Trầm cảm không ngoại trừ ai. Trầm cảm là một hội chứng làm tiêu hao năng lượng, giấc ngủ, sự tập trung, niềm vui, sự tự tin, trí nhớ, ham muốn tình dục, khả năng yêu thương, làm việc, vui đùa của con người. Nó thậm chí có thể cướp đi cả mạng sống của họ. Theo thời gian, trầm cảm làm tổn hại não bộ và tàn phá cơ thể. Nó là một căn bệnh nguy hiểm - một kẻ thù đáng sợ mà không ai có thể coi nhẹ nếu họ hiểu “năng lực” hủy hoại cuộc sống của sự rối loạn này.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh trầm cảm cướp đi trung bình 850.000 mạng người mỗi năm, đến năm 2020 trầm cảm là căn bệnh xếp hạng 2 trong các bệnh gây tử vong nhiều nhất. Đây là căn bệnh tâm lý nghiêm trọng và có khả năng tàn phá một con người nếu không được quan tâm đúng mức và chữa trị kịp thời, tuy vậy trầm cảm nói riêng và các bệnh tâm lý nói chung hiện nay vẫn chưa được coi trọng.
Cuốn sách khai thác theo thứ tự từ khái niệm, cách thức nhận biết, các nguyên nhân gây ra trầm cảm, các nghiên cứu và thống kê khoa học từ đó đưa ra phương pháp giúp thay đổi lối sống một cách tích cực và có hiệu quả. Phương pháp này đã được tác giả áp dụng và điều trị thành công cho hàng trăm bệnh nhân trầm cảm ở mức độ nặng.
Tác giả cuốn sách - TS. Stephen Ilardi - không những là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu khoa học và báo cáo về các bệnh tâm thần, mà còn có kinh nghiệm điều trị cho hàng trăm bệnh nhân mắc chứng trầm cảm nặng và các rối loạn nghiêm trọng khác. Cuốn sách với phương pháp sáu bước điều trị trầm cảm không dùng thuốc chính là kết quả của quá trình áp dụng điều trị và kiểm nghiệm của ông.
Trong cuốn sách, Stephen Ilardi đi sâu vào phân tích những nguyên nhân gây ra trầm cảm, từ những yếu tố khách quan không thể thay đổi như gen, giới tính, độ tuổi,... cho đến những nguyên nhân chủ quan như cách suy ngẫm, hành vi hay lối sống; từ đó đưa ra phương pháp sáu bước điều trị trầm cảm chú trọng vào thay đổi lối sống thay vì dùng thuốc - một phương pháp hiện tại không mang lại hiệu quả với rất nhiều bệnh nhân và hơn hết, là vẫn còn mang đến những tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình điều trị.
Lý thuyết của Ilardi dựa trên những khám phá về nhận thức thần kinh học và tâm lý tiến hóa, ông lý giải: Lối sống săn bắn hái lượm là phương thuốc chống trầm cảm hữu hiệu. Khi cố gắng vì cuộc sống hàng ngày, nhóm người săn bắn hái lượm tự nhiên làm nhiều việc khiến họ tránh được chứng trầm cảm - chúng thay đổi não bộ hiệu quả hơn bất kỳ loại thuốc nào.
Căng thẳng của tổ tiên săn bắn hái lượm thường liên quan đến phản ứng chiến đấu hay trốn chạy tức thời - trốn tránh một kẻ săn mồi, chống lại một cuộc tấn công bộ lạc láng giềng thù địch hoặc vội tìm nơi trú ẩn khi cơn bão đến. Trong môi trường cổ xưa đó, căng thẳng báo hiệu nhu cầu cấp thiết về các hoạt động thể chất mạnh mẽ. Và phản ứng căng thẳng của não bộ vẫn được hiệu chỉnh theo các điều kiện của tổ tiên, huy động một loạt các tương tác vật lý nhanh chóng chuẩn bị cho cơ thể một hành động bộc phát dữ dội.
Đó là lý do mà khi phải đối diện với những áp lực tâm lý, cơ thể không chuyển sang chế độ nghỉ ngơi mà ngược lại, phản ứng mạnh mẽ như một cách tự vệ. Kết quả là theo sau những căng thẳng về mặt tinh thần, những mệt mỏi về thể chất đồng thời cũng góp phần hạ gục chúng ta.
Khi cố gắng vì cuộc sống hàng ngày, nhóm người săn bắn hái lượm làm nhiều việc khiến họ tránh được chứng trầm cảm một cách tự nhiên - chúng thay đổi não bộ hiệu quả hơn bất kỳ loại thuốc chống trầm cảm nào. Trong phần lớn lịch sử nhân loại, con người hưởng lợi từ tác dụng chống trầm cảm của các yếu tố thuộc về lối sống cổ xưa đó. Kết quả là, mọi người có thể đối phó với những tình huống khó khăn hơn hầu hết chúng ta ngày nay.
Trong vài trăm năm qua, sự phát triển của công nghệ đã diễn ra với tốc độ chóng mặt và những đặc điểm đã được bảo tồn của lối sống cổ xưa đó đang dần biến mất. Theo đó tỷ lệ trầm cảm cũng bắt đầu vượt ngoài tầm kiểm soát. Não bộ từ thời kỳ đồ đá của chúng ta không được lập trình để sống một cuộc-sống-thế-kỷ-XXI nghèo nàn, ít vận động, thích ở trong nhà, thiếu ngủ, cách ly xã hội và có nhịp độ điên cuồng.
Vì vậy, chương trình của Ilardi giúp các bệnh nhân trầm cảm tái thiết lập 6 thành tố của lối sống cổ xưa nhằm cải thiện và loại bỏ chứng trầm cảm. Những thành tố này bao gồm một chế độ ăn giàu axit béo Omega-3 - nền tảng quan trọng của cấu trúc và chức năng não bộ, các hoạt động thú vị giúp chúng ta không chìm đắm trong suy nghĩ tiêu cực, một số bài tập thể dục kích thích các hóa chất quan trọng trong não, lượng ánh sáng mặt trời đủ để đồng hồ sinh học của cơ thể vận hành đồng bộ, kết nối xã hội để tránh sự cô lập, thói quen ngủ lành mạnh cho phép não bộ và cơ thể phục hồi.
Không chỉ mang lại lợi ích cho những người đang phải chịu chứng trầm cảm lâm sàng, chương trình Thay đổi lối sống trị liệu cũng giúp đỡ những người chỉ đơn giản đang cảm thấy chán nản hoặc đang chiến đấu với các biểu hiện nhẹ hơn của chứng rối loạn, cũng như cung cấp sự bảo vệ cho bất kỳ ai muốn giảm thiểu nguy cơ mắc chứng trầm cảm trong tương lai.
Trong thời đại mà bệnh tâm lý ngày càng tăng về cả số lượng và mức độ nghiêm trọng như hiện nay, cuốn sách là một công cụ đắc lực giúp chúng ta phòng tránh và có những nhận thức đúng đắn về căn bệnh này; nhờ đó mà mỗi chúng ta có thể bảo vệ tốt hơn cho chính bản thân và cả những người xung quanh.
