Xây dựng mô hình “báo chí - công nghệ”: Cách làm từ một số cơ quan báo chí đi đầu

Chuyển đổi số tại các tòa soạn Việt Nam

Theo nhà báo Ngô Việt Anh, Phó Trưởng ban Nhân Dân điện tử, tại Việt Nam, không ít cơ quan truyền thông đã có những thay đổi mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi số. Nhiều cơ quan báo chí cũng đẩy nhanh thực hiện chiến lược multi-platform (đa nền tảng) và xu hướng social-first (ưu tiên phát thông tin lên mạng xã hội). Thông tin xuất hiện bất cứ nơi nào có độc giả và chủ động đưa tin đến với độc giả thay vì cách tiếp cận truyền thống là độc giả tìm đến với thông tin.

Không chỉ có một fanpage, nhiều cơ quan báo chí có fanpage cho từng chuyên mục, chương trình trên mạng xã hội Facebook. Nhiều tờ báo, đài truyền hình mở hàng chục kênh trên mạng xã hội YouTube, Tik Tok để đưa thông tin đi xa hơn, rộng hơn, tiếp cận đối tượng độc giả mới. Trung tâm Sản xuất và phát triển nội dung số (VTV Digital) đang tổ chức hệ thống social media khá mạnh. 3 fanpage trên Facebook: (1) Trung tâm Tin tức VTV24; (2) VTV24 Money (3) Kết nối miền Tây. Kênh YouTube của VTV Digital nằm trong top các kênh mạnh nhất Việt Nam. Ngoài ra, VTV Digital cũng khai thác các nền tảng phổ biến khác như Instagram, TikTok. Mạng xã hội không chỉ là nền tảng mới phát hành các chương trình của VTV mà còn góp phần thu hút nhiều khán giả trẻ quay lại xem truyền hình truyền thống.

Thực tế, sau sự tiên phong của Báo điện tử Vietnamplus (TTXVN), năm 2021, Tạp chí điện tử Ngày nay, Báo điện tử Vietnamnet... cũng bắt đầu tiến hành thu phí với những nội dung chuyên sâu đặc biệt, mang tính sáng tạo cao, đáp ứng đúng nhu cầu mà người đọc cần. Chuyên mục thu phí của Vietnamplus có nhiều dữ liệu được mua độc quyền, phục vụ nhu cầu thiết thực về thị trường, người tiêu dùng, sản phẩm, các sản phẩm báo chí được trình bày sáng tạo, hiện đại, dấp dẫn dưới dạng mega story, e-magazine... Chuyên mục thu phí “Special Today” của Tạp chí điện tử Ngày nay tập trung vào các nội dung chuyên sâu, đặc biệt, multimedia và không có quảng cáo. Độc giả có thể lựa chọn gói thanh toán 10.000 đồng/tuần, 25.000 đồng/1 tháng, 100.000 đồng/6 tháng, 180.000 đồng năm.

Đổi mới và phát triển theo mô hình “cơ quan báo chí - công nghệ” – cách làm từ Báo Nhân Dân

Đến giữa năm 2021, Ban Biên tập Báo Nhân Dân đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch chuyển đổi số của báo với lộ trình phát triển thành cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực. Báo Nhân Dân bản in ra hằng ngày đã và vẫn là sản phẩm quan trọng nhất của tòa soạn, tuy nhiên, thế hệ digital đang trưởng thành dần, ngày càng đông đảo hơn và Báo Nhân Dân cũng phải tiếp cận được với thế hệ này, nhằm đảm bảo công tác tuyên truyền chính sách và định hướng thông tin đạt hiệu quả trong xã hội.

Cũng theo chia sẻ của nhà báo Ngô Việt Anh, Báo Nhân Dân đẩy nhanh thực hiện chiến lược multi-platform (đa nền tảng) và xu hướng digital-first. Thông tin được ưu tiên đưa lên báo điện tử, thông tin xuất hiện bất cứ nơi nào có độc giả và chủ động đưa tin đến với độc giả thay vì cách tiếp cận truyền thống là độc giả tìm đến với thông tin. Báo Nhân Dân ứng dụng công nghệ, sử dụng các tools (công cụ) miễn phí như flourish, infogram... vào quy trình sản xuất các sản phẩm trực quan, dữ liệu. Phóng viên, biên tập viên có thể tự làm Infographic có tính tương tác cao, trong thời gian chỉ vài chục phút thay vì chờ bộ phận kỹ thuật vẽ tay hàng giờ trước đây.

