Thanh niên ASEAN đối mặt tình trạng thất nghiệp gia tăng

Trong tháng 4 năm nay, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã đưa ra cảnh báo rằng đại dịch sẽ đe dọa việc làm của 68 triệu lao động trên khắp châu Á nếu dịch bùng phát kéo dài đến tháng 9. Đặc biệt, đối với nhóm người trẻ tuổi từ 15 - 24, những người đã phải đối mặt với thị trường lao động khó khăn ngay cả trước khi cuộc khủng hoảng COVID-19 bắt đầu, sẽ càng có ít lựa chọn khi tìm kiếm việc làm hơn.

Mới đây, ADB đã phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) thực hiện một báo cáo chung về tình hình lao động trong bối cảnh COVID-19. Theo đó, báo cáo nêu ra rằng cuộc khủng hoảng sẽ ảnh hưởng đến mỗi thanh niên một cách khác nhau, tùy thuộc vào vị trí của họ trên thị trường lao động.

"Một số thanh niên sẽ gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa việc học tập với nhu cầu giúp đỡ thu nhập cho gia đình. Những người khác sẽ phải đối mặt với thách thức khi tìm kiếm việc làm đầu tiên của họ trong một thị trường lao động có nhu cầu bị hạn chế nghiêm trọng. Không chỉ vậy, nhiều người trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển đổi từ một công việc bán thời gian hoặc phi chính thức sang một công việc ổn định. Bên cạnh đó, số lượng những thanh niên không có việc làm hoặc không được đào tạo có thể ngày càng ra tăng và họ sẽ bị buộc phải đứng ngoài thị trường lao động", báo cáo này lưu ý.

Công nhân xây dựng đi bộ trên một con phố ở Bangkok. (Ảnh: AFP)

Một khảo sát khác của nhóm chuyên nghiên cứu về lao động trẻ của ILO đã chỉ ra rằng, nhóm người lao động chưa đến 25 tuổi sẽ có nguy cơ thất nghiệp cao hơn khoảng 3 lần so với những người từ 25 tuổi trở lên. Và phần lớn số thanh niên này bị mất việc làm là do các doanh nghiệp (DN) ngừng hoạt động do dịch bệnh.

Ngoài ra, những người lao động trẻ trong lĩnh vực hành chính văn thư, dịch vụ, bán hàng, thủ công và các ngành nghề liên quan khác có khả năng mất việc cao hơn so với các nghề khác trong thời điểm hiện tại. ILO cũng cho rằng việc giãn cách xã hội chính là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ nhu cầu sử dụng người lao động trong các ngành nghề cần tiếp xúc với khách hàng thường xuyên giảm hẳn.

Thực tế cho thấy, đại dịch đã khiến cuộc sống của nhiều người trên thế giới trở nên khó khăn hơn rất nhiều vì thất nghiệp. Báo cáo của ILO và ADB cũng nhận định rằng các biện pháp giãn cách xã hội để ứng phó với COVID-19 đã dẫn đến việc cắt giảm số giờ làm việc chưa từng có, ảnh hưởng đến người lao động ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh, người trẻ tuổi sẽ phải trải chịu tác động lớn hơn so với những người lao động có thâm niên khác.

Theo báo cáo chung của hai tổ chức này, nhóm lao động thanh niên có khả năng bị mất việc làm hoàn toàn nhiều hơn là bị dừng việc tạm thời. Do thời gian làm việc của nhóm người lao động này ít hơn nên họ sẽ là những người đầu tiên công ty sa thải trong giai đoạn khó khăn.

Một ví dụ được thấy rõ ở Thái Lan là tỷ lệ bị buộc giảm giờ làm việc ở thanh niên là 8%, trong khi đó người lao động có thâm niên lâu năm chỉ ở mức 5%.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở châu Á.

Tình trạng thất nghiệp gia tăng

Tại quốc gia thành viên ASEAN là Malaysia, báo cáo cho biết tình trạng mất việc làm ở nước này đã tăng 42% so với cùng kỳ năm ngoái. Hệ thống Bảo hiểm Việc làm (SOCSO) của Tổ chức An sinh Xã hội (EIS) cho biết đại dịch đã ảnh hưởng tiêu cực đến các DN trong nước.

Theo đó, nhu cầu đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên của các DN này đã giảm 37%, trong khi đối với các DN không thể hoạt động bình thường, nhu cầu này giảm tới 42%. Tỷ lệ thất nghiệp ở Malaysia dự báo sẽ đạt 4% vào năm 2020, trong khi ngay cả trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, tỷ lệ này cũng chỉ chiếm 3,2%.

"Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm lao động trẻ vẫn giữ ở mức ổn định 8 – 11%. Tuy nhiên, họ là nhóm lao động dễ bị cho thôi việc nhất", báo cáo của SOCSO cho biết.

Còn ở Indonesia, tỷ lệ thất nghiệp có thể đạt mức cao nhất trong hơn một thập kỷ trở lại đây. Theo đó, tỷ lệ thất nghiệp tại quốc gia này tăng lên 9,2% tương đương với 13 triệu người vào cuối năm nay. Báo chí địa phương cho biết tốc độ tăng trưởng kinh tế của quần đảo đã giảm xuống còn 2,97% trong quý đầu tiên của năm, các DN cũng đã bắt đầu cắt giảm tuyển dụng nhân viên mới ngay từ hồi tháng 3.

Ông Hizkia Polimpung, một nhà nghiên cứu tại Đại học Bhayangkara ở Jakarta cho biết đại dịch sẽ tác động tồi tệ hơn đối với nhóm lao động trẻ tuổi, bởi họ thường là những người sẵn sàng làm việc với một mức lương thấp hơn so với những người lao động có kinh nghiệm.

Ngoài ra, báo cáo này cũng cho biết số lượng người trẻ thất nghiệp tại Thái Lan và Việt Nam cũng sẽ tăng gấp đôi trong năm nay. Đồng thời, ILO cũng đưa ra dự báo rằng tình trạng thất nghiệp ở nhóm lao động trẻ sẽ còn tiếp tục tăng trong năm 2020, điều đó có nghĩa là có khoảng 10 - 15 triệu thanh niên khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ không có việc làm.

Những giải pháp

Đại dịch COVID-19 tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế và thị trường lao động, đòi hỏi thị trường lao động cần phải có những biện pháp ứng phó khẩn cấp với quy mô lớn và mục tiêu rõ ràng.

Một trong những khuyến nghị của ILO đưa ra là cần thiết kế các chương trình kích thích thị trường lao động nhắm vào các đối tượng cụ thể.

"Các chương trình kích thích thị trường lao động cần có một cách tiếp cận toàn diện và có mục tiêu cụ thể. Đây phải là yếu tố quan trọng của gói phục hồi thị trường việc làm cho thanh niên".

Theo đó, các chương trình này sẽ bao gồm việc trợ cấp tiền lương cho thanh niên, hỗ trợ thanh niên lập kế hoạch tìm kiếm việc làm, nâng cao khả năng tiếp cận của thanh niên đối với việc đào tạo lại kỹ năng và nâng cao những kỹ năng cần thiết cũng như đầu tư vào các chương trình khởi nghiệp sáng tạo.