối tượng dễ bị tổn thương nhất, đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ. Đây không chỉ là bài toán của riêng Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu đòi hỏi sự chung tay hợp tác từ nhiều phía.
  • Việt Nam đang đối mặt 3 thách thức an toàn thông tin
    Các cuộc tấn công mạng hiện nay ngày càng tinh vi và phức tạp hơn, đặc biệt khi có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, việc kết hợp công nghệ này với trí tuệ của con người đã giúp phát hiện và phòng, chống tấn công mạng hiệu quả hơn.
  • Chuyển đổi số thành công không thể thiếu “niềm tin số”
    Muốn triển khai hiệu quả chiến lược số hóa quốc gia cần triển khai theo hướng tiếp cận từ trên xuống dưới và phải phù hợp với thực tế, đảm bảo có tầm nhìn rộng trong tương lai.
  • Việt Nam - Hàn Quốc đồng hành trong kỷ nguyên AI
    Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm hy vọng, Việt Nam có thể học tập nhiều hơn từ Hàn Quốc về các bài học kinh nghiệm, cách làm hay để phát huy tối đa vai trò công nghệ số nói chung và trợ lý ảo nói riêng trong hoạt động của cơ quan nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo lập xã hội số nhân văn và thu hẹp khoảng cách số.
Đừng bỏ lỡ
  • Bốn giải pháp trọng tâm để giải bài toán an toàn dữ liệu quốc gia
    Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Bùi Hoàng Phương, năm 2024 đánh dấu bước tiến vượt bậc của Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thông tin. Tuy nhiên, còn rất nhiều thách thức cần vượt qua để đảm bảo an toàn dữ liệu quốc gia.
  • Việt Nam tăng cường hợp tác phát triển công nghệ số với Burundi và NIPA
    Trong khuôn khổ sự kiện Tuần lễ Số quốc tế 2024, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã tiếp và làm việc với Bộ trưởng Bộ Truyền thông, Công nghệ Thông tin và Đa phương tiện Burundi Léocadie Ndacayisaba và ông Hur Sung Wook, Chủ tịch Cục Xúc tiến Công nghiệp CNTT quốc gia Hàn Quốc (NIPA).
  • Chính thức ra mắt Nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin
    Nền tảng hướng tới nâng cao chất lượng và điều phối hiệu quả các hoạt động diễn tập trên toàn quốc thông qua nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin.
  • Robot Delta hữu dụng trong nhiều ngành
    Nhờ vào thiết kế độc đáo và khả năng hoạt động với tốc độ và độ chính xác cao, robot Delta là một giải pháp tối ưu trong nhiều ngành công nghiệp hiện đại.
  • Cà Mau ứng dụng các phần mềm chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp
    Ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau đã không ngừng triển khai các giải pháp chuyển đổi số thông qua việc sử dụng các phần mềm, xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ quản lý, điều hành. Trong tương lai không xa, các phần mềm này sẽ hoàn thiện và bắt kịp xu hướng công nghệ để hỗ trợ người nông dân nhiều hơn trong việc tăng gia sản xuất.
  • Bảo vệ các hệ thống mạng trọng yếu là cấp thiết
    Song song với tiến trình chuyển đổi số, các chiến dịch tấn công mạng, gián điệp và khủng bố mạng nhằm vào hệ thống công nghệ thông tin (IT) và công nghệ vận hành (OT) trọng yếu ngày càng gia tăng, việc đảm bảo an ninh mạng trở thành ưu tiên hàng đầu của các quốc gia.
  • ‏OPPO Find X8 Series sẽ chính thức lên kệ ngày 7/12‏
    Ngày 21/11, OPPO chính thức ra mắt Find X8 Series‏‏ tại Việt Nam và sẽ lên kệ ngày 7/12 tới. Đây là lần đầu tiên người dùng Việt Nam được trải nghiệm dòng flagship cao cấp nhất của OPPO cùng lúc với toàn cầu. ‏
  • Chuyển đổi số từ thực tiễn Báo Hải Dương
    Báo Hải Dương có nhiều thuận lợi khi thực hiện chuyển đổi số. Đó là Ban Biên tập có quyết tâm cao. Đội ngũ cán bộ, phóng viên, nhân viên của báo nhanh nhạy với cái mới, ham học hỏi...
  • Đưa siêu ứng dụng "Công dân Thủ đô số - iHanoi" vào cuộc sống
    “Công dân Thủ đô số” - iHaNoi là kênh tương tác trực tuyến trên môi trường số giữa người dân, doanh nghiệp với các cấp chính quyền thành phố Hà Nội. Qua ứng dụng này, người dân và doanh nghiệp có thể phản ánh các vấn đề đời sống, từ đó giúp chính quyền tiếp nhận và giải quyết kịp thời.
  • Sự gia tăng của ứng dụng AI tạo sinh: Những rủi ro tiềm ẩn cho xã hội và con người
    AI tạo sinh là một trong những thành tựu công nghệ mới nhất của con người trong thập niên 20 của thế kỷ XXI. Cho đến nay, sự ứng dụng của AI tạo sinh đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận quan trọng trong các nghiên cứu xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực triết học. AI tạo sinh đã thách thức nhiều khái niệm và định kiến của chúng ta về bản thân mình, đặc biệt là về cách chúng ta hiểu về tư duy và bản chất của tư duy con người.
Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong xác định, dự đoán mùi hương
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO