Chuẩn bị triển khai chính quyền địa phương hai cấp, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ đạo "nóng" các Sở KH&CN

Ngày 2/6/2025, Bộ KH&CN đã tổ chức Hội nghị trực tiếp và trực tuyến giao ban quản lý nhà nước quý II năm 2025 với các Sở KH&CN trên cả nước.

Sở KH&CN chủ động tham mưu thực hiện Nghị quyết 57

Tại hội nghị, bà Hoàng Thị Phương Lựu, Chánh Văn phòng Bộ KH&CN đã thông báo các văn bản mới ban hành liên quan đến các lĩnh vực quản lý của Bộ.

Về việc đăng ký bổ sung năm 2025 và đề xuất kế hoạch năm 2026 đối với các nhiệm vụ KH&CN cấp bộ, Văn phòng Bộ lưu ý ưu tiên các đề xuất nhiệm vụ là các nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ: công nghệ chiến lược (ưu tiên các lĩnh vực năng lượng nguyên tử (trọng tâm là nghiên cứu về điện hạt nhân), bán dẫn, công nghệ lượng tử, robot và tự động hóa, công nghệ sinh học…), công nghệ số (ưu tiên công nghệ AI, IoT, dữ liệu lớn, chuỗi khối, thực tế ảo và thực tế tăng cường…).

“Sản phẩm nghiên cứu có thể là phương pháp, tiêu chuẩn, phần mềm, nền tảng số dùng chung, quy trình, dây chuyền công nghệ... theo đúng tinh thần của Nghị quyết 57”, lãnh đạo Văn phòng Bộ KH&CN nhấn mạnh.

Thông tin về một số kết quả nổi bật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN, ĐMST và CĐS) và tại địa phương, đại diện Văn phòng Bộ cho biết, các Sở KH&CN đã triển khai nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày KH&CN Việt Nam 18/5 với nhiều hình thức: Tổ chức Lễ kỷ niệm, tọa đàm, hội thảo; tôn vinh, khen thưởng các nhà khoa học, tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp (DN) đã có kết quả nghiên cứu/sản phẩm KH&CN tiêu biểu năm 2024.

Về lĩnh vực ĐMST, tỷ lệ DN có hoạt động ĐMST năm 2024: 38,8%, tăng 9,8% so với năm 2023. Cả nước có 22 sàn giao dịch công nghệ. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đứng thứ 55 thế giới, tiếp tục duy trì vị trí thứ 5 trong ASEAN. Khung chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII) 2025 cấp địa phương đã được ban hành, gồm 7 trụ cột với 52 chỉ số thành phần (trong đó địa phương sẽ cung cấp dữ liệu, tài liệu minh chứng đối với 13 chỉ số).

TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lần lượt đứng thứ 148 và 110 trong danh sách Top 1.000 thành phố khởi nghiệp hàng đầu thế giới. Đà Nẵng được công nhận là một trong 12 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp nổi bật toàn cầu năm 2025.

Về lĩnh vực CĐS, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình của cả nước trong tháng 5/2025, khối bộ đạt tỷ lệ là 52,74%, khối tỉnh là 14,68%. Nền tảng quản trị tổng thể tỉnh Thái Nguyên (G-ThaiNguyen) và nền tảng Công dân số Cao Bằng được xây dựng để tích hợp, chia sẻ thông tin dữ liệu các chỉ số, nhóm chỉ số phục vụ chỉ đạo, điều hành của tỉnh, phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh và các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Thanh Hóa có tỷ lệ số hoá hồ sơ và cấp kết quả điện tử đứng đầu toàn quốc; 100% các dữ liệu đã số hóa được tái sử dụng. Toàn tỉnh có 1.897 TTHC đã được số hóa quy trình nghiệm vụ nội bộ và đưa lên hệ thống giải quyết TTHC của tỉnh.

Tháng 5/2025, doanh thu CNTT ước đạt 368.201 tỷ đồng, tăng trưởng 18% so với cùng kỳ năm 2024; giá trị xuất khẩu sản phẩm công nghiệp CNTT ước đạt 380.640 tỷ đồng, tăng trưởng 40% so với cùng kỳ năm 2024. Quý I/2025, tỷ trọng kinh tế số trên GDP đạt 18,72%, tỷ lệ tăng trưởng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2024.

