Cẩm Giàng đẩy mạnh số hoá để bảo tồn và phát huy giá trị di sản địa phương

Chuyển đổi số để bảo tồn và phát huy giá trị di sản địa phương

Mới đây, tại di tích Quốc gia đặc biệt Văn miếu Mao Điền, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương đã diễn ra lễ hội truyền thống, kết hợp với nhiều sự kiện quan trọng. Nổi bật nhất là lễ ra mắt Hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) và bản đồ số di tích huyện Cẩm Giàng.

Dấu mốc này khẳng định nỗ lực của huyện Cẩm Giàng trong đổi mới tư duy tiếp cận việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa, ứng dụng công nghệ giúp di tích gần gũi hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ; giúp người dân và nhà nghiên cứu dễ dàng tiếp cận, hiểu thêm về hệ thống di tích.

Có thể nói, trong giai đoạn hiện nay, chuyển đổi số (CĐS) và tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào công tác bảo tồn di tích, di sản là hết sức cần thiết. Đây chính là cầu nối đưa các di tích, di sản đến gần hơn với cộng đồng, đóng góp tích cực vào quá trình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, đưa di sản trở thành sản phẩm của du lịch thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và góp phần quảng bá hình ảnh địa phương ra thế giới.

Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh CĐS cũng đặt ra nhiều thách thức như làm sao để du khách dễ dàng tìm hiểu thông tin về di tích trước khi tham quan; làm thế nào để giúp du khách có cái nhìn trực quan, sinh động về hệ thống di tích, văn hóa của địa phương hay khai thác dữ liệu di sản như thế nào để phục vụ công tác bảo tồn và phát triển du lịch.

Trước những thách thức này, UBND huyện Cẩm Giàng đã phối hợp cùng VNPT Hải Dương triển khai dự án "Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và bản đồ số di tích huyện Cẩm Giàng".

Dự án ứng dụng công nghệ số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn, quảng bá di sản văn hóa và thu hút du khách thông qua 3 nội dung chính:

Số hóa 3D, 360^o di tích và xây dựng hồ sơ hiện vật giúp tái hiện chân thực di tích, hỗ trợ công tác nghiên cứu và bảo tồn;

Phát triển nền tảng công nghệ gồm hệ thống quản lý di tích hiện vật, phần mềm trải nghiệm du lịch Cẩm Giảng và bản đồ số, mang đến góc nhìn toàn diện về hệ thống di tích của huyện;

Triển khai thi công gắn mã QR tại các điểm di tích, giúp du khách dễ dàng tiếp cận thông tin thông qua thiết bị di động.

VNPT không chỉ đóng vai trò là đơn vị triển khai công nghệ mà còn là đối tác quan trọng trong việc phối hợp với UBND huyện Cẩm Giàng để bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ thông tin và CĐS, VNPT đã giúp số hóa dữ liệu di tích, xây dựng hệ thống quản lý đồng bộ, từ đó tạo ra nền tảng bền vững cho công tác bảo tồn lâu dài.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn tạo điều kiện để quảng bá du lịch địa phương, thu hút thêm nhiều du khách trong và ngoài nước.

Lan tỏa giá trị di sản hiệu quả hơn, góp phần phát triển du lịch bền vững

Ông Nguyễn Văn Công, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng cho biết: "Đây là dấu mốc đánh dấu việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn, phát huy giá trị di tích giúp di tích trở nên gần gũi hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Thông qua nền tảng số, du khách và các nhà nghiên cứu có thể dễ dàng tiếp cận tư liệu, hình ảnh và lịch sử của Văn miếu, góp phần lan tỏa giá trị di sản một cách hiệu quả hơn”.

Giai đoạn 1 của dự án đã được triển khai tại hai cụm di tích quốc gia đặc biệt gồm Văn miếu Mao Điền ở xã Phúc Điền và cụm di tích đền Xưa - chùa Giám - đền Bia nằm trên địa bàn 3 xã Định Sơn, Cẩm Vũ và Cẩm Văn.

Việc xây dựng bản đồ số các di tích đem đến cho khách tham quan những thông tin, trải nghiệm chân thực, cung cấp hình ảnh trực quan, sinh động thông qua điện thoại thông minh. Các hình ảnh của di tích được phục dựng bằng công nghệ 3D, người dùng không chỉ khám phá từng hạng mục của khu di tích mà còn được nghe thuyết minh cụ thể, chi tiết về từng khu vực.

Như vậy, dù chưa đến tham quan thực tế nhưng người dùng vẫn có thể nắm được toàn bộ thông tin lịch sử về quá trình xây dựng, hình thành và cảnh quan chân thực của khu di tích. Đây là một cách tiếp cận mới mẻ, giúp hiện thực hóa giá trị văn hóa trong cuộc sống hiện đại, mang lại những sản phẩm có giá trị lưu niệm cao, đồng thời kết nối dùng với văn hóa di sản một cách gần gũi và bền vững.

Trên địa bàn huyện Cẩm Giàng hiện có 2 di tích và cụm di tích quốc gia đặc biệt, 20 di tích quốc gia và 19 di tích cấp tỉnh.​

Cũng tại lễ hội, VNPT Hải Dương đã tổ chức gian hàng trải nghiệm dịch vụ số hóa di tích, mang đến cho du khách cơ hội tiếp cận công nghệ thực tế ảo. Du khách có thể sử dụng kính thực tế ảo để khám phá bản đồ số hóa di tích Văn miếu Mao Điền một cách chân thực và sống động. Gian hàng đã thu hút đông đảo du khách tham quan, góp phần tạo nên không khí sôi động cho sự kiện.

Đặc biệt, gian hàng nhận được sự quan tâm và tham gia trải nghiệm của lãnh đạo UBND tỉnh Hải Dương cũng như UBND huyện Cẩm Giàng. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Nguyễn Minh Hùng đã trực tiếp trải nghiệm dịch vụ và đánh giá cao về việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản cũng như sự đồng hành của VNPT Hải Dương cùng địa phương trong công tác bảo tồn di tích, giúp việc bảo tồn di tích từng bước hiện đại hóa, mang đến những trải nghiệm mới mẻ cho công chúng, từ đó góp phần phát triển du lịch bền vững tại địa phương./.