Khi triển khai Chiến dịch 3A dù hiệu ứng lan tỏa nhận thức về trẻ tự kỷ rất lớn, nó cũng như những cái ôm ấm áp từ cộng đồng dành cho trẻ tự kỷ. Nhưng có nhiều ý kiến trái chiều đưa ra về việc cho rằng đây là một chiến dịch truyền thông rẻ tiền, có tính lợi dụng và không minh bạch, sử dụng lòng trắc ẩn của người khác để quảng cáo. Đặc biệt nhiều người đã chỉ trích chiến dịch vì để các bà mẹ vô tình đưa những đứa trẻ bình thường (là con mình) lên MXH và gắn hashtag như thể nó là những đứa trẻ tật nguyền... Cũng nhiều suy nghĩ cho rằng "thiện tâm đâu cần ra điều kiện"...
Sau những "lùm xùm" này là bài viết từ trái tim 1 bà mẹ tự kỷ Bạch Thùy Linh giải thích dưới góc nhìn của chị cho tất cả những vấn đề liên quan đến Chiến dịch 3Ađang gây tranh cãi nhiều ngày nay trên mạng xã hội. Nhiều người đã có cái nhìn tích cực và cảm thông hơn với người thực hiện chiến dịch. Và bây giờ đến lúc Mạng lưới tự kỷ Việt Nam (VAN) chính thức lên tiếng để giải thích tất cả những vấn đề được cho rằng là thiếu minh bạch khi triển khai Chiến dịch 3A.
Bài viết vừa được đăng cách đây ít phút trên fanpage chính thức của VAN.
Nội dung bài viết như sau:
"HẬU CHIẾN DỊCH 3A: LỜI CẢM ƠN VÀ XIN LỖI
Các bạn thân mến!
Hôm nay chúng tôi nhận được tin vui. Một đơn vị làm social listening chuyên nghiệp đã giúp chúng tôi kiểm đếm được 164.427 post tích cực trên mạng xã hội, tính đến 23h59 ngày 15/4/2020, nghĩa là nếu mỗi đề cập là 3 chữ A thì đã có 493,281 chữ A được ghi nhận. Đây là một tin vui vỡ oà đối với chúng tôi, vì quả thực, chưa bao giờ chúng tôi nghĩ đến hiệu ứng như thế. Chúng tôi, xin được tri ân cộng đồng đã ủng hộ chiến dịch, đã có những góp ý, phản biện, và cảm thông trong suốt thời gian qua.
Tuy vậy, cũng đã có những thông tin, bình luận trái chiều về cách thức truyền thông của chiến dịch này, làm ảnh hưởng đến các bên liên quan cũng như mục đích tốt đẹp của chiến dịch. Chúng tôi xin được gửi đến cộng đồng lời xin lỗi chân thành vì điều này.
Chúng tôi xin phép làm rõ một số điều sau đây:
1. Chương trình này do Mạng lưới Tự kỷ Việt Nam (VAN) phát động, ý tưởng thực hiện 3A cũng do VAN đề xuất, không phải yêu cầu của nhà tài trợ. Nhà điều phối tài trợ, Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP) là đơn vị nhận tài trợ từ tổ chức Grand Challenges Canada (GCC) để phát triển website A365. Bắt đầu từ 2016, CCIHP đã tài trợ hàng năm cho Mạng lưới, để làm các sự kiện cộng đồng nâng cao nhận thức về tự kỷ, hình thức truyền thông do Mạng lưới tự đề xuất và thực hiện, bên tài trợ không có yêu cầu quảng bá nào. Liên tục trong các năm từ 2016 đến 2019, Mạng lưới đều tổ chức Ngày Việt Nam nhận thức về tự kỷ và Đại hội Thể thao thân thiện dành cho người tự kỷ. Năm 2020, do đại dịch COVID-19, không thể tổ chức sự kiện, VAN đã đề xuất chiến dịch 3A, và sử dụng số tiền 200 triệu, lẽ ra dành cho sự kiện thể thao nói trên, cho các cuộc tập huấn phụ huynh có con tự kỷ tại các địa phương.
