Hai thành phố lớn nhất nước hành động vì Giao thông xanh

Theo đó từ năm 2025, 100% số xe buýt thay thế, đầu tư mới sẽ sử dụng điện, năng lượng xanh; Từ năm 2030 tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; Đến năm 2050, 100% xe buýt và taxi sử dụng điện, năng lượng xanh, bảo đảm thực thi cam kết Net Zero tại hội nghị COP26.

Hà Nội mục tiêu trở thành đô thị có hệ thống giao thông tiên tiến ngang tầm khu vực

Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, quy hoạch định hướng phát triển Thủ đô đến năm 2030, Hà Nội có quy mô dân số 12 triệu người, diện tích đất xây dựng đô thị 90.000 ha; Đến năm 2045 dân số 14,6 triệu người, diện tích đất xây dựng đô thị 120.000 ha.

Với sự quan tâm của Chính phủ và những nỗ lực không ngừng của các cấp chính quyền và nhân dân, thủ đô Hà Nội đã bước đầu xây dựng được hệ thống hạ tầng giao thông vận tải ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào quản lý và điều hành. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn của người dân. Tình trạng ùn tắc giao thông, mất an toàn và ô nhiễm môi trường đang tiếp tục là những thách thức lớn mà các cơ quan quản lý giao thông phải đối mặt.

Tại kỳ họp thứ 19 vào ngày 19/11/2024, HĐND TP. Hà Nội khóa XVI (Nhiệm kỳ 2021 - 2026) đã chính thức thông qua Đề án “Giao thông thông minh trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Theo đó phát triển hệ thống giao thông thông minh ở Hà Nội sẽ qua 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1 (2025-2027) là xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông thành phố Hà Nội. Trung tâm sẽ bao gồm bộ phận quản lý giao thông thông minh, ban đầu triển khai 9/12 chức năng như: Giám sát giao thông, cung cấp thông tin giao thông, điều khiển giao thông, hỗ trợ xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông, quản lý giao thông công cộng, quản lý đỗ xe, quản lý sự cố, quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, và quản lý thanh toán vé điện tử giao thông công cộng.

Giai đoạn 2 (2028-2030) sẽ mở rộng phạm vi hoạt động của 9 chức năng trong giai đoạn 1 và hoàn thiện đủ 12 chức năng, bao gồm quản lý vận tải, thu phí nội đô và mô phỏng giao thông. Toàn bộ các hoạt động quản lý và điều hành giao thông sẽ được tích hợp vào trung tâm.

Giai đoạn 3 (từ sau năm 2030) hướng đến nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống, đồng bộ với sự phát triển hạ tầng giao thông, tạo điều kiện cho di chuyển thông minh trong thành phố thông minh. Hà Nội đặt mục tiêu trở thành một trong những đô thị có hệ thống giao thông tiên tiến ngang tầm khu vực.

Để xây dựng và phát triển hệ thống giao thông thông minh rất cần huy động một nguồn lực đầu tư lớn và liên tục. Kinh nghiệm từ các nước cho thấy các phương án đầu tư phổ biến bao gồm: Sử dụng ngân sách nhà nước, xã hội hóa nguồn vốn và thuê dịch vụ CNTT.

Đề án đề xuất giai đoạn đầu áp dụng hình thức thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Trong các giai đoạn tiếp theo, khi hệ thống đã vận hành ổn định và công nghệ đạt độ chín muồi, sẽ triển khai kết hợp đầu tư hạ tầng phần cứng cùng với thuê phần mềm, dịch vụ bảo hành và bảo trì hệ thống.

Việc triển khai Đề án “Giao thông thông minh trên địa bàn thành phố Hà Nội” được đánh giá là cần thiết để giải quyết các hạn chế hiện nay và xây dựng hệ thống giao thông thông minh theo từng giai đoạn, nhằm đạt mục tiêu đến năm 2030, Hà Nội cơ bản trở thành một thành phố thông minh, hiện đại, có khả năng kết nối với mạng lưới đô thị thông minh trong khu vực và trên thế giới.

