Tin giả nhưng hiểm họa lại thật

Thông tin bịa đặt không phải đến bây giờ mới xuất hiện trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, trong điều kiện công nghệ mới, phương thức truyền tin, nhất là mạng xã hội phát triển sâu rộng thì tin giả càng thêm đất sống.

Tin giả hay còn gọi là fake news có nghĩa để chỉ tin rác, tin giả mạo được tuyên truyền nhằm cố ý lừa bịp người khác. Tin này không bao giờ đúng với thực tế, được đưa ra để nhằm đánh lừa, tạo sự hiểu sai về một vấn đề, sự kiện nào đó.

Với sự phát triển mạnh mẽ của CNTT, giờ đây tin giả không chỉ được truyền miệng từ người này sang người kia mà thông qua các hiệu ứng truyền thông, mạng xã hội, lan truyền với tốc độ chóng mặt. Vì là tin bịa đặt, không đúng sự thật nên được cường điệu cho nên hàm chứa sự ly kỳ, hấp dẫn, dễ đánh vào xúc cảm, tâm lý của mọi người.

Thực tế hiện nay, có nhiều người không phân tích đúng, sai, bị tin giả thao túng. Phải nói rằng, những cá nhân, tổ chức cố tình đưa tin giả đã rất kỳ công trong việc cắt ghép, dàn dựng nên những hình ảnh trong các video clip. Các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị ra sức lợi dụng điều đó để tiếp tục xuyên tạc, kích động chống phá hòng gây mất ổn định trong xã hội.

Tin giả đang ngày càng thao túng niềm tin của người dùng mạng xã hội bằng thủ đoạn không nói thành có, ít thì nói thànho thật nhiều, nói nhiều, lặp đi lặp lại gây phân vân, ngả nghiêng và nói mãi sẽ có người tin. Các bằng chứng nghiên cứu khoa học cho thấy, sai lệch niềm tin do tiếp nhận tin giả giống như một thứ dịch bệnh lây lan. Khi cá nhân chia sẻ tin giả cũng đồng nghĩa với việc đang lan truyền niềm tin độc hại.

Ở Việt Nam, tin giả ngày càng xuất hiện nhiều và trở thành một phần trong xã hội. Chỉ riêng tháng 10/2021, khi Việt Nam bước sang giai đoạn mới thích ứng an toàn, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 đã có tới hơn 200.000 tin, bài viết giả mạo, tiêu cực xuyên tạc Nghị quyết 128 của Chính phủ như: Người lao động không được hỗ trợ; Bệnh nhân Covid-19 bị bỏ mặc đến chết; Bịa đặt Bộ Y tế ép trẻ em tiêm vắc xin phòng Covid-19 nhằm thu lợi bất chính…

Trên thực tế, tin giả không chỉ chiến thắng tâm lý hiếu kỳ, tò mò của độc giả mà nó còn làm suy yếu các phương tiện truyền thông. Tin giả còn tác động đến cả một số phóng viên, cơ quan báo chí. Tin chưa được kiểm chứng từ cá nhân trên mạng xã hội Facebook, Zalo... nhưng nhiều báo mạng vẫn biến thành sản phẩm báo chí, gây nhiễu loạn truyền thông, tạo hiệu ứng xấu trong xã hội.

Tại Hội nghị công tác công an trong phòng, chống dịch ngày 11/10/2021, Bộ Công an cho biết đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường nắm, kiểm soát tốt tình hình trên không gian mạng; Xử phạt hành chính hơn 150 đối tượng đăng tải tin giả, sai sự thật; Ngăn chặn, yêu cầu gỡ bỏ 10.944 tin, bài viết, video chứa thông tin xấu độc gây nguy hiểm cho xã hội. Tin giả giống như rác rưởi, phải quét thật mạnh, thường xuyên, liên tục thì mới mong dẹp được vấn nạn tin giả.

Luật pháp đã có những quy định chặt chẽ, tất yếu Nhà nước phải can dự để chống lại tin giả. Tuy nhiên, vấn đề truyền thông đến cộng đồng phải được đặt lên hàng đầu. Một nguyên tắc quan trọng trong xử lý tin giả là phải nhanh chóng cung cấp cho công chúng những thông tin đúng đắn, chính thống. Những thông tin mà công chúng còn đang nghi ngờ, mơ hồ thì phải nhanh chóng tăng cường cung cấp thông tin chính xác để họ hiểu đúng.

Thiết nghĩ, để bảo đảm tính kịp thời, hiệu quả trong nhận diện, phòng ngừa, đấu tranh mạnh mẽ, hiệu quả với nạn tin giả cũng như giảm thiểu tác động xã hội của nó, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ, liên thông của các cơ quan chức năng. Cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ nhưng linh hoạt, vận dụng nghiêm khắc chế tài, luật pháp để xử lý nghiêm mọi cá nhân, tổ chức tung tin giả.

Tin giả thực sự là một loại virus độc hại, tác động xấu đến nhận thức, hành vi cá nhân, từ đó làm ảnh hưởng đến an ninh, an toàn xã hội. Trước khi các cơ quan chức năng loại bỏ được tin giả thì mỗi cá nhân cần có trách nhiệm sàng lọc, tiếp nhận thông tin trung thực, phủ nhận thông tin xuyên tạc, giả mạo để cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.