Đặc biệt, Báo Nhân Dân đã hợp tác với đối tác quốc tế đưa tools shorthand vào hoạt động sản xuất các bài e-magazine, longform. Đây là công cụ có nhiều tính năng vượt trội cho phép trình bày ấn tượng các sản phẩm đồ họa tương tác, ảnh, video, phục vụ cho nội dung báo chí. Nhiều nội dung mang tính chính trị, kén độc giả nhưng khi được trình bày sáng tạo, trực quan thì thu hút rất nhiều người đọc. Nhờ ứng dụng công nghệ, chi phí sản xuất các bài emagazine rất hợp lý, tiết kiệm so với trước đây.

Báo Nhân Dân cũng đã ra mắt các chuyên trang thông tin đặc biệt, mở rộng nội dung Tri thức chuyên sâu và phát triển thêm nhiều sản phẩm báo chí sáng tạo, kết hợp thông tin chính thống, tin cậy với công nghệ làm báo hiện đại và các ý tưởng mới mẻ, nhằm tuyên truyền sinh động, hấp dẫn các chủ trương của Đảng, Nhà nước tới đông đảo bạn đọc, nhất là bạn đọc ưa thích các nền tảng công nghệ số.

Ngày 26/10/2021, Báo Nhân Dân ra mắt chuyên trang thông tin đặc biệt “Lý luận, thực tiễn và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” tại địa chỉ http://cnxh.nhandan.vn nhằm lan tỏa rộng rãi trên môi trường Internet những nội dung cốt lõi trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Ngày 19/5/2022, Báo Nhân Dân đã khai trương Trang thông tin đặc biệt Hồ Chí Minh và tư tưởng “lấy dân làm gốc”, tại địa chỉ http://hochiminh.nhandan.vn. Trên nền tảng công nghệ hiện đại, thiết kế trang trọng, trực quan, trang thông tin đã số hóa kho tư liệu đặc biệt với hơn 1.000 bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên Báo Nhân Dân từ năm 1951 đến năm 1969; đồng thời giúp độc giả có thể trải nghiệm chân thực các bài báo có giá trị lịch sử từ hơn nửa thế kỷ trước.

Tri thức chuyên sâu là sản phẩm rất đặc biệt của Báo Nhân Dân được triển khai từ giữa năm 2022 nhằm cung cấp kiến thức tổng quan, chuyên sâu với cách trình bày công phu, đa phương tiện, hấp dẫn. Không đơn giản là tổng hợp tư liệu dạng Wikipedia, các sản phẩm Tri thức chuyên sâu cung cấp thông tin tổng quan, phân loại các khối thông tin một cách khoa học, trực quan hóa số liệu, kết hợp những sản phẩm báo chí chuyên sâu đặc sắc của Báo Nhân Dân.

Báo Nhân Dân cũng đẩy mạnh phát triển fanpage Báo Nhân Dân trên các mạng xã hội Facebook, Tik Tok... Với tiêu chí nội dung chuẩn mực, tốc độ, câu chuyện hấp dẫn, cùng hình thức trình bày hiện đại, mỗi ngày fanpage Báo Nhân Dân phân phối hàng trăm sản phẩm chất lượng cao của các ấn phẩm Nhân Dân, truyền hình Nhân Dân... với các mẫu trình bày phù hợp với từng nội dung. Fanpage Nhân Dân đang có chỉ số tiếp cận người đọc (reached) và tương tác (like, share, comment) khá cao so với các fanpage của nhiều cơ quan báo chí. Trong lộ trình chuyển đổi số và xây dựng báo Nhân Dân trở thành cơ quan báo chí đa phương tiện chủ lực, Ban Biên tập Báo Nhân Dân đã tập trung một số biện pháp như: đổi mới và phát triển theo mô hình “cơ quan báo chí - công nghệ” (media-tech) - nâng cao năng lực công nghệ để hỗ trợ cho lĩnh vực chuyên môn là báo chí. Báo Nhân Dân hướng tới xây dựng một hệ thống công nghệ đồng bộ cho toàn bộ báo, giúp điều hành mọi quy trình sản xuất thông tin của các ban tin, các ấn phẩm cũng như từng cơ quan thường trú. Hệ thống này kết nối liên thông từ sản xuất báo in cho đến báo điện tử, truyền hình.

Việc đầu tư - hợp tác công nghệ, đổi mới nội dung thời gian qua tại Báo Nhân Dân đang bước đầu thay đổi tư duy, khơi gợi tinh thần đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng tuyên truyền, tạo tiền đề cho những bước đổi mới tiếp theo trong hành trình hướng đến xây dựng mô hình “báo chí - công nghệ” đối với một tờ báo đa phương tiện chủ lực./.