Xuất khẩu gạo hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA

Triển vọng xuất khẩu toàn cầu đang mở ra đối với lúa gạo của Việt Nam khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ tháng 8/2020. Cụ thể, với cam kết trong EVFTA, EU dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm). Đặc biệt, EU sẽ tự do hóa hoàn toàn đối với gạo tấm; đưa thuế suất về 0% sau 3 - 5 năm đối với sản phẩm từ gạo.

Nhiều tín hiệu tích cực từ xuất khẩu gạo, trong khi nhiều nông sản chịu cảnh xuất khẩu sụt giảm do ảnh hưởng của dịch bệnh thì mặt hàng gạo lại lội ngược dòng, mang về 2,2 tỷ USD với gần 4,5 triệu tấn, tăng 10,4% về trị giá và giảm 1,7% về lượng so với cùng kỳ 2019. Đây cũng là điểm sáng của ngành nông nghiệp nước ta sau chặng đường 8 tháng năm 2020.

Trên thị trường thế giới, giá gạo Việt Nam đang ở mức khá cao trong nhiều năm trở lại đây. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo trắng Việt Nam đang được giao dịch ở mức 488 - 492 USD/tấn với gạo 5% tấm, 463 - 467 USD/tấn với gạo 25% tấm. So với giá gạo trắng cùng loại của các nước xuất khẩu lớn ở trong Top 5 là Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan và Myanmar, giá gạo trắng Việt Nam hiện đang cao nhất.

Xuất khẩu gạo hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA (Ảnh: TBNH)

Hiệp định EVFTA có hiệu lực, gạo ST20 xuất khẩu sang EU đã đạt trên 1.000 USD/tấn, gạo Jasmine cũng có giá trên 600 USD/tấn. Đây là một con số đáng mơ ước và là một kỷ lục mới của gạo Việt trong hành trình xuất khẩu nhiều năm.

Trước khi EVFTA có hiệu lực, giá gạo ST20 xuất khẩu sang EU khoảng 800 USD/tấn, còn gạo Jasmine 520 USD/tấn. Việc được giảm thuế cộng với thị trường gạo đang sôi động đã đẩy giá gạo tăng cao.

Theo các chuyên gia, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây do nhu cầu trên thế giới tăng cao, nguồn cung từ Ấn Độ và Thái Lan vẫn bị hạn chế. Bên cạnh đó, chất lượng gạo Việt Nam, đặc biệt là mặt hàng gạo thơm, được nâng cao cũng hỗ trợ đẩy giá gạo Việt Nam xuất khẩu tăng. Ngoài ra, lợi thế về việc có sẵn nguồn cung và khả năng giao hàng nhanh giữa bối cảnh COVID-19 giúp gạo Việt Nam được các nhà nhập khẩu ưu tiên.

Đồng thời, theo đánh giá của các doanh nghiệp, cơ hội xuất khẩu các loại gạo thơm của Việt Nam cũng rất rộng mở và hoàn toàn có thể cạnh tranh được với các sản phẩm cùng phân khúc của Thái Lan, Campuchia.

Bằng chứng là Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP. Cần Thơ) vừa ký hợp đồng bán 3.000 tấn gạo cho 3 khách hàng của Cộng hòa Liên bang Đức với 2 giống gạo thơm là ST20 và Jasmine.

Hay trong tháng 7/2020, Công ty Cổ phần tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed) đã xuất khẩu thành công gạo VJ Pearl Rice và gạo thơm RVT sang Hà Lan và Cộng hòa Séc với giá 1.040 USD/tấn. Đây cũng là những sản phẩm gạo mang thương hiệu Việt Nam đầu tiên nhập khẩu chính ngạch vào thị trường này.

Các sản phẩm gạo chất lượng cao này đều được sử dụng giống bản quyền của Việt Nam, gieo trồng, thu hoạch và chế biến tại Việt Nam, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn và điều kiện khắt khe từ xây dựng vùng trồng đến sản phẩm cuối cùng.

Theo ông Nguyễn Quang Trường, Tổng Giám đốc Vinaseed cho biết: Để tận dụng cơ hội từ EVFTA, Vinaseed đã có sự chuẩn bị ngay từ khi Hiệp định này đang đàm phán. Công ty xây dựng vùng trồng nguyên liệu bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP. Toàn bộ sản phẩm gạo đạt Chứng nhận quốc tế FSSC về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu sang thị trường khó tính như EU. Với nhà máy chế biến gạo Vinarice hiện đại và quy mô bậc nhất khu vực, Tập đoàn tự tin có thể mở rộng hơn nữa sản lượng xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Xu hướng tiêu dùng thực phẩm của EU là lựa chọn những sản phẩm có tiêu chuẩn chất lượng cao, sạch và an toàn cho sức khỏe. Do đó, để có thể vào được EU, hạt gạo Việt cũng phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn khắt khe như: gạo phải đảm bảo được truy xuất nguồn gốc với địa chỉ vùng trồng rõ ràng, không còn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và phải đạt đạt tiêu chuẩn GlobalGAP hoặc tương đương.

Xuất khẩu gạo Việt Nam đang dần được tổ chức theo chuỗi mặt hàng gạo chặt chẽ từ khâu nghiên cứu, phát triển, lựa chọn giống chất lượng cao đến chế biến, đóng gói và quảng bá để tạo lập được thương hiệu quốc gia.

Việc xuất khẩu một số sản phẩm gạo mang thương hiệu Việt Nam sang thị trường EU không chỉ là thành công bước đầu của doanh nghiệp mà còn đánh dấu mốc sản phẩm gạo mang thương hiệu Việt Nam chính thức ghi danh trên thị trường quốc tế.