TP. Hồ Chí Minh đẩy nhanh lộ trình giao thông xanh

Theo số liệu thống kê, tính đến cuối năm 2023, TP. Hồ Chí Minh có khoảng 10 triệu phương tiện giao thông. Trong số đó, có hơn 7,6 triệu xe máy, 700.000 xe hơi các loại, hơn 2 triệu xe của người dân địa phương khác di chuyển thường xuyên vào thành phố. Mỗi năm, thành phố phát thải khoảng 35 triệu tấn carbon trong đó ngành công nghiệp là 20 triệu tấn và giao thông vận tải khoảng 13 triệu tấn.

Chuyển đổi sang xe xanh không dùng năng lượng hóa thạch, thay bằng năng lượng thân thiện môi trường (xe điện, xe dùng khí thiên nhiên nén), giảm sử dụng xe cá nhân đang được TP. Hồ Chí Minh ưu tiên thực hiện nhằm thúc đẩy giao thông xanh.

Trên thực tế, chủ trương chuyển đổi xe buýt chạy bằng dầu sang khí thiên nhiên nén được UBND TP. Hồ Chí Minh triển khai từ năm 2014 theo đề án thay thế 1.680 xe buýt mới, trong đó có chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn mua phương tiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã.

Trong chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020 - 2030, TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra mục tiêu đối với lĩnh vực giao thông vận tải phải cắt giảm được 90% lượng chất ô nhiễm không khí tăng thêm vào năm 2030. Thành phố cũng dự kiến đến năm 2030 sẽ có 1.874 xe buýt chuyển đổi sang năng lượng điện, năng lượng xanh.

TP. Hồ Chí Minh hiện có 138 tuyến buýt với 2.209 xe; trong đó, buýt sử dụng trên các tuyến đa số chạy dầu diesel (1.663 xe), 528 xe buýt chạy khí nén thiên nhiên và chỉ có 18 xe buýt điện. Sở Giao thông vận tải TP. Hồ Chí Minh cho biết, kế hoạch chuyển đổi xe buýt được thực hiện từ năm 2025 và kết thúc vào năm 2030.

Trong thời gian này, sẽ có khoảng 2.770 xe buýt điện được triển khai, gồm 1.663 buýt được thay thế cho các tuyến buýt hiện hữu và 1.108 xe còn lại được đầu tư mới cho các tuyến mở mới. Thành phố cũng có kế hoạch xây dựng 25 trạm sạc điện trên toàn địa bàn, trong đó mỗi trạm sẽ được trang bị 269 trụ sạc (4 thiết bị sạc/trụ), công suất mỗi trụ là 480 kW.

Thành phố cũng có các chính sách hỗ trợ tài chính nhằm thu hút các đơn vị vận tải tham gia vào quá trình chuyển đổi này. Cụ thể, với đầu tư buýt điện sẽ được vay tối đa 85% tổng mức đầu tư dự án với lãi suất cố định 3%/năm. Xe điện mới nhập khẩu sẽ được miễn phí trước bạ, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt 5 năm đầu, miễn 100% thuế nhập khẩu các thiết bị, phụ tùng…

Theo Sở GTVT TP. Hồ Chí Minh, ngoài công tác chuyển đổi xe buýt sang sử dụng năng lượng sạch, Sở cũng đã triển khai mô hình thí điểm cho thuê xe đạp công cộng ở quận 1 với 43 trạm và 388 xe đạp công cộng, trung bình mỗi ngày thu hút được 700 người đăng ký mới. Đây là phương tiện giao thông xanh không những đáp ứng nhu cầu đi lại của số đông người dân mà còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch.

Cùng với việc chuyển đổi xe sử dụng năng lượng xanh và sạch, vấn đề ô nhiễm ánh sáng từ đèn giao thông, đèn chiếu sáng đô thị cũng đang là một thách thức lớn đối với TP. Hồ Chí Minh. Theo đó, ánh sáng bị ô nhiễm từ rất nhiều nguồn sáng như đèn đường giao thông, biển quảng cáo của các cửa hàng, biển quảng cáo tấm lớn, đèn trang trí, đèn của các phương tiện tham gia giao thông…

Mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh phối hợp với Tổng Lãnh sự quán Hà Lan tại TP. Hồ Chí Minh và Hiệp hội Doanh nghiệp Hà Lan tại Việt Nam đã công bố triển khai dự án “Chuyển đổi chiếu sáng xanh hướng tới Net Zero”. Dự án được kỳ vọng sẽ khắc phục những bất cập của ô nhiễm ánh sáng đô thị, góp phần hướng đến mục tiêu phát triển đô thị xanh, bền vững, thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050./.