Ấn Độ bùng nổ startup tỷ đô và thách thức

Một năm sau đó, bất chấp sự gia tăng khủng khiếp của các ca nhiễm Covid-19 đang đe dọa phục hồi kinh tế, cộng đồng startup của Ấn Độ đã tìm thấy chính mình khi nhận được những đầu tư chưa từng có.

Trong 4 tháng đầu năm 2021, 11 công ty đã trở thành kỳ lân, có nghĩa là các công ty này đã đạt mức định giá ít nhất 1 tỷ USD, theo nền tảng dữ liệu Tracxn. Trong khi đó, con số này năm 2020 là 13 công ty và năm 2019 là 10 công ty. Kết quả là, các xếp hạng các nhà lãnh đạo công nghệ siêu giàu có của Ấn Độ đang tăng lên nhanh chóng.

Sự bùng nổ này một phần lớn nhờ vào đầu tư mạnh mẽ của các công ty như Tiger Global và SoftBank, những công ty đang bơm tiền vào các doanh nghiệp Internet đang phát triển nhanh chóng của Ấn Độ.

Nhưng các chu kỳ gọi vốn đầu tư dường như vô tận cuối cùng có thể tạo ra lợi nhuận giảm dần, nhiều chuyên gia trong ngành lo lắng, khi cho rằng hệ sinh thái khởi nghiệp của Ấn Độ cần sớm bắt đầu mang lại lợi nhuận ổn định và lối thoát rõ ràng cho các nhà đầu tư.

Radhika Gupta, CEO của Edelweiss Asset Management Limited, cho biết: "Thật tuyệt khi các startup Ấn Độ đang trải qua giai đoạn bùng nổ nhận đầu tư. Nhưng họ sẽ cần phải tìm ra những mô hình kinh doanh bền vững, kiếm được nhiều tiền để tồn tại. Ngay cả Google hay Amazon cũng không thể tồn tại chỉ dựa vào số lượng khách hàng".

Sự trỗi dậy của nền kinh tế số Ấn Độ

Cơn sốt đầu tư là do sự trỗi dậy của nền kinh tế số Ấn Độ. Có hơn 700 triệu người dùng Internet trong cả nước và khoảng nửa tỷ người vẫn chưa trực tuyến, tạo tiềm năng to lớn trên thị trường.

Trong khi đó, đại dịch đã khuyến khích người dân bên ngoài các thành phố lớn thanh toán trực tuyến, tăng tốc độ số hóa doanh nghiệp và mở ra nhiều cơ hội hơn cho các doanh nhân công nghệ.

Các công ty công nghệ tài chính (fintech) là những người hưởng lợi lớn nhất. Theo báo cáo của Orios Venture Partners, đến cuối năm 2020, Ấn Độ có 44 kỳ lân và hầu hết đều thuộc lĩnh vực fintech. Bán lẻ và phần mềm như một công ty dịch vụ (software as a service) là những công ty tiếp theo.

Công ty đầu tư mạo hiểm này cũng nhận thấy rằng thời gian để một startup công nghệ đạt mức định giá 1 tỷ USD đã giảm đáng kể, từ gần 15 năm vào năm 2005 xuống còn 2,4 năm vào năm 2016 và 2017.

Riêng năm nay, nhà phát triển ứng dụng Mohalla Tech, startup đầu tư Groww và nền tảng nhắn tin Gupshup đều đã trở thành kỳ lân - phần lớn là do các khoản đầu tư lớn từ Tiger Global, theo dữ liệu của Tracxn. Công ty đầu tư có trụ sở tại New York, cũng đã đặt cược lớn vào Flipkart - gã khổng lồ thương mại điện tử được Walmart mua lại vào năm 2018 - đã lạc quan hơn các công ty khác trong nước.

Nguy cơ tiềm ẩn

Tuy nhiên, một số chuyên gia đã bắt đầu đặt câu hỏi về việc các công ty đầu tư lớn đang đổ bao nhiêu tiền vào lĩnh vực này.

Amit Ranjan, đồng sáng lập dịch vụ chia sẻ bản trình bày SlideShare, hiện đang làm việc với chính phủ Ấn Độ trong một dự án khóa ảo có tên là DigiLocker cho biết: "Các nhà đầu tư đã đầu tư quá mức bằng cách cho gấp 1,5 lần hoặc gấp 2 lần số tiền cần thiết".

Nhưng Rehan Yar Khan, đối tác quản lý của Orios Venture Partners, không coi dòng tiền đổ vào là "nỗi lo lớn". Rốt cuộc, các công ty vẫn cần một lượng vốn lớn để nắm bắt được tiềm năng của thị trường rộng lớn của Ấn Độ.

Rehan Yar Khan trích dẫn PharmEasy, một công ty dược trực tuyến, làm ví dụ. Khan là nhà đầu tư ban đầu vào công ty, công ty đã trở thành một kỳ lân vào đầu năm nay.

Khan nói: "Các hiệu thuốc điện tử mới chỉ bao phủ 3% thị trường Ấn Độ... Vì vậy, tự nhiên họ cần nhiều tiền hơn để phát triển".

Nhưng cũng có những vấn đề khác cần xem xét. Điều gì sẽ xảy ra nếu một kỳ lân được đầu tư quá mức và thất bại trước khi có kế hoạch rút lui?

Flipkart là kỳ lân công nghệ Ấn Độ duy nhất được mua lại với mức định giá hơn 1 tỷ USD. Công ty TMĐT Shopclues, được định giá 1 tỷ USD vào năm 2016, đã được mua lại 3 năm sau đó bởi một công ty có trụ sở tại Singapore. Nhưng sau đó, giá trị của Shopclues đã giảm xuống còn từ 50 - 80 triệu USD.

Chỉ một số ít các công ty công nghệ Ấn Độ đã nắm giữ danh sách trong hai thập kỷ qua. Và không có công ty startup công nghệ nào trị giá hơn 1 tỷ USD đã ra mắt công chúng.

Karthik Reddy, đồng sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Blume Ventures, cho biết: "Bằng cách thổi phồng định giá trên thị trường tư nhân, bạn đang trì hoãn khả năng tham gia thị trường đại chúng. Ông tin rằng các công ty Ấn Độ phải nghĩ đến việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng sớm hơn là muộn hơn để xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững.

"Chúng tôi không có những người mua lại công nghệ lớn, vì vậy bạn không thể đợi Walmart đến và mua tài sản lớn nhất của mình", ông nói thêm.

2021 là năm kỳ lân?

Tuy nhiên, Reddy lạc quan rằng năm 2021 có thể được nhớ đến không chỉ vì sự bùng nổ đầu tư mà còn mang lại sự thay đổi văn hóa trong ngành.

Tập đoàn Ấn Độ Tata Sons được cho là đang tìm cách mua cửa hàng tạp hóa trực tuyến BigBasket với giá hơn 1 tỷ USD, tờ Mint đưa tin vào tháng trước.

Các phương tiện truyền thông khác của Ấn Độ đã đưa tin trong vài tháng qua rằng các kỳ lân lâu năm hơn cũng có thể cân nhắc niêm yết sớm. Và tờ Economic Times đã đưa tin vào tuần trước rằng một số startup đang cạnh tranh để tuyển dụng các giám đốc điều hành cấp cao với một số kinh nghiệm IPO.

Theo Reddy, nếu Flipkart hoặc công ty công nghệ thực phẩm Zomato thực hiện IPO, những công ty niêm yết như vậy có thể thay đổi cuộc chơi./.