Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Xét nghiệm chủ động, công nghệ bắt buộc và vắc-xin quyết định

Chúng ta đã 4 lần bùng phát dịch, lần sau to hơn lần trước, cách làm cơ bản ít thay đổi, vẫn dựa vào hệ thống chính trị và sức người là chính, tỷ lệ người phải cách ly so với số người nhiễm vào loại cao nhất thế giới. Cách này hiệu quả khi số ca nhiễm ít, bệnh dịch lây lan chậm, nếu lây lan nhanh như chủng mới, nếu hàng chục ngàn ca nhiễm thì số người phải xét nghiệm, phải cách ly sẽ lên đến hàng trăm ngàn, hàng triệu thì không khả thi. 

Bắc Giang, Bắc Ninh đã nhiều ca nhiễm, lây lan nhanh, rất nên có những cách tiếp cận mới theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là chủ động hơn, chuyển từ phòng ngự sang tấn công nhiều hơn, công nghệ nhiều hơn, xét nghiệm nhanh và chủ động hơn, vắc-xin thần tốc hơn. 

Nếu coi Bắc Giang, Bắc Ninh như một cơ hội để tập trung chỉ đạo áp dụng các cách tiếp cận mới, làm cho thành công rồi mang bài học này ra toàn quốc thì rất có thể chúng ta sẽ kiểm soát được Covid-19 trong dài hạn và một cách căn cơ hơn, để không lặp lại việc mỗi lần có người nhiễm dịch lại là một lần bùng phát, lại là một lần hoang mang toàn quốc, ảnh hưởng nhiều đến đời sống người dân và phát triển kinh tế. 

Hãy tận dụng lần bùng phát thứ 4 này, huy động trí tuệ và nguồn lực xã hội, ra những quyết sách mạnh mẽ và dài hạn hơn, để tìm ra cách kiểm soát tốt hơn và căn cơ hơn trong tương lai. Nếu có lần thứ 5, thứ 6 thì sẽ không vất vả, ngưng trệ đất nước như lần này. Mỗi khi xử lý một tình huống thì luôn hướng tới một câu chuyện lâu dài hơn.

Về các giải pháp công nghệ

Đây là một trong ba mũi tấn công mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ ra là: Xét nghiệm chủ động, công nghệ bắt buộc và vắc-xin quyết định.

1- Việt Nam chúng ta có đủ bộ giải pháp công nghệ phòng chống Covid-19 từ khâu nhập cảnh, xét nghiệm, truy vết, cách ly đến tiêm vắc-xin. Tiêm vắc-xin thì sẽ có hộ chiếu vắc-xin điện tử để tự do đi lại. Và gần đây là giải pháp đo nồng độ CO2, dòng chảy không khí để giám sát sự thông thoáng trong nhà. Các nghiên cứu gần đây cho thấy sự kết hợp khẩu trang và thông thoáng trong phòng kín sẽ làm giảm một cách rất đáng kể sự lây lan dịch bệnh, hiệu quả của sự kết hợp này là cấp số nhân.

2- Ngày hôm nay, 29/5, Bộ TT&TT thành lập Trung tâm công nghệ phòng chống Covid-19, thống nhất một đầu mối toàn quốc về công nghệ, vừa phát triển giải pháp vừa vận hành khai thác các hệ thống CNTT phòng chống Covid-19, đặt tại Cục Tin học hoá.

3- Các ứng dụng CNTT đã kết nối tập trung, đã liên thông dữ liệu. Đây là bước phát triển quan trọng trong ứng dụng công nghệ và dữ liệu.

4- Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định giao cho Bộ Y tế và Bộ TT&TT quyết định một số công nghệ áp dụng bắt buộc phục vụ công tác phòng chống Covid-19. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc chủ động phòng chống và phòng chống hiệu quả. Các giải pháp công nghệ này thì không chỉ cho Covid-19 mà còn có thể sử dụng lâu dài cho các đại dịch truyền nhiễm khác có thể xảy ra trong tương lai. Thông điệp 5K + vắc-xin trở thành thông điệp 5K, vắc-xin và công nghệ.

