Năm 2015, chùa Vĩnh Nghiêm đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Nói đến chùa Vĩnh Nghiêm, không thể không nói đến bộ mộc bản hiện lưu giữ tại chùa, gồm hơn 3.000 bản chứa đựng những giá trị to lớn về ngôn ngữ, văn học, y học, phong thủy và mỹ thuật.
Với những giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật độc đáo, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng chùa Vĩnh Nghiêm là Di tích quốc gia đặc biệt.
Hiện nay, kho mộc thư vẫn lưu giữ được 34 đầu sách với gần 3.000 bản khắc, mỗi bản có hai mặt, mỗi mặt 2 trang sách khắc ngược (âm bản) khoảng 2000 chữ Nôm, chữ Hán. Những bản khắc đó vẫn được lưu truyền tại nước ta với từng nét chữ sắc sảo, tinh tế. Một điều vô cùng quan trọng, đó chính là hơn 3000 mộc bản lưu giữ tại Chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Mộc bản Chùa Vĩnh Nghiêm là cổ vật có tính giá trị trên rất nhiều lĩnh vực.
Được biết nhiều năm trở lại đây, nhiều nhà nghiên cứu, các vị thiền sư Việt Nam và một số nước trên thế giới đã tìm về chùa Vĩnh Nghiêm để nghiên cứu, phát huy những giá trị của kho mộc bản ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Một số vị thiền sư Việt Nam đã về chùa Vĩnh Nghiêm xin toàn bộ bản dập kho mộc bản để nghiên cứu, biên tập thành sách, giáo trình thể hiện giáo lý Phật giáo của thiền phái Trúc Lâm và lấy đó làm sách giảng kinh Phật cho các tăng ni, phật tử.
Nhờ vậy, tư tưởng, giáo lý của Thiền phái Trúc Lâm luôn được các thế hệ người Việt Nam gìn giữ, truyền dạy lại và ngày càng phát triển mở rộng, hòa nhịp với cuộc sống đương đại ở trong nước và thế giới.
Động thổ xây dựng Tam quan chùa Vĩnh Nghiêm
Vừa qua, tỉnh Bắc Giang đã tổ chức lễ khởi công động thổ xây dựng Tam quan chùa Vĩnh Nghiêm. Buổi lễ diễn ra dưới sự phối hợp của UBND huyện Lục Nam và Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển bền vững EverGreen Bắc Giang.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Mai Sơn đã chúc mừng Giáo hội Phật giáo tỉnh Bắc Giang có thêm công trình, kiến trúc văn hóa tâm linh, đáp ứng nhu cầu hành hương, dâng hương của các tăng ni phật tử và du khách thập phương từ khắp nơi trên mọi miền tổ quốc, để người dân địa phương được hưởng lợi từ công trình.
Phó Chủ tịch Mai Sơn đề nghị chủ đầu tư công trình tập trung cao đẩy nhanh tiến độ thi công, đảm bảo kỹ, mỹ thuật, chất lượng sớm đưa công trình vào hoạt động, góp phần làm phong phú thêm đời sống tâm linh hướng thiện của nhân dân cũng như thúc đẩy KT-XH địa phương ngày càng phát triển.
Việc xây dựng Tam quan chùa Vĩnh Nghiêm được xem là công trình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, làm phong phú cảnh quan kiến trúc và lịch sử văn hóa Chùa Vĩnh Nghiêm nói riêng và huyện Lục Nam nói chung.
Ông Đặng Văn Nhàn, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Lục Nam nhấn mạnh, Tam quan chùa Vĩnh Nghiêm là điểm nhấn văn hóa kiến trúc đặc biệt, điểm hội tụ và kết nối giữa các vùng đất linh thiêng và tuyến du lịch tâm linh phía Đông Nam tỉnh Bắc Giang. Công trình hoàn thành đi vào hoạt động sẽ là biểu tượng nổi bật cho du lịch tâm linh Bắc Giang nói chung, huyện Lục Nam và huyện Yên Dũng nói riêng, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội cho khu vực ngày càng phát triển.
Công trình tam quan chùa Vĩnh Nghiêm do Công ty CP Đầu tư phát triển bền vững EverGreen Bắc Giang – đơn vị tài trợ làm chủ đầu tư, được xây dựng tại khu vực thôn Muối. Công trình có tổng chiều dài 33,58 m, rộng 7,25 m, cao 20,65 m, đoạn đường dẫn 3 làn xe dài khoảng 250 m, rộng 39m nối tam quan với tỉnh lộ 293.
Tổng diện tích đất thu hồi để thực hiện dự án là gần 8.000 m2. Tổng kinh phí đầu tư dự kiến khoảng 30 tỷ đồng từ nguồn tài trợ không hoàn lại của Công ty CP Đầu tư phát triển bền vững EverGreen Bắc Giang. Dự kiến công trình sẽ hoàn thành trong năm 2022.
Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm được tổ chức từ ngày 12 - 14/2 âm lịch
Mỗi năm, chùa đón hàng vạn du khách đến lễ Phật, vãn cảnh. Lễ hội chùa Vĩnh Nghiêm, được tổ chức từ ngày 12 - 14/2 âm lịch hàng năm, cũng đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2013.
Đây là lễ hội rất lớn, trong ngày hội, các tăng ni ở chùa thắp hương tụng kinh, niệm phật ở tam bảo, nhà tổ đệ nhất và nhà tổ đệ nhị. Nhiều năm qua, huyện Yên Dũng đã không ngừng quan tâm, đầu tư để góp phần bảo tồn, phát huy nâng tầm giá trị di tích, di sản chùa Vĩnh Nghiêm.
Tuy nhiên, do dịch bệnh COVID-19, hội chùa Vĩnh Nghiêm năm 2022 sẽ không được tỉnh Bắc Giang tổ chức, du khách vẫn có thể đến chùa vãn cảnh, lễ Phật. Theo ông Hoàng Văn Thanh, Chủ tịch UBND huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, cho biết năm 2022, huyện Yên Dũng tiếp tục không tổ chức hội chùa Vĩnh Nghiêm để phòng chống dịch COVID-19 nhưng phần lễ vẫn được tổ chức, phục vụ nhu cầu của người dân.
Với việc khởi công động thổ xây dựng Tam quan chùa Vĩnh Nghiêm và kế hoạch hoàn thành trong năm 2022, quy mô và sức hút của chùa Vĩnh Nghiêm cũng như các danh lam thắng cảnh, du lịch tâm linh tại tỉnh Bắc Giang sẽ ngày càng được mở rộng, đón nhiều du khách thập phương đến tham quan, lễ chùa./.