Liệu AI có thể tạo ra một cuộc cách mạng thực sự hay không?

Cách mạng AI mang đến nhiều cơ hội

Theo tờ Financial Times, cứ khoảng một thập niên, thế giới điện toán lại đứng trước một cuộc cách mạng: quá trình thương mại hóa Internet vào những năm 1990 hay sự ra đời của điện toán di động và đám mây trong thập niên đầu tiên của thế kỷ này. Và hiện nay chúng ta đang ở giai đoạn đầu của cuộc cách mạng AI. Một số chuyên gia trong ngành này tin rằng cách mạng AI sẽ thay đổi thế giới nhiều hơn tất cả các cuộc cách mạng trên trong 50 năm qua cộng lại.

Kể từ khi iPhone ra mắt, chưa có sản phẩm nào khơi dậy kỳ vọng mãnh liệt như vậy về một kỷ nguyên công nghệ mới. Trong năm 2023, AI đã trở thành chủ đề thống trị mọi cuộc trò chuyện về công nghệ trong giới DN trên toàn thế giới. Các DN công nghệ đã và đang chạy đua để tích hợp AI tạo sinh từ phòng thí nghiệm vào một loạt sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số.

Khi Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella sử dụng ChatGPT, ông đã mô tả rằng lần đầu sử dụng công cụ này mang lại cảm giác giống như thời điểm ông nhìn thấy trình duyệt web lần đầu tiên cách đây 30 năm.

Tâm lý lạc quan đó cũng được Giám đốc điều hành Google Sundar Pichai thể hiện khi tuyên bố AI - trong đó có AI tạo sinh - sẽ quan trọng với nhân loại hơn cả điện hoặc lửa.

Theo Erik Brynjolfsson, giáo sư tại Đại học Stanford, tác động của AI tạo sinh đối với mô hình làm việc dự kiến sẽ thúc đẩy sự bùng nổ năng suất trên nền kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, những lo ngại về khả năng ứng dụng của công nghệ này cũng đã xuất hiện, ngay cả khi sự cường điệu xung quanh nó ngày càng tăng. ChatGPT, hay cũng như bao chatbot khác, gặp phải một lỗi lầm tai hại được gọi là “ảo giác”, xảy ra khi một mô hình AI sinh ra kết quả sai lệch hoặc gây hiểu nhầm. Nhẹ thì một hệ thống lái xe tự động nhầm bóng đổ với người đi đường rồi phanh gấp, mà nặng thì một hệ thống AI chẩn đoán sẽ đưa ra kết quả sai lệch cho bệnh nhân.

Vậy liệu AI tạo sinh có thực sự mang tính cách mạng hay chỉ đơn thuần là một công cụ hữu ích cho các chuyên gia CNTT với các ứng dụng hạn chế, điều đó sẽ trở nên rõ ràng hơn vào năm 2024.

Financial Times nhận định năm 2024 sẽ được xem là thời điểm mấu chốt để AI chứng minh công nghệ này là bước ngoặt mới của khoa học kỹ thuật.

Trong năm 2023, sự trỗi dậy của AI đã “gây bão” cho cả ngành công nghệ. Và chính loại công nghệ này cũng đang tạo ra một làn sóng cho cả Phố Wall, thúc đẩy sự gia tăng đáng kể của cổ phiếu công nghệ. Nhưng thành công đó có thể không kéo dài nếu việc áp dụng AI tạo sinh không mang lại doanh thu và lợi nhuận thực tế.

Theo Jim Tierney, một nhà đầu tư cổ phiếu tăng trưởng của AllianceBernstein, sự lạc quan xung quanh AI đã góp phần đáng kể vào sự thay đổi tâm lý ở Phố Wall, nhưng nó không phải là động lực chính khiến giá cổ phiếu công nghệ tăng vào năm 2023.

Theo Tierney, động lực chính thúc đẩy sự đi lên của thị trường chứng khoán là lãi suất giảm, lợi nhuận của Big Tech ổn định và những điều chỉnh doanh thu tích cực. Chẳng hạn, sau khi giảm 40% thị giá, tương đương 3,7 nghìn tỷ USD vào năm 2022, 5 công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ - Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon và Meta - đã lấy lại được 3,9 nghìn tỷ USD trong 2023.

AI đã hỗ trợ đà phục hồi này, đặc biệt với một công ty được coi là tâm điểm của làn sóng: Nvidia. Giá trị vốn hoá tập đoàn này đã tăng 800 tỷ USD, qua đó trở thành công ty có tỷ lệ tăng trưởng lớn nhất trên thị trường trong năm 2023.

Giám đốc điều hành của AMD, nhà sản xuất chip đối thủ của Nvidia, Lisa Su, đã dự đoán vào tháng 12/2023 rằng doanh số bán chip AI cho các trung tâm dữ liệu sẽ tăng vọt lên 400 tỷ USD vào năm 2027 - một mức tăng đáng kể so với con số mà bà đưa ra trước đó là 150 tỷ USD. Thế giới công nghệ đang vật lộn để hiểu được quy mô của sự bùng nổ đang diễn ra.

Vào năm 2023, đầu tư tư nhân vào các công ty AI mới cũng tăng mạnh, theo dữ liệu của PitchBook, 27 tỷ USD đã đổ vào các công ty khởi nghiệp AI như OpenAI, công ty đang xây dựng các mô hình ngôn ngữ khổng lồ làm nền tảng cho AI tạo sinh.

Bill Janeway, một nhà đầu tư công nghệ cao cấp và là cựu đối tác của Warburg Pincus, mô tả sự gia tăng đầu tư vào AI tạo sinh là một “sự bùng nổ đáng kinh ngạc”.