Về bưu chính, doanh thu quý II/2025 đạt 19.950 tỷ đồng, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2024, sản lượng bưu gửi đạt 950 triệu đồng, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Lĩnh vực sở hữu trí tuệ đã tiếp nhận 25.099 đơn đăng ký sở hữu công nghiệp, tăng 17,7% so với cùng kỳ năm 2024; Đã xử lý 134.757 đơn, tăng 45% so với cùng kỳ 2024); Cấp 15.627 văn bằng bảo hộ, tăng 82,6% so với cùng kỳ 2024). (Trong tháng 4 và tháng 5/2025).

Lĩnh vực năng lượng nguyên tử, Thái Nguyên đã tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Xây dựng bản đồ số phóng xạ môi trường tỉnh Thái Nguyên”. Trong khi đó, Bình Thuận triển khai công tác phối hợp quản lý bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế, theo dõi vận chuyển an toàn vật liệu phóng xạ qua địa bàn tỉnh Bình Thuận.

Về nhiệm vụ trọng tâm triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW, Văn phòng Bộ kiến nghị các Sở KH&CN cần chủ động tham mưu Tỉnh ủy, Thành ủy: (1) lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra việc cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW; (2) bố trí nguồn lực cho phát triển KHCN, ĐMST, CĐS đầy đủ, kịp thời và thực chất; (3) Tham mưu bố trí tỉ lệ phù hợp cán bộ có chuyên môn, kinh nghiệm về khoa học kỹ thuật trong đội ngũ lãnh đạo từng cơ quan, đơn vị nhà nước; (4) Xây dựng kế hoạch và triển khai tổ chức thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức, viên chức về kiến thức về KHCN, ĐMST, kỹ năng số, công nghệ số cơ bản phục vụ CĐS quốc gia…

Giải quyết thoả đáng kiến nghị của Sở KH&CN

Trong quý II/2025 (từ ngày 01/03/2025 đến ngày 02/6/2025), Văn phòng Bộ cho biết hệ thống tiếp nhận và xử lý kiến nghị của Bộ đã tiếp nhận và giải đáp 128 kiến nghị của 33 Sở KH&CN.

Tại Hội nghị, các Sở KH&CN bày tỏ quan tâm hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan chuyên môn KHCN thuộc UBND cấp tỉnh, xã sau khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Theo Vụ Tổ chức cán bộ, dự kiến hướng dẫn này sẽ được Bộ KH&CN ban hành trong nửa đầu tháng 6/2025.

Các Sở KH&CN cũng quan tâm việc giải quyết phủ sóng vùng lõm sóng, hướng dẫn việc tuyển chọn nhiệm vụ KHCN; đánh giá, xếp hạng tổ chức KH&CN; chỉ số năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) cấp tỉnh; tỷ lệ DN sử dụng kết quả nghiên cứu từ các viện trường…

Qua lắng nghe kiến nghị của các Sở KH&CN, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã trực tiếp trao đổi, giải đáp các kiến nghị và trực tiếp giải quyết ngay một số công việc.

Bộ trưởng chỉ đạo Quỹ Dịch vụ Viễn thông công ích nhanh chóng làm việc với các địa phương, nhà mạng về các nội dung về khảo sát, đấu thầu, ký hợp đồng… triển khai phủ sóng vùng lõm sóng.

Theo Bộ trưởng, người dân không có sóng điện thoại thì không thể triển khai các hoạt động trên môi trường số, trong đó có việc tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Các đơn vị triển khai việc này phải chú ý quan tâm đến người dân. Trong thời gian COVID-19 dù gặp nhiều khó khăn nhưng 3.000 trạm BTS đã được triển khai để phủ sóng vùng lõm.

Về đánh giá tổ chức KH&CN, Bộ trưởng lưu ý đây là một trong nhiệm vụ quan trọng nhất của Bộ. Tiêu chí đánh giá tổ chức KH&CN phải giúp cho Bộ và các địa phương phát triển.

Bộ trưởng nhấn mạnh, tỷ lệ DN có sử dụng kết quả nghiên cứu cũng là một chỉ tiêu quan trọng, trong đó lưu ý 4 tỷ lệ, gồm: DN có đổi mới công nghệ, DN có ứng dụng công nghệ mới, DN có ứng dụng kết quả nghiên cứu của Việt Nam, DN ứng dụng kết quả nghiên cứu của năm trước đó. “Bốn tỷ lệ này rất cần thiết và cần phải hướng dẫn các Sở để theo dõi DN có đổi mới, sử dụng kết quả KHCN”.

