Tái hiện hành trình 80 năm phát triển của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Triển lãm do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì, nằm trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025).

Triển lãm hướng tới việc tái hiện hành trình 80 năm đóng góp của ngành KH&CN, ngành Bưu chính, Viễn thông với ba trụ cột: KHCN - Đổi mới sáng tạo (ĐMST) - Chuyển đổi số (CĐS) trong sự nghiệp giành độc lập, thống nhất, xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước; khẳng định vai trò nền tảng, là động lực then chốt của ngành trong phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng lực nội sinh, năng lực cạnh tranh quốc gia và kiến tạo tương lai bền vững trong kỷ nguyên số.

Thông qua hình thức trình bày hiện đại, kết hợp dữ liệu, hình ảnh, hiện vật và công nghệ, Triển lãm khẳng định và tôn vinh lịch sử vẻ vang, tinh thần phụng sự, đổi mới không ngừng và khát vọng tương lai của ngành KH&CN Việt Nam. Đây cũng là dịp để truyền cảm hứng tới thế hệ trẻ, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, niềm tin vào trí tuệ Việt Nam và thúc đẩy tinh thần ĐMST trong toàn xã hội.

Triển lãm được tổ chức theo cấu trúc theo dòng chảy lịch sử, tái hiện hành trình 80 năm phát triển của đất nước qua lăng kính KHCN, ĐMST và CĐS với 1 khu trung tâm và 5 phân khu nội dung, tương ứng với 5 giai đoạn lịch sử.

Phân khu trung tâm là khu vực dẫn nhập và tạo nhận diện tổng thể cho toàn bộ không gian triển lãm. Đây là nơi giới thiệu chủ đề, tư tưởng định hướng và cấu trúc nội dung của toàn triển lãm, góp phần gắn kết các phân khu trưng bày theo mạch thời gian xuyên suốt, bảo đảm tính hệ thống và hiệu quả dẫn dắt trải nghiệm của khách tham quan.

5 phân khu theo dòng thời gian được thiết kế theo hướng không gian mở, tích hợp trưng bày đa dạng gồm: Sách, poster, mô hình, hiện vật và sản phẩm KH&CN tiêu biểu, gắn với thiết bị trình chiếu, tra cứu và dữ liệu số hóa. Việc giới thiệu, trưng bày poster và sách được lồng ghép trong từng phân khu theo mạch nội dung lịch sử.

Thông tin về Lãnh đạo ngành KH&CN, Thông tin và Truyền thông (Bưu chính, Viễn thông…) qua các thời kỳ và các nhà khoa học tiêu biểu và sẽ được thiết kế lồng ghép trực quan tại các phân khu và bố trí điểm tra cứu riêng.

Một số phân khu được tích hợp thiết bị truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia về KH&CN (vista.gov.vn) nhằm tăng tính tương tác và lan tỏa giá trị tri thức.

Phân khu 1: Giai đoạn Kháng chiến và kiến quốc (1945 - 1954)

Phân khu này tái hiện vai trò của khoa học kỹ thuật, bưu điện và thông tin liên lạc trong sự nghiệp kháng chiến giành độc lập dân tộc, thể hiện tinh thần phụng sự Tổ quốc và sáng tạo trong điều kiện kháng chiến gian khổ, nhằm khơi gợi niềm tự hào dân tộc, lan tỏa các giá trị lịch sử đến thế hệ trẻ, góp phần tôn vinh những đóng góp thầm lặng nhưng thiết yếu của lực lượng khoa học kỹ thuật về quốc phòng, nông nghiệp, thông tin liên lạc và y tế trong đấu tranh giành độc lập.

Tại phân khu này sẽ giới thiệu một số hoạt động kỹ thuật phục vụ kháng chiến như sáng kiến chế tạo công cụ, vật tư kỹ thuật, công tác quân y, thông tin liên lạc; hệ thống bưu điện kháng chiến bao gồm các trạm truyền tin quân sự và dân sự; tư liệu hình ảnh, hiện vật về những người làm công tác kỹ thuật và thông tin liên lạc trong thời kỳ đầu của cách mạng.