2. Chúng tôi kêu gọi đăng 3A vì mục đích muốn lan tỏa trong cộng đồng mối quan tâm về tự kỷ, mong muốn tự kỷ được nhận thức sớm, phát hiện sớm, can thiệp đúng cách, bằng các phương pháp khoa học, để người tự kỷ tiến bộ, được cộng đồng thấu hiểu, và có thể sống độc lập, không trở thành gánh nặng xã hội. Mặt khác chúng tôi cũng muốn giới thiệu A365.vn, một website miễn phí cung cấp thông tin và hướng dẫn can thiệp tự kỷ bằng video cho các gia đình, để thêm một hỗ trợ đáng tin cậy trong bối cảnh thiếu thốn mọi dịch vụ hỗ trợ cho người tự kỷ hiện nay. A365 đã làm được điều mà các chương trình kêu gọi, truyền thông, chia sẻ của VAN từ lúc thành lập (2013) đến giờ chưa thực hiện thật sự hiệu quả.
3. Khi khởi động chương trình (từ 10/3) chúng tôi đặt mục tiêu kỳ vọng có được 100 nghìn chữ A trong tháng 4, nếu không đạt được chương trình có dự định sẽ tiếp tục kéo dài sang tháng 5, nếu đạt được mức chỉ tiêu sẽ dừng lại. Việc kiểm đếm do tình nguyện viên thực hiện. Chúng tôi mong muốn đạt được song song cả hai mục tiêu là triển khai được chương trình tập huấn cho phụ huynh, đồng thời lan tỏa được nhận thức về hội chứng tự kỷ và công cụ hỗ trợ A365. Đây không phải là mục tiêu do nhà tài trợ thúc ép, mà do chính VAN muốn thực hiện trách nhiệm và thể hiện được năng lực hỗ trợ đối với cộng đồng có con tự kỷ. Các chia sẻ kiến thức và tập huấn phụ huynh cũng không thể thành công nếu không được biết tới, và nếu người cần hỗ trợ không tiếp cận được thông tin. Gói tài trợ đã có, nhưng bởi chúng tôi cũng mong muốn nhân cơ hội này kêu gọi các thành viên trong mạng lưới thực hiện công việc lan tỏa, đăng 3A, để đạt được mục đích nhận thức về tự kỷ, và truyền thông về A365, hệ thống hỗ trợ cộng đồng phát hiện sớm và can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ. Điều đó không phải ràng buộc của nhà tài trợ, mà do chính chúng tôi đặt ra. Điều này làm cho nhiều người có cảm giác bị lừa dối và chúng tôi chân thành nhận lỗi.
4. Từ ngày 13 đến ngày 15, được sự ủng hộ của cộng đồng, số lượng chữ A tăng lên quá nhanh, vượt quá năng lực và kỹ thuật kiểm đếm của các tình nguyện viên. Rất may, với sự giới thiệu của anh Lê Quốc Vinh (Công ty Le Bros), chúng tôi đã nhận được sự giúp đỡ của công ty Metric.vn và anh Lê Công Thành, kiểm đếm bằng công nghệ social listening SMCC. Như trên đã thông báo, đến khi kết thúc chiến dịch, số lượng chữ A được kiểm đếm đã gần gấp 5 lần kỳ vọng ban đầu. Đây là một bất ngờ ngọt ngào và tuyệt vời. Xin chân thành cảm tạ mỗi chữ A thân tình của những tấm lòng trao tặng, và xin phép bày tỏ niềm hạnh phúc quá lớn của các gia đình có con tự kỷ, khi biết kết quả này. Chúng tôi trân trọng và hiểu mỗi chữ A là sự trao tặng lớn hơn vật chất. Chúng tôi cam kết sẽ thực hiện chương trình tập huấn phụ huynh các địa phương khi đại dịch COVID-19 chấm dứt.
5. Chúng tôi cũng đã nhận được rất nhiều phản biện từ mạng xã hội về cách thức truyền thông của chương trình. Chúng tôi xin lỗi về các lỗi truyền thông không rõ ràng và nhất quán, và xin lỗi vì phương cách truyền thông này làm một bộ phận trong cộng đồng khó chịu, xin tiếp thu mọi phê bình để có sự hoàn thiện sau này, cũng như sẵn sàng giải đáp các thắc mắc. Vì lượng các câu hỏi gửi đến bằng các hình thức qua comment, inbox trong trang này quá lớn, có thể chúng tôi chưa trả lời được hết, xin phép sẽ trả lời dần trong những ngày tới.
