Báo chí số là gì và các lợi ích?

Trong vài năm qua, báo chí số ngày càng được hợp nhất trong thế giới báo in và truyền hình truyền thống, đồng thời ngày càng có nhiều người nhận được tin tức từ Internet, cho dù đó là một tổ chức có uy tín hay một doanh nghiệp độc lập nhỏ hơn.

Cũng như các nguồn tin tức lớn hơn và được công nhận, các cá nhân và nhóm nhỏ cũng có thể tạo ra các bài báo và phim có thể tiếp cận được nhiều đối tượng. Việc hiểu rõ các kỹ năng và kiến thức mà thế giới số yêu cầu hiện nay ngày càng được các nhà báo mong đợi, vì vậy, việc đào tạo đúng cách là rất quan trọng.

Bạn có thể viết một bài báo, bài đăng trên Facebook, câu chuyện trên Instagram hoặc quay video cho YouTube. Bạn có thể sử dụng máy tính hoặc điện thoại thông minh (smartphone) trong hay ngoài nơi làm việc. Tất cả đều được kết nối với nhau và đều là một phần công việc của một nhà báo hiện đại.

Lịch sử báo chí số

Các tờ báo độc lập với các phóng viên toàn thời gian xuất hiện ở Mỹ trong thế kỷ 19, với khái niệm về phương tiện truyền thông đại chúng hiện đại phát triển cùng với báo chí, đài phát thanh vào đầu thế kỷ 20 và sự thống trị của truyền hình trong lĩnh vực này từ những năm 1950 trở đi.

Trong thế kỷ 21, sự phát triển của Internet đã thay đổi cách các cơ quan báo chí tương tác với khán giả của họ. Sự phát triển này cũng có nghĩa là các mạng tin tức lớn từng thống trị thị trường Mỹ giờ đây không còn là cách duy nhất để mọi người tiếp cận các câu chuyện. Đã có sự gia tăng nhanh chóng của các trang web, truyền thông xã hội và các kênh truyền hình cáp truyền, phát các thông tin.

Các nhà báo hiện đang làm việc trong một lĩnh vực mà chu kỳ tin tức nhanh hơn nhiều so với 20 năm trước và họ phải có công cụ để nắm bắt thế giới mới này một cách trọn vẹn.

Sự khác biệt giữa báo chí số và báo in/phát thanh

Trên thực tế, hầu hết các nhà báo hiện nay đều phải có kiến thức cơ bản về nền tảng số ngay cả khi họ làm việc trong lĩnh vực truyền thông, in ấn hoặc phát sóng. Các nhà báo số chuyển tiếp tin tức qua Internet và không bị giới hạn về thời gian in hoặc phát sóng cụ thể cho sản phẩm của họ, vì vậy ngay khi có điều gì đó xảy ra, họ có thể đăng tin đó sau khi đã được kiểm tra độ chính xác.

Điều này không có nghĩa là một câu chuyện được đăng lên một trang web không được nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi nó được viết và xuất bản, nhưng việc những tin tức nóng hổi xuất hiện trên mạng xã hội (MXH) chẳng hạn, hiện được mong đợi. Bên cạnh đó, vẫn còn có nhu cầu về những câu chuyện số dài trên các trang web, giống như chúng được in trên báo hoặc tạp chí hoặc được đưa tin qua đài phát thanh hoặc truyền hình.

Giờ đây, các nhà báo được coi là những người kể chuyện trên nhiều khía cạnh khác nhau, tuân theo các nguyên lý truyền thống của báo chí (tức là tính chính xác, khách quan và lối viết mạnh mẽ), và những câu chuyện được kể thông qua sự kết hợp của cả văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và đồ họa.

Ngoài ra, báo chí số về cơ bản không bị giới hạn trong một lĩnh vực cụ thể - có những trang tin tức có thể đưa tin từ khắp nơi trên thế giới, tăng phạm vi tiếp cận và khiến tất cả chúng ta được kết nối nhiều hơn nhờ sự thuận tiện trong việc truy cập.

Những kỹ năng cần thiết của nghề báo

Nhà báo phải quan tâm đến thế giới xung quanh và khao khát kiến thức. Công việc của họ là tìm câu chuyện, nhận câu trả lời và kể những câu chuyện đó một cách hấp dẫn, chân thực và chuyên nghiệp.

Phần lớn công việc của một nhà báo là nói chuyện với mọi người thuộc mọi tầng lớp xã hội và lắng nghe những gì họ nói một cách khách quan và đồng cảm. Vì vậy, khả năng giúp mọi người cảm thấy thoải mái và trở thành một người biết lắng nghe là vô cùng quan trọng.

Nếu bạn có niềm đam mê với một chủ đề cụ thể, chẳng hạn như thể thao, văn hóa hoặc môi trường, thì bạn có thể chuyên về lĩnh vực đó. Điều đó sẽ giúp bạn tìm kiếm những câu chuyện và mối liên hệ có liên quan đến nó.

