Trí tuệ nhân tạo: Hy vọng và thách thức nhân loại qua góc nhìn của Henry Kissinger

Cuốn sách được ông viết cùng hai chuyên gia công nghệ hàng đầu thế giới: Eric Schmidt (cựu CEO Google) và Craig Mundie (cựu Giám đốc Nghiên cứu và Chiến lược của Microsoft), tạo nên một bản đối thoại đa chiều giữa trí tuệ địa chính trị, công nghệ và triết học.

Trong cuốn “Khởi nguyên: Trí tuệ nhân tạo, niềm hy vọng và tinh thần nhân loại”, ba tác giả cùng nhau dẫn dắt độc giả khám phá những tác động sâu rộng của AI đối với 8 lĩnh vực nền tảng của tư duy và hoạt động con người: Khám phá, Bộ não, Thực tại, Chính trị, An ninh, Thịnh vượng, Khoa học và Chiến lược; để cuối cùng đi đến đáp án mang tính triết học cho công cuộc tìm kiếm một chiến lược khả dĩ để cân bằng giữa lợi ích và rủi ro.

Để làm được điều đó, Kissinger đã phân tích triển vọng chung sống hòa bình và xa hơn nữa là sự cộng sinh giữa con người và AI. Bằng cách mở ra khả năng hòa giải giữa hai “loài” - một bên là hữu cơ, một bên là nhân tạo, ông cũng chỉ ra một lựa chọn then chốt: tạo ra một thế giới nơi AI trở nên giống ta, hay một thế giới nơi ta trở nên giống AI.

Walter Isaacson - tác giả nhiều tựa sách tiểu sử nổi tiếng đã nhận xét: “Trong kỷ nguyên AI sắp tới, vai trò của con người sẽ là gì? Trong những năm cuối đời, Henry Kissinger đã dồn tâm trí cho lĩnh vực nghiên cứu AI. Ông cùng với hai chuyên gia công nghệ Eric Schmidt và Craig Mundie đã viết cuốn sách này, đào sâu vào tìm hiểu một chủ đề cực kỳ quan trọng: cách thức để bảo vệ phẩm giá và các giá trị của loài người trong thời đại máy móc đang dần trở nên tự chủ".

Ngay từ chương đầu tiên, cuốn sách đã phác họa sự trỗi dậy mạnh mẽ của AI và nhấn mạnh sự khác biệt căn bản giữa trí tuệ máy móc và trí tuệ con người. AI có khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ và ra quyết định dựa trên các thuật toán phức tạp, từ đó đặt ra những thách thức đối với nền tảng tri thức, kinh nghiệm và năng lực nhận thức truyền thống của con người. Câu hỏi về ý nghĩa của sáng tạo, ý chí tự do và nhận thức trong một thế giới do AI chi phối trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Từ góc nhìn chiến lược và ngoại giao, Henry Kissinger đặc biệt quan tâm đến hệ lụy địa chính trị của AI. Ông phân tích cách công nghệ này có thể làm thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu, kích hoạt những hình thức cạnh tranh mới giữa các quốc gia, đồng thời làm lung lay các cấu trúc quốc tế hiện hữu. Đặc biệt, cuốn sách gióng lên hồi chuông cảnh báo về một cuộc chạy đua vũ trang AI, trong đó các quốc gia đẩy mạnh phát triển mà thiếu sự hiểu biết đầy đủ về hậu quả dài hạn.

Một điểm nổi bật khác của cuốn sách là phân tích về tác động của AI đối với bản chất con người. Các tác giả đặt ra một vấn đề đáng suy ngẫm: việc ngày càng phụ thuộc vào AI trong ra quyết định và giải quyết vấn đề có thể làm xói mòn khả năng tư duy độc lập và phán đoán đạo đức. Đồng thời, họ cũng bày tỏ mối lo ngại về hiện tượng “hộp đen” – nơi con người không thể hiểu rõ cách AI đưa ra quyết định, dẫn đến sự suy giảm trách nhiệm và khả năng kiểm soát.

Không dừng lại ở khía cạnh kỹ thuật, tác phẩm còn mở rộng sang những câu hỏi triết học gai góc: Liệu AI có thể đạt đến ý thức hay không? Có nên tạo ra AI có khả năng tự nhận thức? Và điều gì xảy ra nếu ranh giới giữa AI và trí tuệ con người bị xóa nhòa? Những câu hỏi này không chỉ mang tính học thuật mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc định hướng sự phát triển của AI.

Cuối cùng, tác phẩm khẳng định rằng dù AI mang lại nhiều cơ hội trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp và thúc đẩy đổi mới, con người vẫn cần một cách tiếp cận thận trọng. Việc xây dựng các khuôn khổ đạo đức và pháp lý rõ ràng là điều thiết yếu để đảm bảo AI phục vụ lợi ích chung mà không đe dọa đến các giá trị nền tảng của nhân loại.

Ngay sau khi ra mắt, cuốn sách đã nhanh chóng tạo được tiếng vang lớn trên toàn cầu. Tác phẩm liên tiếp lọt nhiều top bán sách như New York Times Bestseller, USA Today Bestseller, Los Angeles Times Bestseller, J.P. Morgan Nextlist Selection...

Tại Việt Nam, sách được phát hành trong Tủ sách Khoa học của Omega+./.