Diễn đàn

Việc sớm ban hành Luật KH,CN & ĐMST là yêu cầu chung của toàn xã hội

NM 06/06/2025 18:35

“Chúng ta sớm ban hành Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo là cần thiết, nhưng cần rà soát kỹ để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và khả thi trong thực tiễn…”.

Đó là quan điểm của ông Đặng Đình Luyến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tại Hội thảo góp ý cho Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN & ĐMST) do Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (KHCN&MT), Bộ KH&CN, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp tổ chức ngày 6/6.

doan-chu-tri-hoi-thao.jpg
Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Nguyễn Phương Tuấn và Thứ trưởng Bùi Thế Duy chủ trì hội thảo
06062025_.jpg
Toàn cảnh Hội thảo

Cần làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về KH,CN & ĐMST

Nêu rõ quan điểm này, ông Đặng Đình Luyến cho rằng, ở Dự thảo Luật, tại Điều 2 về đối tượng áp dụng, trong đó cụm từ “có liên quan đến hoạt động KH,CN & ĐMST” chưa được định nghĩa rõ ràng, đặc biệt với tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam.

Hơn nữa, một vấn đề pháp lý quan trọng khác là tính thứ tự áp dụng giữa các văn bản pháp luật. Dự thảo Luật đang quy định trong Điều 4 rằng khi có quy định khác với các luật khác, thì Luật này sẽ được ưu tiên áp dụng.

Tuy nhiên, ông Đặng Đình Luyến nhấn mạnh, quy định này không phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Theo đó, trong trường hợp xung đột giữa các văn bản cùng cấp, văn bản ban hành sau mới được ưu tiên.

dang-dinh-luyen-nguyen-pho-chu-nhiem-uy-ban-phap-luat-cua-quoc-hoi.jpg
Ông Đặng Đình Luyến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội

Ông Đặng Đình Luyến cũng đề nghị làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về KH,CN & ĐMST, đặc biệt là vai trò của Bộ KH&CN. “Khoản 2 Điều 12 cần được cụ thể hóa hơn, tránh quy định chung chung,” ông góp ý, đồng thời đề xuất chuyển Điều 12 về quản lý nhà nước lên ngay sau Điều 11 để hợp lý về mặt bố cục logic.

Vấn đề thử nghiệm công nghệ mới và xử lý khác biệt so với luật hiện hành cũng nhận được nhiều ý kiến lo ngại. Ông Đặng Đình Luyến cho rằng, quy định cho phép thực hiện các hoạt động “khác với pháp luật hiện hành” có thể mâu thuẫn với Hiến pháp. “Không thể cho phép hành vi trái luật chỉ với lý do thử nghiệm,” ông nhấn mạnh, đồng thời kiến nghị cân nhắc lại quy định tại Khoản 6 Điều 22 về việc Chính phủ quy định chi tiết xử lý khác biệt với luật, vì điều này không có cơ sở pháp lý vững chắc.

“Dựa trên cơ sở, nguyên tắc hội nhập và hợp tác quốc tế trong KH,CN & ĐMST. Do đó, Dự thảo cần bám sát quy định tại Điều 12 Hiến pháp 2013, đảm bảo nguyên tắc “tôn trọng độc lập, chủ, quyền, không can thiệp nội bộ” và “tiếp thu có chọn lọc” các thành tựu quốc tế”, Ông Đặng Đình Luyến nêu quan điểm.

Mức phân bổ tài chính vẫn thấp

Cũng tại Hội thảo, nhiều ý kiến đánh giá đã có sự nỗ lực, tích cực của cơ quan soạn thảo trong việc xây dựng dự án Luật KH,CN & ĐMST và cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Luật Khoa học công nghệ (KHCN) năm 2013 là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra trong bối cảnh mới, đặc biệt khi KH,CN & ĐMST đang trở thành động lực then chốt để phát triển đất nước.

Ở quan điểm khác, TS. Phạm Văn Tân, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, ĐMST vốn đã nằm trong nội hàm của khái niệm KH&CN. Do đó, việc thêm cụm từ này vào tên Luật là không thật sự cần thiết, nếu nội dung của Luật đã điều chỉnh đầy đủ và rõ ràng các chính sách thúc đẩy ĐMST.

ts.-pham-van-tan-nguyen-pho-chu-tich-ttk-vusta.jpg
TS. Phạm Văn Tân nêu các ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật

Ngoài ra, nếu thêm “Đổi mới sáng tạo” thì liệu có cần bổ sung thêm “Chuyển đổi số” theo đúng tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị hay không. Sự bứt phá không phải ở cái tên, tiêu đề mà ở nội hàm chính sách trong văn bản.