5- Về áp dụng công nghệ thì có 4 điều kiện tiên quyết để đảm bảo thành công. Thứ nhất, một số công nghệ chủ chốt thì phải bắt buộc, tỷ lệ người dùng phải đủ cao. Thứ hai, dữ liệu và xử lý dữ liệu phải tập trung và liên thông giữa các ứng dụng, vì càng nhiều dữ liệu, càng nhiều nguồn dữ liệu thì truy vết càng nhanh và càng chính xác, càng phát hiện sớm các nguy cơ. Thứ ba, phần mềm phải viết dưới dạng nền tảng để dễ dùng và dùng chung. Thứ tư, dữ liệu cá nhân sau một tháng lưu trữ thì xoá để người dân yên tâm tuân thủ.

Như vậy là chúng ta đã có thể:

1- Sớm hơn: Sớm phát hiện người nhiễm dịch bệnh thông qua xét nghiệm chủ động, xét nghiệm sàng lọc.

2- Nhanh hơn: Truy vết nhanh hơn thông qua công nghệ, thay vì tuần thì là vài giờ.

3- Chính xác hơn: Phát hiện chính xác những người tiếp xúc gần bằng công nghệ, có thể giảm số F1/F2 phải cách ly xuống hàng chục lần.

4- Triệt để hơn: Mỗi nguồn bệnh sẽ tạo ra một mạng lưới những người nhiễm bệnh. Nhiều người nhiễm bệnh không có triệu chứng và tự khỏi nên không bị phát hiện nhưng vẫn có thể lây cho người khác. Người được phát hiện nhiễm bệnh thì có thể đã là F1, F2,… Vấn đề quan trọng là khi một người trong mạng lưới những người nhiễm bệnh bị phát hiện thì phải có công cụ nhanh chóng phát hiện ra toàn bộ mạng lưới, làm được việc này tức là làm chủ được tình hình. Công nghệ tiếp xúc gần có thể giải được bài toán này.

5- Bình thường hơn: Với những cách như trên thì ai bị nhiễm thì đi điều trị, ai tiếp xúc gần thì cách ly, những người còn lại thì vẫn đi làm và sống cuộc sống ngày thường và chỉ phải thêm 5K. Dù dịch có lắng xuống thì công nghệ vẫn tiếp tục chạy và là người gác đêm, phòng dịch cho chúng ta. Dịch có đến thì cũng không vất vả thế này. Công nghệ dù có chút bất tiện nhưng là cách phòng dịch tốt nhất hiện nay. Muốn bình thường hơn thì mỗi người dân phải dùng công nghệ.

6- Lâu dài hơn: Là bằng vắc-xin.

Về định hướng truyền thông thời gian tới

Thay vì thông tin gây hoang mang, Bộ TT&TT sẽ hướng truyền thông nhiều hơn vào trách nhiệm của mỗi cá nhân và mỗi tổ chức, cách tốt nhất để bảo vệ cộng đồng là bảo vệ chính mình và bảo vệ chính đơn vị mình, về các giải pháp mới, cách tiếp cận mới, cách làm mới, về tinh thần chủ động tấn công, về nâng cao năng lực y tế, xét nghiệm, về đẩy nhanh mua vắc-xin, về ủng hộ cho Quĩ vắc-xin phòng chống Covid-19, về công nghệ bắt buộc, về cách ly tại nhà, về tổ chức lại sản xuất kinh doanh, sinh hoạt an toàn, nhà kín thì phải thông thoáng hơn, về việc tuy số ca tăng nhưng chúng ra vẫn đang làm chủ tình hình, về sự nỗ lực của chính quyền, cách làm mới, các kinh nghiệm tốt của các địa phương, về việc đẩy mạnh thương mại điện tử để giúp đỡ bà con tiêu thụ nông sản, thúc đẩy thị trường trong nước, củng cố niềm tin cho người dân trong phòng chống dịch, củng cố niềm tin là thế giới sẽ khống chế được dịch vì các tâm dịch lớn nhất trên thế giới đang suy giảm và một số nước đã được kiểm soát đang trở lại bình thường.