Khao khát học hỏi là rất quan trọng, không chỉ là cách tìm kiếm những câu chuyện mới mà còn để theo kịp sự phát triển của ngành và của công nghệ. Thế giới báo chí đa phương tiện không ngừng cải tiến, vì vậy, nhà báo phải liên tục nâng cao các kỹ năng để theo kịp những kỹ thuật mới.

Kỹ năng thu thập tin tức và kể chuyện là nền tảng để trở thành một nhà báo giỏi và hiểu được nơi tìm tin, câu hỏi nào cần đặt và cách thông tin lại những câu chuyện đó một cách cân bằng, hấp dẫn và chính xác là rất quan trọng đối với công việc. Đây là những kỹ năng có thể học hỏi và thúc đẩy sự nghiệp của bạn tiến triển.

Sự kiên trì, kỷ luật, kỹ năng điều tra và kỹ năng giao tiếp hiệu quả (cả bằng văn bản và lời nói) là điều cần thiết đối với các nhà báo, bất kể họ đang làm việc trong lĩnh vực nào.

Thu thập tin tức là gì?

Là một nhà báo, bạn sẽ nghe thấy từ “thu thập tin tức” được sử dụng rất nhiều. Vậy đó là gì? Nói chung, đó là quá trình tìm nguồn ý tưởng, lập kế hoạch đưa tin, phân công nhóm, theo dõi thông cáo báo chí và kiểm tra các trang web, trang tin tức như Reuters. Nó cũng liên quan đến việc ra ngoài và nghiên cứu những câu chuyện cũng như khám phá những câu chuyện mới.

Tờ The American Journalist gần đây nhận thấy rằng việc sử dụng MXH tại các phòng tin tức đã trở nên phổ biến. Gần một nửa số nhà báo Mỹ được khảo sát vào năm 2022 cho biết MXH rất quan trọng đối với công việc của họ và 59,3% dành hơn 1 giờ/ngày trên các trang MXH cho các nhiệm vụ liên quan đến công việc. Hơn 7/10 nhà báo Mỹ được khảo sát sử dụng các blog nhỏ như Twitter để thu thập thông tin và tường thuật câu chuyện của họ, và 43,6% thường xuyên sử dụng Facebook để thu thập tin tức.

Các ứng dụng khác của MXH trong báo chí cũng tăng lên như tương tác với khán giả, tìm nguồn và thu thập thêm thông tin cho các câu chuyện. Vì vậy, ảnh hưởng và phạm vi của nó trong các phòng tin tức đang tăng lên hàng năm.

Lợi ích của báo chí số

Báo chí số được coi là nhanh chóng, phù hợp, tiết kiệm chi phí và dễ dàng tiếp cận, đó là lý do tại sao ngay cả các cơ quan báo chí lớn nhất cũng đang đẩy mạnh áp dụng nó.

Ngoài việc nghiên cứu những kiến thức cơ bản về báo chí, bất kỳ ai muốn dấn thân vào nghề phóng viên cũng cần phải có kỹ năng số. Khi tốc độ của báo chí thay đổi, với kỳ vọng rằng nhiều sản phẩm đầu ra sẽ được cung cấp trực tuyến rất nhanh chóng, bạn sẽ cần hiểu cách vận hành trên các nền tảng số khác nhau, sử dụng MXH, thực hiện báo chí di động và có kiến thức về phân tích trang web.

Cùng với sự phổ biến của các thiết bị di động để truy cập mọi thứ, người ta ngày càng kỳ vọng rằng tin tức sẽ có sẵn 24 giờ/ngày. Trong khi các tờ báo và bản tin truyền thống vẫn là trụ cột trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người, thì việc tiếp cận các tiêu đề thông qua nền tảng số đang ngày càng tăng để đáp ứng nhu cầu của người dân.

Giờ đây, người đọc có thể nhìn thấy các tiêu đề và tin tức nóng hổi trên các màn hình của các bản tin truyền thống giống như băng báo lỗi thời và có một kỹ năng nhất định để tóm tắt một câu chuyện trong một vài từ. Càng ngày, thế giới số càng được đưa vào các bản tin hàng ngày, vì vậy, việc học các kỹ thuật số là điều phải làm đối với bất kỳ nhà báo mới vào nghề nào.

Liên quan đến lưu lượng truy cập trên MXH, nội dung phải bao gồm từ khóa và các yếu tố SEO khác để hướng người đọc đến các trang tin tức, vì vậy việc hiểu rõ điều đó cũng rất quan trọng. Khả năng tóm tắt một câu chuyện trên web nhằm khuyến khích mọi người nhấp vào toàn bộ câu chuyện là một kỹ năng quan trọng khác.

Tại sao các tổ chức tin tức chuyển sang đầu ra kỹ thuật số nhiều hơn?

Theo một cuộc khảo sát của Báo cáo Reuters về các dự báo và xu hướng báo chí, truyền thông và công nghệ năm 2022, các nhà xuất bản tin tức cho biết sẽ đầu tư nhiều tài nguyên hơn vào podcast và âm thanh số cũng như các bản tin email, vì đây là những kênh đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc thu hút người đọc mới cũng như giữ chân người đọc hiện tại.

Trong một bài báo trên Press Gazette, 22% người Mỹ tham gia cuộc khảo sát Báo cáo Tin tức Kỹ thuật số của Reuters đã truy cập tin tức qua email trong tuần trước cuộc khảo sát và 10% nói rằng đây là cách chính mà họ tiếp cận tin tức số. Tỷ lệ này tăng lên 15% ở độ tuổi trên 55, trong khi chỉ có 3% trong số những người từ 18 - 24 tuổi tham gia truy cập tin tức theo cách này, với 41% thích MXH hơn.

Vì vậy, không khó để hiểu tại sao các tổ chức tin tức đang tìm kiếm nhiều cách hơn để thu hút khán giả trẻ và do đó đang đón nhận thế giới báo chí số.

Học báo chí kỹ thuật số

Rõ ràng là bất kỳ ai muốn theo đuổi nghề báo đều cần phải nắm bắt thế giới số. Điều này có nghĩa là kết hợp báo chí truyền thống với công nghệ. Theo The American Journalist, với sự gia tăng của các phòng tin tức hội tụ và những thay đổi trong công nghệ truyền thông, hơn một nửa số nhà báo được khảo sát nói rằng họ muốn được đào tạo bổ sung để giúp họ đáp ứng được những kỳ vọng ngày càng tăng của công việc. Một số kỹ năng họ muốn được đào tạo bao gồm quay và chỉnh sửa video, tối ưu hóa công cụ tìm kiếm, lập trình và thiết kế web cũng như tương tác với MXH và điều này minh họa tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của các xu hướng trong lĩnh vực báo chí.

Bằng cấp báo chí số trực tuyến của trường đại học sẽ giúp chuẩn bị đầy đủ cho thế giới tin tức chuyên nghiệp, cũng như giúp nắm vững các nền tảng truyền thông số kết hợp video, nhiếp ảnh, thiết kế và âm thanh. Bên cạnh đó, có thể học viết các câu chuyện kỹ thuật số theo thời gian thực thông qua MXH; phát triển, nghiên cứu và thực hiện một dự án báo chí lớn; và học lập trình bằng HTML, CSS, JavaScript và các công cụ khác.

Tương lai của nghề báo

Rõ ràng là trong thế kỷ 21, các nhà báo bắt buộc phải có kỹ năng sâu rộng và riêng biệt với kỳ vọng rằng họ có thể sử dụng nhiều công nghệ cũng như nền tảng để đưa tin tức của mình đến với công chúng.

Một nghiên cứu của Viện Báo chí Mỹ (American Press Institute study) từ năm 2021 cho thấy 67% những người được khảo sát tin rằng “nhiều sự thật hơn sẽ giúp chúng ta đến gần sự thật hơn”, điều này cho thấy nhu cầu thông tin rất lớn. Mọi người cũng có nhiều cơ hội hơn để tạo ra tin tức. Ví dụ: giờ đây, bất kỳ ai cũng có thể viết blog hoặc đăng một bộ phim tự làm lên Instagram của họ. Những gì mọi người thực sự muốn là tin tức chính xác, được nghiên cứu kỹ lưỡng.

Báo chí số rất dễ tiếp cận, điều này khiến nó trở nên hấp dẫn đối với người đọc. Thông qua việc sử dụng các nền tảng như trang web và blog, podcast, thực tế tăng cường (AR), trải nghiệm tương tác, phân tích và trực quan hóa dữ liệu, ứng dụng di động và MXH, giờ đây các nhà báo có thể kể chuyện theo những cách độc đáo và hấp dẫn.

Báo cáo Tin tức Kỹ thuật số Reuters (Digital News Report) 2022 đã chỉ ra rằng Facebook là MXH được sử dụng nhiều nhất để cập nhật tin tức, mặc dù những người trẻ tuổi đang chuyển sang các mạng trực quan hơn, trong đó TikTok tăng trưởng nhanh nhất, đạt 40% nhóm tuổi từ 18 - 24 được khảo sát. Một phát hiện khác là smartphone đã trở thành phương tiện phổ biến giúp nhiều người truy cập tin tức vào buổi sáng.

Những người có điều kiện tiếp cận với phương tiện truyền thông xã hội đang hướng tới các MXH trực quan hơn để nhận được tin tức của họ và điều này cho thấy rằng ngày càng có nhiều kỳ vọng rằng tin tức được truyền tải theo cách nhiều lớp hơn với việc đưa vào đồ họa. Và để đảm bảo rằng mọi người đều bị thu hút, việc sử dụng báo chí số là một thực tế của cuộc sống trong tương lai./.