Cung cấp công cụ CNTT và số để giảm tải công việc cán bộ cấp xã

Kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh hiện nay ở các địa phương đang có nhiều việc, lãnh đạo các Sở KH&CN cần tập trung một số công việc trọng tâm.

Đầu tiên, Bộ trưởng cho biết chủ trương của Nhà nước và Bộ KH&CN sẽ "hậu kiểm" nhiều hơn để đất nước phát triển, theo đó, các Sở phải đưa mọi hoạt động lên môi trường số để hậu kiểm.

Tiếp theo, thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, số xã sẽ tăng lên, theo đó, các Sở KH&CN tập trung cung cấp công cụ số và CNTT, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để giảm bớt khối lượng việc của cán bộ ở cấp xã.

“Cải cách bộ máy tổ chức thì phải đi cùng với việc là đổi mới quản trị và sử dụng công nghệ. Quản trị kiểu mới là có những việc được chuyển lên cấp trên làm tập trung, có những việc đưa về cấp dưới và có những việc phải xã hội hoá”, Bộ trưởng cho biết.

Bộ trưởng lưu ý việc sắp xếp bộ máy ở địa phương sẽ ảnh hưởng đến cán bộ các Sở nên phải có chính sách tốt cho các cán bộ. Lãnh đạo các Sở chú ý thay vì đào tạo huấn luyện, thúc ép đổi mới thì dùng công nghệ, công cụ, ứng dụng mới như công nghệ AI để đổi mới, để làm cho công việc của cán bộ dễ đi, để cán bộ đỡ vất vả.

Bộ trưởng "khuyên", đối với cán bộ cấp phòng, lãnh đạo Sở KH&CN mạnh dạn bổ nhiệm, giao nhiệm vụ, mục tiêu và dựa vào kết quả cuối cùng để đánh giá. Đối với chuyên viên thì dùng công cụ số để hỗ trợ giảm tải công việc, để chuyên viên làm được nhiều việc hơn.

Bộ trưởng cho biết, công nghệ số, trong đó công nghệ AI đã tác động vào tất cả mọi việc, làm tăng năng suất, giảm tải công việc cho cán bộ. Trước đây, xây dựng một Nghị định phải mất ít nhất 6 tháng và có khi tới 1 năm nhưng nay với sự hỗ trợ của AI việc này có khi được thực hiện chỉ trong 1 tuần. Theo đó, các cán bộ ở địa phương được giao viết đề án, chiến lược, chương trình hành động, các loại văn bản khác nhau thì hãy tận dụng, tăng cường sử dụng AI phục vụ công việc.

Theo Bộ trưởng, những kiến thức nền của AI khá tốt, chỉ cần bổ sung thêm mục tiêu, yêu cầu, hoàn cảnh địa phương... Bộ KH&CN đã ban hành hướng dẫn sử dụng AI trong cơ quan nhà nước. “Công việc của cán bộ ở các Sở tăng lên nhưng sử dụng AI thì giảm tải được nhiều. Cán bộ cấp Sở có thể dành thời gian cho việc hướng dẫn các đơn vị bên dưới triển khai công việc”, Bộ trưởng cho hay.

Đề cập đến chủ trương tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính ở nhiều địa phương, Bộ trưởng đề nghị, lãnh đạo các Sở KH&CN có nhiều nhận thức mới để làm việc tốt hơn, quan tâm giải quyết tâm tư nguyện vọng của các cán bộ và tin tưởng lĩnh vực KHCN, ĐMST và CĐS đóng vai trò quan trọng. Lãnh đạo Sở cần chủ động trong công việc, khó thì tăng cường hỏi các đơn vị chuyên môn và lãnh đạo Bộ.

Cuối cùng, Bộ trưởng đề nghị các Sở KH&CN, đơn vị thuộc Bộ quan tâm đến những định hướng phát triển Ngành, các lĩnh vực đã được Bộ trưởng phát biểu tại các buổi làm việc làm việc của Bộ trưởng với các đơn vị trong 3 tháng gần đây, trong đó xác định quan điểm đổi mới của lĩnh vực KHCN, ĐMST và CĐS.

Trong các phát biểu định hướng, Bộ trưởng nhấn mạnh các Sở KH&CN, đơn vị trong Ngành phải chú ý đến kết quả cuối cùng của các công việc là tạo ra doanh thu, số liệu tăng trưởng. Đây cũng là kết quả để đánh giá cán bộ, thay vì kết quả trung gian./.