Tổng Bí thư: Phát triển dữ liệu để Việt Nam trở thành quốc gia số

Ngày 22/3/2025, tại Hà Nội, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (National Data Association - NDA) đã chính thức ra mắt và tổ chức thành công Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ Nhất, nhiệm kỳ I (2025 - 2030).

Tham dự có Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đại diện các hiệp hội, tập đoàn, doanh nghiệp (DN); đại diện 400 hội viên là tổ chức và cá nhân tham gia Hiệp hội.

Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia được thành lập theo Quyết định số 10/QĐ-BNV ngày 10/1/2025 của Bộ Nội vụ, với sứ mệnh kết nối các cơ quan quản lý, DN, tổ chức và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực dữ liệu. Hiệp hội hướng tới xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu vững mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số và gia tăng giá trị dữ liệu trong nền kinh tế quốc dân.

Đại hội quy tụ hơn 200 đại biểu chính thức, đại diện cho gần 400 hội viên là tổ chức và cá nhân tham gia Hiệp hội. Sự kiện có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu bước kiện toàn tổ chức, định hướng hoạt động trong 5 năm tới, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của Hiệp hội trong triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ (KH, CN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia.

Dữ liệu trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành "năng lượng mới"

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành "năng lượng mới", thậm chí là "máu" của nền kinh tế số. Chuyển đổi số, với dữ liệu là trung tâm, đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và phát triển".

Tổng Bí thư cho biết, Đảng và Nhà nước đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của dữ liệu. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã đề ra chủ trương chủ động tham gia vào các khuôn khổ pháp lý khu vực và toàn cầu để phát triển kinh tế số. Hoàn thiện pháp luật, chính sách về dữ liệu, quản trị dữ liệu, tạo thuận lợi cho việc tạo dựng, kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong nước, tiến tới kết nối với khu vực ASEAN và quốc tế.

Gần đây nhất, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định rõ: Dữ liệu là trung tâm của CĐS, là động lực quan trọng cho sự phát triển. Nghị quyết cũng đã đề ra các chính sách thí điểm, tạo hành lang pháp lý ban đầu cho việc thúc đẩy phát triển và khai thác dữ liệu.

Tổng Bí thư cũng chỉ ra những bất cập trong quản trị và khai thác dữ liệu, Tổng Bí thư lưu ý, cần nhận thức rõ quản trị dữ liệu không chỉ là vấn đề chính sách, mà còn là vấn đề công nghệ. Không có công nghệ, không thể thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và chia sẻ dữ liệu một cách hiệu quả và an toàn.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, sự ra đời của Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia có ý nghĩa quan trọng và bày tỏ tin tưởng Hiệp hội sẽ là "Ngôi nhà chung của các Hiệp sĩ số", là "Ngọn cờ tiên phong" trong việc thực hiện Nghị quyết 57 và các Nghị quyết về KH, CN... để đưa Việt Nam trở thành quốc gia số, với nền quản trị số, kinh tế số, xã hội số phát triển dựa trên dữ liệu "đúng - đủ - sạch - sống" của Việt Nam.

Tổng Bí thư đề nghị, nghiên cứu, đề xuất, hoàn thiện hành lang pháp lý về dữ liệu, tạo điều kiện cho dữ liệu được tập hợp, lưu chuyển, kết nối, chia sẻ và được khai thác tối đa, nhưng vẫn bảo đảm an ninh, an toàn và chủ quyền dữ liệu.

Bộ Công an đang xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật An ninh mạng sửa đổi (bổ sung thêm chức năng quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng) và dự kiến trình Quốc hội thông qua ngay trong năm 2025; trình Chính phủ ban hành các Nghị định hướng dẫn Luật Dữ liệu 2024, vì vậy cần ưu tiên tập trung mọi nguồn lực cho nhiệm vụ này.

Tổng Bí thư yêu cầu, phát huy vai trò nòng cốt trong việc xây dựng, phát triển, khai thác và làm giàu dữ liệu quốc gia, tập trung vào 4 trụ cột chính: Con người, vị trí, hoạt động và sản phẩm; chủ động, tích cực ứng dụng, làm chủ, tiến tới tự chủ các công nghệ dữ liệu cốt lõi, đặc biệt là công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), chuỗi khối (blockchain) và điện toán đám mây.