6. Chúng tôi cũng gửi lời xin lỗi đến các thành viên trong Nhóm cha mẹ có con tự kỷ và Nhà chuyên môn về tự kỷ, đây là nhóm kín do chúng tôi thiết lập để trao đổi các vấn đề về tự kỷ. Trong một bài đăng trên nhóm, ban điều hành đã đưa ra đề nghị các thành viên chia sẻ 3A và tiến hành lọc lại thành viên, nếu ai không hưởng ứng những hoạt động chung sẽ loại khỏi nhóm. Đây là một phát ngôn thể hiện không đúng tinh thần quan tâm, chia sẻ, tham gia tự nguyện trong Mạng lưới, vì vậy chúng tôi xin nhận lỗi và rút lại thông báo này. Mong muốn lớn nhất của Ban điều hành là các thành viên cùng chia sẻ mối quan tâm và các hoạt động chung, việc chia sẻ 3A là làm cho nhiều phụ huynh có con tự kỷ khác biết tới, sử dụng, đem lại lợi ích cho trẻ, nhưng việc phát ngôn như vậy gây tổn thương cho các thành viên, chúng tôi xin được lượng thứ.
7. Cuối cùng chúng tôi cũng gửi lời xin lỗi nhà tài trợ CCIHP, GCC, và người quan tâm ủng hộ VAN, về những phiền phức gặp phải trong thời gian vừa qua. Chúng tôi vẫn hy vọng được ủng hộ trong các hoạt động sau này, và được tư vấn, góp ý, phản biện, để ngày càng hoàn thiện.
Trân trọng
MẠNG LƯỚI TỰ KỶ VIỆT NAM - VAN".
Như vậy tất cả những vấn đề thắc mắc của dư luận đã được VAN giải thích khá chi tiết và cặn kẽ. Gần 500.000 chữ A vượt xa so với mong đợi đã cho thấy trẻ tự kỷ đã có nhiều lắm những vòng tay ôm ấm áp. Điều này sẽ khiến cho cha mẹ có con tự kỷ như được tiếp thêm sức mạnh để chiến đấu cùng con trong quá trình hòa nhập.
Vấn đề lớn nhất về việc kêu gọi cần đủ 100.000 chữ A để nhận được gói tài trợ 200 triệu cho chi phí các khóa học miễn phí cho cha mẹ các em tự kỷ đã được VAN giải thích: "Gói tài trợ đã có, nhưng bởi chúng tôi cũng mong muốn nhân cơ hội này kêu gọi các thành viên trong mạng lưới thực hiện công việc lan tỏa, đăng 3A, để đạt được mục đích nhận thức về tự kỷ, và truyền thông về A365, hệ thống hỗ trợ cộng đồng phát hiện sớm và can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ. Điều đó không phải ràng buộc của nhà tài trợ, mà do chính chúng tôi đặt ra. Điều này làm cho nhiều người có cảm giác bị lừa dối và chúng tôi chân thành nhận lỗi".
Ngoài ra trước ý kiến cho rằng VAN ép cha mẹ có con tự kỷ phải chia sẻ bài viết có hashtag gom 100.000 chữ A nếu không sẽ bị loại khỏi nhóm được giải thích: "Đây là một phát ngôn thể hiện không đúng tinh thần quan tâm, chia sẻ, tham gia tự nguyện trong Mạng lưới, vì vậy chúng tôi xin nhận lỗi và rút lại thông báo này. Mong muốn lớn nhất của Ban điều hành là các thành viên cùng chia sẻ mối quan tâm và các hoạt động chung, việc chia sẻ 3A là làm cho nhiều phụ huynh có con tự kỷ khác biết tới, sử dụng, đem lại lợi ích cho trẻ, nhưng việc phát ngôn như vậy gây tổn thương cho các thành viên, chúng tôi xin được lượng thứ".
Như vậy 2 vấn đề nổi cộm đã được VAN thành thật xin lỗi, không quanh co. Có lẽ đây cũng là 1 bài học cho tất cả về sự trung thực và tự nguyện phải luôn được tôn trọng, dù bất cứ động cơ đó là gì, tích cực hay tiêu cực.
Tuy nhiên, lời cảm ơn và xin lỗi sau cùng VAN chính thức gửi công khai đã là một hành động sau cùng để Chiến dịch 3A vẫn có kết quả tốt đẹp. Nhận sai và sửa lỗi là chuyện quan trọng. Cái còn lại sau cùng là một cộng đồng biết sẽ chia, có cái nhìn cảm thông và biết giúp đỡ cùng cha mẹ và trẻ tự kỷ được hòa nhập với cộng đồng một cách tốt nhất.
Đó hẳn vẫn là vòng ôm lớn và cần nhất lúc này!