Về nội dung chuyển đổi số, Dự thảo Luật chỉ đề cập tại Điều 18, gắn với hoạt động KH,CN & ĐMST, TS. Phạm Văn Tân cho rằng, đây là cách tiếp cận chưa đầy đủ. “Chuyển đổi số không chỉ giới hạn trong lĩnh vực KH&CN, mà là yêu cầu chung của toàn xã hội”, đồng thời đề nghị cần mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật hoặc có quy định rõ ràng hơn về vị trí của chuyển đổi số trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc chỉ tập trung thúc đẩy ĐMST trong doanh nghiệp (DN) và nền kinh tế là chưa đủ. ĐMST không chỉ diễn ra trong khu vực sản xuất - kinh doanh, mà còn trong cả quản lý nhà nước, văn hóa, xã hội… “Do đó, Luật cần bao quát rộng hơn để phản ánh đúng tính chất toàn diện của hoạt động ĐMST trong nền kinh tế tri thức”, TS. Phạm Văn Tân nhấn mạnh.

TS. Phạm Văn Tân nêu quan điểm về vấn đề tài chính. Theo đó, Luật cần quy định rõ việc phân bổ tối thiểu 2% GDP hằng năm cho KHCN & ĐMST, thay vì chỉ dừng ở con số 2% tổng chi ngân sách nhà nước như hiện tại. “Không có nguồn lực tài chính đủ mạnh thì KHCN sẽ không thể trở thành trụ cột phát triển", đồng thời, bày tỏ lo ngại hiện nay mức chi thực tế mới chỉ đạt khoảng 1%.

Nêu quan điểm về cấu trúc Luật, TS. Phạm Văn Tân đề nghị điều chỉnh thứ tự nội dung tại Mục 1 Chương II để đảm bảo tính lôgic, sắp xếp theo cấp độ từ vĩ mô tới vi mô: Chiến lược - kế hoạch - chương trình - nhiệm vụ. Ông cũng lưu ý nên cân nhắc bổ sung khái niệm “quy hoạch” vào nội dung này để đảm bảo tính thống nhất với Luật Quy hoạch hiện hành.

Ngoài ra, TS. Phạm Văn Tân cũng kiến nghị quy định rõ cơ quan có thẩm quyền cho phép thử nghiệm công nghệ, cũng như bổ sung các nội dung về phát triển nhân lực, đặc biệt là lực lượng làm công tác quản lý khoa học và nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực KH,CN & ĐMST.

bui-the-duy-thu-truong-bo-khoa-hoc-va-cong-nghe.jpg
Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy giải đáp một số vấn đề đại biểu quan tâm

Bên cạnh những ý kiến trên, còn nhiều ý kiến khác tâm huyết đóng góp khác cho Dự thảo Luật. Và trên tinh thần cầu thị, tích cực tiếp thu, lắng nghe các ý kiến của các đại biểu, chuyên gia trao đổi, thảo luận, tại Hội thảo, đại diện Bộ KH&CN, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cũng đã trực tiếp giải đáp, làm rõ một số vấn đề, khái niệm, nội dung được các đại biểu nêu, đề cập.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Nguyễn Phương Tuấn nêu rõ, những ý kiến đóng góp của các đại biểu, chuyên gia sẽ được Ủy ban phối hợp với Bộ KH&CN cũng như các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

nguyen-phuong-tuan-pho-chu-nhiem-ub-khcn-va-mt.jpg
Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Nguyễn Phương Tuấn: Những ý kiến đóng góp của các đại biểu, chuyên gia sẽ được Ủy ban phối hợp với Bộ KH&CN cũng như các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Đồng thời, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Phương Tuấn nhấn mạnh, các ý kiến trên chính là cơ sở để trong quá trình Dự thảo có thêm cơ sở hoàn thành ban Luật sớm áp dụng vào thực tế, đời sống./.