Bên cạnh đó, khu vực trưng bày cũng lựa chọn một số đầu sách lịch sử, bản sao tư liệu kháng chiến và hiện vật tiêu biểu được lưu giữ từ thời kỳ này để giúp người xem hình dung rõ hơn về vai trò của khoa học kỹ thuật trong công cuộc đấu tranh giành độc lập.

Phân khu 2: Giai đoạn Giải phóng miền Nam, thống nhất Đất nước và xây dựng CNXH ở miền Bắc (1954 - 1975)

Phân khu này khẳng định vai trò của ngành KH&CN, Bưu điện trong sự nghiệp xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa, đồng thời chi viện hiệu quả cho chiến trường miền Nam. Giai đoạn này đặt nền móng cho hệ thống khoa học kỹ thuật hiện đại đầu tiên của Việt Nam, với sự ra đời của nhiều viện nghiên cứu đầu ngành như Toán học, Vật lý, Hóa học, Kỹ thuật quân sự…

Phân khu này góp phần kết nối dòng chảy lịch sử của ngành với bối cảnh đất nước trong thời kỳ đấu tranh thống nhất, khơi dậy niềm tự hào và ý thức kế thừa trong công cuộc phát triển đất nước hiện nay.

Nội dung trưng bày tại phân khu này sẽ thể hiện rõ các kết quả ứng dụng KH&CN trong sản xuất nông nghiệp, quốc phòng, thông tin liên lạc, quân y; các chương trình nghiên cứu có tính định hướng của Nhà nước; hệ thống tổ chức ngành KH&CN được hình thành. Đặc biệt, hệ thống truyền thông Bưu điện toàn quốc với các trạm vi ba, mạng điện thoại hữu tuyến được tái hiện như một phần không thể thiếu trong hạ tầng kỹ thuật và thông tin liên lạc thời kỳ này.

Phân khu 3: Giai đoạn tiền đổi mới (1975 - 1986)

Phân khu này nhằm ghi nhận những nỗ lực của ngành KH&CN, Bưu chính, Viễn thông trong giai đoạn đất nước đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế, hậu quả chiến tranh và bối cảnh quốc tế phức tạp. Đây là thời kỳ vừa duy trì hoạt động nghiên cứu ứng dụng thiết yếu cho sản xuất và đời sống, vừa đặt nền móng cho cải cách và đổi mới thể chế KH&CN sau này.

Giai đoạn này trưng bày các thành tựu KH&CN trong bối cảnh phục hồi sau chiến tranh, xây dựng chủ nghĩa xã hội trên cả nước cùng sự phát triển hạ tầng viễn thông, bưu chính như tổng đài cơ khí, thư tín quốc tế và phổ cập bưu chính.

Phân khu 4: Giai đoạn đổi mới và hội nhập (1986 - 2025)

Phân khu này nhằm nhấn mạnh vai trò then chốt, toàn diện của KH, CN, ĐMST và CĐS trong quá trình phát triển đất nước giai đoạn đổi mới, công nghiệp hóa hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Giai đoạn này chứng kiến sự thay đổi sâu sắc về thể chế chính sách KH&CN, Thông tin và Truyền thông (Bưu chính, Viễn thông), sự hình thành hệ sinh thái ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo quốc gia và bước tiến mạnh mẽ trong xây dựng Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

Phân khu góp phần truyền tải thông điệp phát triển đất nước dựa trên bộ ba trụ cột KHCN, ĐMST và CĐS khẳng định vị thế đất nước Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của các cuộc cách mạng công nghiệp và công nghệ toàn cầu.

Sản phẩm được giới thiệu, trưng bày bao gồm: Sản phẩm từ các chương trình KH&CN trọng điểm cấp quốc gia; các sản phẩm có tính ứng dụng tiêu biểu đóng góp nổi bật vào phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống nhân dân trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên, xã hội nhân văn, kỹ thuật công nghệ (siêu máy tính, công nghệ 5G, vệ tinh quốc gia…), nông nghiệp, y dược (vắc-xin); các thành tựu có đóng góp nổi bật thúc đẩy phát triển hệ sinh thái ĐMST, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; các doanh nghiệp kỳ lân công nghệ Việt Nam; các doanh nghiệp “Make in Viet Nam” tiêu biểu.