Đặc biệt nhấn mạnh vai trò của Hiệp hội trong một số chương trình, sáng kiến trọng điểm, Tổng Bí thư chỉ rõ, phải phát triển thị trường dữ liệu cho phát triển bền vững; xây dựng thị trường dữ liệu quốc gia, triển khai sàn dữ liệu để phục vụ nghiên cứu, phát triển khởi nghiệp, ĐMST, cung cấp các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến dữ liệu phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội; cần xây dựng nền tảng AI mở quốc gia giúp cho các DN có thể dể dàng tiếp cận ứng dụng AI và lưu ý rằng đó là AI Việt Nam; nhanh chóng phổ cập hiểu biết về dữ liệu cho mọi người dân; nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng về dữ liệu cho toàn xã hội, nhất là giá trị và tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, cũng như việc tuân thủ các quy định pháp lý.

Tổng Bí thư cho biết cần sớm tổ chức các cuộc thi thách thức ĐMST dựa trên dữ liệu để khuyến khích cộng đồng đưa ra các giải pháp sáng tạo dựa trên dữ liệu, tạo ra sân chơi để phát huy tối đa tiềm năng con người trong lĩnh vực KH, CN; tiếp tục tăng cường năng lực tự chủ về công nghệ dữ liệu, ưu tiên, khuyến khích, tạo cơ chế để các sản phẩm công nghệ dữ liệu "Make in Viet Nam" có thể cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường, nhất là thị trường quốc tế.

Tổng Bí thư đề nghị, hỗ trợ đẩy mạnh xây dựng hạ tầng dữ liệu tiên tiến, bao gồm cả các trung tâm dữ liệu do Nhà nước và DN tư nhân đầu tư; tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm, thu hút nguồn lực và tham gia vào các sáng kiến toàn cầu về dữ liệu; xây dựng cơ chế thực thi và giám sát hiệu quả. Các cơ quan nhà nước, với vai trò đầu tàu của Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, một số bộ, ngành liên quan cần có hệ thống giám sát chặt chẽ và đồng bộ hơn trên nền tảng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để bảo đảm các quy định pháp luật được tuân thủ đầy đủ, hiệu quả.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, phải bảo mật dữ liệu, xây dựng hệ thống bảo vệ sản phẩm bảo mật dữ liệu, phát triển dịch vụ bảo mật dữ liệu, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu, hình thành ngành công nghiệp về bảo mật dữ liệu…

Tổng Bí thư khẳng định, Đảng và Nhà nước sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ tối đa cho sự phát triển của lĩnh vực dữ liệu, để Việt Nam sớm trở thành một quốc gia số, một xã hội số, một nền kinh tế số thịnh vượng.

Đại tướng Lương Tam Quang giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia

Tại Đại hội, nhiều nội dung quan trọng đã được triển khai: Công bố Quyết định thành lập Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia; Báo cáo tóm tắt quá trình thành lập, Điều lệ Hiệp hội và dự thảo phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ 2025 - 2030; Ra mắt Ban Chấp hành và Ban Kiểm tra nhiệm kỳ I; Công bố biểu trưng (logo) của Hiệp hội; Thông qua Nghị quyết Đại hội với sự đồng thuận cao từ hội viên.

Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, được tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (2025 - 2030).

Phát biểu tại Đại hội, Chủ tịch Lương Tam Quang nhấn mạnh: Hiệp hội sẽ là cầu nối giữa các DN, xây dựng hệ sinh thái dữ liệu đa dạng và ổn định, đáp ứng yêu cầu CĐS bền vững trên mọi lĩnh vực, tạo tiền đề đưa đất nước bước vào kỷ nguyên số mới.

Được biết, trong nhiệm kỳ I, Hiệp hội sẽ tập trung vào các hoạt động trọng tâm: (1) Phối hợp với các cơ quan chức năng, hiệp hội và tổ chức liên quan nhằm tuyên truyền, phổ biến chính sách và pháp luật quốc gia về dữ liệu; (2) Tham gia đóng góp ý kiến vào các văn bản quy phạm pháp luật liên quan; (3) Kiến nghị, tham vấn cơ quan nhà nước có thẩm quyền các vấn đề liên quan đến sự phát triển của ngành dữ liệu; (4) Hỗ trợ các cơ quan chức năng khi được yêu cầu.

Với sứ mệnh, mục tiêu và định hướng rõ ràng, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia hứa hẹn sẽ trở thành ngôi nhà chung, tập hợp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hội viên; thúc đẩy chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong lĩnh vực dữ liệu; đóng góp tích cực vào tiến trình chuyển đổi số quốc gia, phát triển thị trường và nền kinh tế dữ liệu, vì một Việt Nam số bền vững và thịnh vượng./.