Những rào cản trong việc ứng dụng AI

Sau 1 năm mà nhiều DN chạy đua cho việc ứng dụng AI rộng rãi hơn, các nhà đầu tư hiện đang bắt đầu xem xét đến năm 2024 và chấp nhận khả năng công nghệ này sẽ được ứng dụng chậm rãi, ít nhất là vào thời điểm ban đầu. Dự báo thận trọng từ một số công ty công nghệ sẽ giúp họ giảm bớt sự kỳ vọng. Còn giới lãnh đạo DN sẽ phải thắt lưng buộc bụng, thay vì chi tiêu phóng tay như trước.

Microsoft cũng đã tuyên bố rằng doanh số bán hàng từ các tính năng “Copilot” mới trong phần mềm của họ khó có thể tăng trưởng mạnh cho đến nửa cuối năm nay.

Vấn đề dai dẳng của các mô hình ngôn ngữ lớn đó là tạo ra kết quả không chính xác, làm giảm tính hữu dụng của chúng trong nhiều môi trường kinh doanh. Theo ông Schwartz tại Salesforce, có 2 phương pháp giúp duy trì sự kỳ vọng, đó là đảm bảo rằng công việc liên quan đến AI tạo sinh luôn có sự tham gia của con người và liên kết các mô hình ngôn ngữ với cơ sở dữ liệu thực tế.

Chi phí đầu tư công nghệ là một yếu tố khác có thể cản trở việc áp dụng nó. Ví dụ để sử dụng các tính năng Copilot của các phần mềm Office 365 của Microsoft, người dùng sẽ phải trả thêm 30 USD. Mức giá 30 USD/tháng cho các tính năng AI của các phần mềm Office 365 đang được sử dụng bởi hàng trăm triệu người, vốn đã phải mất phí mua bản quyền được đánh giá là khá cao.

Theo nhà dự báo trưởng của công ty nghiên cứu CNTT Gartner, John-David Lovelock, số tiền chi cho AI tạo sinh vào năm tới sẽ khó vượt quá 20 tỷ USD, tương đương 0,5% tổng chi tiêu CNTT trên toàn thế giới. Ngược lại, Lovelock lưu ý rằng người mua CNTT sẽ chi gấp 5 lần cho vấn đề bảo mật.

Sweet của Accenture đã thông báo cho các nhà đầu tư trong tháng này rằng mặc dù mức chi tiêu của khách hàng cho công nghệ đang tăng lên nhưng "nó không tăng nhanh như cách đây vài năm".

Tìm kiếm nhu cầu

Bất chấp những dấu hiệu cho thấy việc ứng dụng AI có thể diễn ra chậm, điều này không ngăn cản được sự lạc quan của giới công nghệ, nhiều người tin rằng nó sẽ trở thành một công cụ phổ biến nhanh hơn các công nghệ mới quan trọng khác. Ví dụ, Sweet tin rằng hầu hết các DN có thể sẽ ứng dụng AI tạo sinh nhanh hơn so với điện toán đám mây.

Các nhà phân tích của Goldman Sachs dự đoán rằng, sau khởi đầu khiêm tốn khi đầu tư vào AI chưa đến 0,5% GDP, chi tiêu sẽ tăng vọt trong nửa cuối thập kỷ này và vượt quá 2,5% GDP vào năm 2032.

Các nhà phân tích ước tính rằng doanh số bán chip AI cho các trung tâm dữ liệu sẽ tăng vọt.

Theo Oren Etzioni, cựu giám đốc Viện AI phi lợi nhuận Allen, hiện vẫn chưa có một ứng dụng AI tạo sinh nào có thể mang lại nguồn thu lớn từ người tiêu dùng. Tuy nhiên, điều này không khác gì thời kỳ đầu của Internet, khi quảng cáo trực tuyến còn khan hiếm và các dịch vụ hầu hết được cung cấp miễn phí. Tuy nhiên, Etzioni dự đoán rằng các cơ hội tạo doanh thu sẽ phát triển nhanh chóng, giống như trên Internet.

Tuy nhiên, theo nhiều nhà đầu tư, cơ hội lớn hơn sẽ đến từ ứng dụng thương mại của công nghệ, đặc biệt là từ DN. Arvind Krishna, Giám đốc điều hành của IBM, cho biết hồi đầu năm 2023 rằng DN này sẽ “tạm dừng” việc tuyển dụng nhân sự hỗ trợ vì họ kỳ vọng AI sẽ thay thế nhiều vị trí. Bản thân các công ty công nghệ có thể là những DN đầu tiên ghi nhận những lợi ích đáng kể từ việc sử dụng công nghệ, giảm việc tuyển dụng khi họ áp dụng AI tạo sinh trong DN của mình..

Nghiên cứu ban đầu cho thấy việc sử dụng AI tạo sinh đã mang lại lợi ích kinh doanh lớn; một nghiên cứu tại Stanford bởi Brynjolfsson và các đồng nghiệp đã phát hiện ra rằng nhân viên trung tâm cuộc gọi sử dụng công nghệ này đã thấy năng suất tăng trung bình 14% chỉ sau vài tuần; đối với những người lao động có trình độ kỹ năng thấp nhất, mức tăng trung bình là 35%.

Theo Brynjolfsson, rất nhiều CEO đã nghiên cứu những cách tốt nhất để triển khai công nghệ này vì tiềm năng tăng năng suất của nó.

Mặc dù cuộc cách mạng AI tạo sinh sẽ mất thời gian để hiện thực hóa do chi phí đắt đỏ của công nghệ và lộ trình triển khai phù hợp hợp, nhưng năm 2024 có thể đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới trong việc áp dụng AI vào thực tiễn./.