Phân khu 5: Kỷ nguyên mới (từ 2025 trở đi)

Phân khu này hướng tới truyền tải tầm nhìn chiến lược về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS của Việt Nam trong giai đoạn 2025-2045. Đây là giai đoạn thực hiện các chủ trương, đường lối mới được xác định trong Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia, hoàn thiện đồng bộ hệ thống thể chế, hình thành các năng lực mới mang tính nền tảng, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia và chủ động thích ứng với những biến động toàn cầu.

Bên cạnh đó, thông qua trình diễn các công nghệ tiên phong với tính tương tác cao, phân khu này khơi dậy cảm hứng sáng tạo và tinh thần kiến tạo tương lai, đặc biệt với giới trẻ, lực lượng trí thức và cộng đồng doanh nghiệp.

Phân khu này tập trung vào việc giới thiệu trực quan tầm nhìn và định hướng phát triển công nghệ quốc gia trong tương lai, trọng tâm là 11 nhóm công nghệ chiến lược nêu trong Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược để triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW. Hệ thống màn hình cảm ứng thông minh cho phép tra cứu thông tin doanh nghiệp công nghệ số (Make in Việt Nam).

Sự kiện được kỳ vọng mang đến cho công chúng cái nhìn toàn diện về hành trình phát triển KHCN, ĐMST và CĐS, đồng thời khơi dậy niềm tự hào cũng như khát vọng tiếp tục đổi mới trong thời đại số.

Song song với triển lãm, diễn đàn "Tương lai KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia" sẽ diễn ra vào sáng 29/8 tại VEC.

“

Số hiện vật trưng bày tại Triển lãm được phân theo các lĩnh vực gồm: Khoa học, công nghệ (25 hiện vật), ĐMST (6 hiện vật), CĐS (15 hiện vật) và Bưu chính, viễn thông (29 hiện vật). Tiêu biểu như: Trong lĩnh vực khoa học xã hội, nhân văn và khoa học tự nhiên, nhiều tác phẩm tiêu biểu được Giải thưởng Hồ Chí Minh hoặc có giá trị khoa học, lịch sử như: Lý Thường Kiệt (Hoàng Xuân Hãn), Việt Nam văn hóa sử cương (Đào Duy Anh), Cắt gan (Tôn Thất Tùng), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (Đỗ Tất Lợi), Thiên nhiên Việt Nam (Lê Bá Thảo). Về lý luận chính trị có: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH ở Việt Nam (Nguyễn Phú Trọng), Xây dựng lực lượng công an nhân dân... (Tô Lâm), cùng các sách về CĐS của Nhà xuất bản Thông tin và truyền thông.

Trong các lĩnh vực KH&CN, nhiều sản phẩm tiêu biểu đã khẳng định dấu ấn sáng tạo và đóng góp quan trọng cho đất nước. Trong lĩnh vực quốc phòng, các cải tiến súng Bazooka, SKZ của kỹ sư Trần Đại Nghĩa, pháo cao xạ 37, 57, tên lửa SAM-2, radar BR12, TL01, VRS-M21X, VRS-SS4S và các công trình đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh như “Phá thủy lôi từ tính…” hay cụm công trình tối ưu hóa của GS. Hoàng Tụy
thể hiện năng lực tự lực tự cường.

Trong lĩnh vực thông tin liên lạc: Máy điện báo, tổng đài từ thạch, trạm Hoa Sen, các thiết bị vô tuyến, điện thoại thời kháng chiến đến hệ thống C-UAS, thiết bị 5G, AI Camera, Smartbox 3 ATV, BTS Digital Twin, XGSPON ONT Wifi 7… minh chứng cho quá trình hiện đại hóa bưu chính - viễn thông.

Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và tự động hóa: Robot ELBOT, robot giao hàng tự hành, dịch AI, chip MK-eID, SOC cho IoT, camera AI View S500, xe điện Dat Bike, giải pháp nhà thông minh, thiết bị STEM, mô hình 3D cung điện Kính Thiên, mô hình lò phản ứng hạt nhân, máy biến áp 500 kV, radar chống drone, vệ tinh VINASAT-1, AR/VR và hologram AI dẫn chương trình… cho thấy tiềm lực và tầm nhìn CĐS quốc gia. Đây là những sản phẩm góp phần phát triển đất nước theo hướng hiện đại, sáng tạo và bền vững.