Bài liên quan
Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
Đừng bỏ lỡ
  • Liên hợp quốc công bố các giải pháp bền vững, toàn diện dựa trên KHCN, ĐMST và chuyển đổi số
    Với chủ đề "Thúc đẩy các giải pháp bền vững, toàn diện, dựa trên khoa học và bằng chứng cho Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững và các Mục tiêu Phát triển Bền vững, hướng đến mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau", Diễn đàn Chính trị Cấp cao về Phát triển Bền vững (HLPF) 2025 đã diễn ra từ ngày 14/7 - 23/7/2025, dưới sự bảo trợ của Hội đồng Kinh tế và Xã hội tại Trụ sở Liên hợp quốc, New York, Mỹ.
  • Đại học Phenikka hướng tới mô hình Đại học đổi mới sáng tạo
    Mục tiêu của Đại học Phenikaa tới năm 2030 là phát triển thành công ít nhất 2 công nghệ lõi thuộc công nghệ chiến lược cấp quốc gia; tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như các công nghệ: bán dẫn, tự hành, tích trữ năng lượng, y - sinh, vật liệu tiên tiến.
  • Văn hoá "làm việc khó" giúp Viettel làm chủ cáp quang biển
    Các tuyến cáp quang biển sẽ đặt nền móng để Việt Nam trở thành trung tâm dữ liệu khu vực, thúc đẩy kinh tế số và vươn tầm quốc tế. Với hệ thống cáp biển đa hướng, dung lượng lớn và chiến lược làm chủ hoàn toàn về công nghệ, Tập đoàn Viettel đang khẳng định bản lĩnh và vị thế trong việc làm chủ hạ tầng kết nối quốc tế, phục vụ cho chiến lược phát triển hạ tầng số quốc gia.
  • 7 công bố đổi mới sáng tạo quan trọng của AWS
    Tại AWS Summit New York 2005 vừa diễn ra, AWS đã công bố một loạt những đổi mới sáng tạo quan trọng giúp các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng và triển khai các AI agent một cách bảo mật ở quy mô lớn.
  • Bộ KH&CN kiểm tra toàn diện công tác ứng phó bão Wipha tại Thanh Hoá
    Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long biểu dương và ghi nhận sự chuẩn bị chu đáo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị tỉnh Thanh Hoá trong công tác ứng phó với bão số 3 - Wipha.
  • Chip ADC của CT Group làm được những gì?
    Bản thiết kế chip ADC của người Việt vừa ra mắt cuối tháng 6 vừa qua không chỉ tạo nên “cơn địa chấn” trong cộng đồng công nghệ mà còn mở ra bước đột phá quan trọng cho hành trình chuyển đổi số quốc gia. Đây có thể gọi là bước đột phá cực lớn của ngành bán dẫn tại Việt Nam và qua đó, khẳng định khả năng tự thiết kế chip, làm chủ công nghệ lõi của đội ngũ kỹ sư người Việt – từ công ty Diginal (một thành viên Tập đoàn CT Group).
  • Việt Nam trong Top 10 thế giới về Chỉ số AI
    Việt Nam vừa ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ trí tuệ nhân tạo (AI) thế giới khi xếp thứ 6/40 quốc gia/vùng lãnh thổ về Chỉ số AI do Mạng lưới Nghiên cứu Thị trường Độc lập Toàn cầu (WIN) công bố tháng 7/2025.
  • Máy chủ Microsoft SharePoint bị tấn công, ảnh hưởng đến 100 tổ chức
    Theo Reuters, tính đến ngày 21/7, chiến dịch gián điệp mạng quy mô lớn nhắm vào phần mềm máy chủ Microsoft SharePoint đã khiến 100 tổ chức bị ảnh hưởng, chủ yếu ở là Mỹ và Đức.
  • Nhà mạng, bưu điện vừa chống bão Wipha vừa đảm bảo thông tin liên lạc, lưu thông hàng hóa
    Thực hiện chỉ đạo của Bộ KH&CN về đảm bảo hạ tầng viễn thông, vận chuyển để ứng phó bão Wipha, các doanh nghiệp viễn thông, bưu chính đã nỗ lực chuẩn bị các phương án ứng phó bão đảm bảo an toàn mạng lưới, thông tin liên lạc thông suốt.
  • Bộ KH&CN tổ chức đấu giá lại hai khối băng tần cho mạng 4G, 5G
    Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành phương án tổ chức đấu giá lại quyền sử dụng tần số vô tuyến điện đối với các khối băng tần B1-B1’ và B3-B3’.
Việc sớm ban hành Luật KH,CN & ĐMST là yêu cầu chung của toàn xã hội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO