Trung Quốc đã thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của mình ở nhiều thành phố trong khi tháng trước Ngân hàng Trung ương châu Âu thông báo kế hoạch tiến hành dự án đồng euro số và khởi động một cuộc khảo sát kéo dài hai năm nhằm xem xét sự phát triển và tác động của tiền số của ngân hàng trung ương (CBDC).
Trong khi hơn 60 ngân hàng trung ương đang khám phá các khả năng của một CBDC, thì Campuchia mới là nước dẫn đầu cuộc đua.
Quốc gia Đông Nam Á Campuchia đã ra mắt đồng tiền kỹ thuật số mang tên "Bakong" vào tháng 10/2020, trước cả kế hoạch ra mắt của các nền kinh tế lớn trên thế giới và hiện là dự án CBDC duy nhất ngoài đồng đô la thử nghiệm (Sand Dollar) của Bahamas.
Bakong được Ngân hàng quốc gia Campuchia (NBC) phát triển, với sự hỗ trợ của công ty công nghệ blockchain Nhật Bản Soramitsu, nhằm tăng cường sự hiện diện của đồng tiền riêng của mình, đồng riel và dần thôi sử dụng đồng đô la Mỹ.
Bà Chea Serey, Tổng giám đốc Ngân hàng trung ương Campuchia tại Lễ ra mắt tiền số Bakong
Tổng giám đốc của NBC, Chea Serey, người lãnh đạo dự án, trao đổi với Nikkei Asia cho biết "Bakong bắt đầu như một sự sẵn sàng kết nối các hệ thống thanh toán phân tán ở Campuchia".
Tiến trình dự án tiền số Bakong (Nguồn: Soramitsu)
Tính đến tháng 6/2021, số lượng người dùng ví điện tử của Bakong đã tăng gấp đôi so với khoảng ba tháng trước đó và đạt 200.000 người dùng. Hệ thống tổng thể của Bakong đạt khoảng 5,9 triệu người dùng - bao gồm cả những người được tiếp cận gián tiếp thông qua các ứng dụng dành cho thiết bị di động của ngân hàng thành viên - và trong nửa đầu năm 2021, đã có tổng cộng 1,4 triệu giao dịch được ghi nhận, trị giá khoảng 500 triệu USD.
Bà Chea Serey cho biết số lượng người dùng "khá hài lòng" tăng vọt và việc áp dụng các khoản thanh toán số bắt đầu tăng lên, đặc biệt là sau khi bùng phát Covid-19: "Tình hình đã chín muồi để mọi người chuyển sang sử dụng một phương thức thanh toán số hơn".
Không giống như các loại tiền điện tử như bitcoin, CBDC là dạng tiền số được ngân hàng trung ương các nước hỗ trợ và phát hành.
Bakong cho phép người dân Campuchia thanh toán tại các cửa hàng hoặc gửi tiền thông qua ứng dụng di động mà không cần sử dụng tiền mặt, đồng thời cho phép thanh toán và chuyển tiền bằng đồng riel hoặc đô la Mỹ.
Một trong những lý do chính đằng sau dự án Bakong là khuyến khích sử dụng đồng riel. Campuchia vận hành một hệ thống tiền tệ kép, với đồng đô la Mỹ được lưu hành rộng rãi trong nền kinh tế nước này. Tình trạng đô la hóa của đất nước bắt đầu vào những năm 1980 và 90.
Tổng giám đốc NBC Chea Serey nói rằng đồng đô la đã mang lại lợi ích cho đất nước trong giai đoạn tái thiết nhưng bây giờ đã đến lúc "thôi phụ thuộc" khi nền kinh tế Campuchia phát triển. Việc tăng cường sử dụng đồng nội tệ cũng sẽ giúp ngân hàng trung ương duy trì một chính sách tiền tệ độc lập, bao gồm kiểm soát lượng cung tiền và lưu thông của nó.
Mặc dù việc sử dụng đồng riel đã tăng lên trong các giao dịch số kể từ khi Bakong ra mắt, Chea Serey giải thích rằng chỉ riêng tiền kỹ thuật số sẽ không thể chuyển Campuchia từ một nền kinh tế dựa trên đô la Mỹ sang một nền kinh tế dựa trên nội tệ. Bà cho biết: "Có những chính sách khác cần phải được thực hiện, như tỷ giá hối đoái và tỷ lệ lạm phát ổn định, cũng như triển vọng tăng trưởng kinh tế.
NBC cũng đang nghiên cứu các giao dịch xuyên biên giới thông qua Bakong. Hiện tại, NBC đang làm việc với Maybank của Malaysia cũng như ngân hàng trung ương của Thái Lan.
Tổng giám đốc NBC cho biết nhiều phụ nữ Campuchia đến Malaysia để làm việc và do đó "cần một cách an toàn và hiệu quả để gửi tiền về cho gia đình của họ". Bà cũng lưu ý rằng Bakong sẽ giúp phụ nữ cảm thấy được trao quyền vì họ sẽ "có thể quản lý tài chính của riêng mình mà không cần phụ thuộc vào bên thứ ba".
Trong khi các quốc gia đang thực hiện các bước để tiến hành nghiên cứu và phát triển CBDC, sự biến động bất ổn xung quanh bitcoin đã thúc đẩy các cơ quan quản lý trên toàn thế giới thắt chặt các quy định về tiền điện tử.
Trung Quốc đã cấm các tổ chức tài chính và công ty thanh toán cung cấp các dịch vụ liên quan đến tiền điện tử và cũng đã thắt chặt hoạt động khai thác bitcoin. Liên minh Châu Âu cũng như Hoa Kỳ đang xem xét việc thắt chặt các quy định xung quanh việc chuyển tiền điện tử.
Tính năng và lợi thế của Bakong
Theo thông tin từ trang fintechnews.sg, Bakong được thiết kế để tận dụng các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng do NBC thực hiện trong những năm 2010. Dự án nâng cấp hệ thống chuyển tiền liên ngân hàng cũ (FAST) bằng cách thay thế cơ sở dữ liệu quan hệ của nó bằng sổ cái phân tán Iroha, có khả năng phục hồi theo thiết kế chống lại các lỗi phần cứng, giả mạo và tấn công mạng. Dự án cũng tăng cường hệ thống thanh toán điểm bán hàng (CSS) kế thừa và các dịch vụ tư nhân khác nhau bằng cách cho phép thanh toán nhanh hơn và thuận tiện hơn mà không mất phí.
Hệ thống thanh toán của Bakong (Nguồn: Soramitsu)
Bakong hỗ trợ hệ thống KYC theo cấp, nơi người dùng cuối có thể mở tài khoản có giới hạn chuyển khoản mức thấp bằng cách sử dụng xác minh SMS, còn ở cấp cao hơn người dùng được yêu cầu đăng ký ID do chính phủ cấp tại chi nhánh ngân hàng. NBC có thể đưa ra các giới hạn về cấp bậc phù hợp với luật pháp hiện hành và các thông lệ tốt nhất.
Từ quan điểm kinh tế rộng hơn, Bakong được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng, các doanh nghiệp, các tổ chức tài chính và cả ngân hàng trung ương.
Với hệ thống này, các giao dịch của người dùng cuối sẽ được miễn phí. Các tổ chức tài chính sẽ tiết kiệm chi phí cho cơ sở hạ tầng và mạng riêng biệt, đồng thời có thể truy cập các API Bakong để làm phong phú thêm các dịch vụ ngân hàng trực tuyến của họ. Bản thân NBC sẽ được hưởng lợi từ một hệ thống trên toàn quốc được sắp xếp hợp lý hơn nhiều.
Bakong cũng sẽ giảm bớt các rào cản về chi phí, khả năng tiếp cận và thuận tiện đối với tài chính bao trùm. Bakong sẽ khuyến khích các ngân hàng phát triển các dịch vụ cho những công dân kém may mắn, đặc biệt là những người trẻ và theo xu hướng số.
Hơn nữa, thời gian giao dịch của Bakong được cho là vào khoảng 3-5 giây và thông lượng của nó ở mức gần 2.000 giao dịch mỗi giây. Các tỷ lệ này hứa hẹn khả năng mở rộng với chi phí chấp nhận được.
Sổ cái phân tán Hyperledger Iroha đã được kiểm toán bởi Nettitude. Thuật toán đồng thuận chịu lỗi Byzantine của sổ cái này đảm bảo tính toàn vẹn của sổ cái có thể được duy trì ngay cả khi các nút bị xâm phạm do tai nạn hoặc tác nhân xấu.
Kể từ khi ra mắt phiên bản mềm năm 2019 của Bakong, mạng lưới đối tác và người dùng Bakong đã phát triển đều đặn. Sự ra mắt chính thức vào năm 2010 cho phép NBC và các tổ chức đối tác tận dụng tối đa cơ sở hạ tầng Bakong và tạo cơ hội mới cho công dân, đặc biệt là những người hiện không có tài khoản ngân hàng hoặc không thể tiếp cận các dịch vụ ngân hàng. Khi những công dân này tham gia vào hệ thống tài chính sẽ tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp Campuchia./.
