Chuyển đổi số và ĐMST là ánh sáng dẫn đường để phát triển bền vững

Đây cũng là chủ đề xuyên suốt của hội nghị diễn ra từ 14-17/9/2023 do Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức. tập trung thảo luận làm rõ vấn đề thông qua 3 phiên thảo luận chuyên đề gồm: (1) Chuyển đổi số; (2) Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; (3) Thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hoá vì sự phát triển bền vững.

Tham dự khai mạc Hội nghị toàn cầu lần thứ 9 có hơn 300 nghị sĩ trẻ và đại biểu đến từ hơn 70 Nghị viện thành viên IPU và đại diện của các tổ chức quốc tế; Các Đại sứ, đại diện cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài và tổ chức quốc tế tại Việt Nam; 124 thành viên Nhóm đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam; 20 thanh niên trẻ tiêu biểu của Việt Nam; 20 đại biểu Hội đồng nhân dân trẻ cấp tỉnh của Việt Nam…

Việt Nam đặc biệt quan tâm tới thanh niên và các vấn đề chung toàn cầu của giới trẻ hiện nay

Phát biểu khai mạc Hội nghị nghị sĩ trẻ lần thứ 9, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chào mừng các đại biểu, các đoàn đại biểu nghị viện thành viên và quan sát viên, các vị khách mời tham dự Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 tổ chức tại Hà Nội - thành phố vì hòa bình, Thủ đô ngàn năm văn hiến của Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh Việt Nam đề xuất sáng kiến và rất vinh dự, tự hào được Liên minh nghị viện thế giới (IPU) chọn là nước chủ nhà đăng cai tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9. “Tiếp nối thành công của Đại hội đồng IPU-132 (năm 2015), Hội nghị APPF lần thứ 26 (năm 2018) và Đại hội đồng AIPA lần thứ 41 (năm 2020), việc Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần này tiếp tục khẳng định sự tham gia tích cực, chủ động, có trách nhiệm của Việt Nam trong IPU; đồng thời cho thấy sự ưu tiên, quan tâm đặc biệt của Việt Nam đối với thanh niên và các vấn đề chung toàn cầu của giới trẻ hiện nay”.

Sau 37 năm thực hiện công cuộc Đổi mới, từ năm 1986, Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng, khá toàn diện và có ý nghĩa lịch sử. Việt Nam đã đạt được kỳ tích trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, là điểm sáng trong thực hiện Mục tiêu thiên niên kỷ và Chương trình nghị sự phát triển bền vững (SDGs) đến năm 2030 của Liên hợp quốc, đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tăng trưởng kinh tế đạt mức cao khoảng 6%/năm.

Quy mô GDP năm 2022 theo giá hiện hành đứng thứ 38 trên thế giới, nếu tính theo sức mua tương đương (PPP), theo IMF, xếp thứ 10 châu Á và đứng thứ 24 trên thế giới. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2022 đạt gần 735 tỷ USD, nằm trong Top 20 quốc gia có kim ngạch ngoại thương lớn nhất toàn cầu. Việt Nam cũng rất thành công trong thu hút FDI, đến nay đã có hơn 37.000 dự án đầu tư nước ngoài từ 143 quốc gia, vùng lãnh thổ với tổng số vốn đăng ký gần 450 tỷ USD.

Chủ tịch Quốc hội cho biết Việt Nam đã xác định 2 mục tiêu phát triển 100 năm của đất nước, phấn đấu đến năm 2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam): Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Theo Chủ tịch Quốc hội, chúng ta bước vào thập niên thứ ba của thế kỷ 21 với vô vàn biến cố khó lường nhưng có quyền lạc quan và hy vọng về tương lai. “Dịch bệnh COVID-19 không làm chúng ta sụp đổ mà khiến chúng ta càng đoàn kết và mạnh mẽ hơn. Các xu hướng CĐS, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo đang được thúc đẩy lan tỏa sâu rộng. Trong khi toàn cầu hóa gặp khó khăn thì hàng loạt các sáng kiến liên kết, hợp tác kinh tế mới ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu tiếp tục được đẩy nhanh. Thế giới không có chiến tranh, nhân loại không còn đói nghèo là điều mong mỏi, là mẫu số chung của các nỗ lực hợp tác toàn cầu".

Với chủ đề “Vai trò của giới trẻ trong việc thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững thông qua CĐS và ĐMST” và các phiên thảo luận chuyên đề, Chủ tịch Quốc hội cho biết: “Tuổi trẻ, thanh niên chính là lực lượng gánh vác sứ mệnh, trách nhiệm lịch sử trong công cuộc hội nhập và phát triển ở mỗi quốc gia và sự thịnh vượng chung của thế giới”.

Giới trẻ có những lợi thế to lớn để tận dụng Cách mạng công nghiệp (CMCN) lần thứ tư

Chào mừng các đoàn đại biểu và các vị khách quý đến dự Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao chủ đề của Hội nghị lần này vì phản ánh mối quan tâm chung của chúng ta là làm thế nào để tận dụng được những thành tựu vượt bậc mà khoa học công nghệ và ĐMST mang lại, tăng cường hợp tác và liên kết quốc tế nhằm đẩy nhanh hơn nữa việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững, đồng thời mở rộng sự tham gia của giới trẻ vào việc giải quyết các vấn đề toàn cầu, đóng góp vào hòa bình và thịnh vượng cho tất cả các nước trên thế giới.

“Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội, là tuổi “dời non, lấp biển”. Giới trẻ có những lợi thế to lớn trong tận dụng các cơ hội, nhất là các cơ hội do cuộc CMCN lần thứ tư mang lại, là lực lượng nắm giữ chìa khóa để mở ra những cánh cửa mới, những cách nghĩ và cách làm mới để xử lý hiệu quả những thách thức chung của toàn cầu trong hiện tại và tương lai”, Chủ tịch nước khẳng định.

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong nhiều lĩnh vực trong đó có CĐS

Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện thế giới Martin Chungong cho biết, Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu được tổ chức đúng ngày ngày Quốc tế dân chủ 15/9 và cảm ơn Quốc hội Việt Nam đã đăng cai tổ chức và chỉ đạo tổ chức Hội nghị rất chu đáo.

Ông Martin Chungong đánh giá cao Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong nhiều lĩnh vực trong đó có CĐS, với những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc kết hợp hai khía cạnh chuyển đổi và trao quyền cho thanh niên.

Ông Martin Chungong cho biết, Ngày 01/4/2015, Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới đã tổ chức tại Việt Nam đã thông qua Tuyên bố Hà Nội “Các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs): Biến Lời nói thành Hành động". Đó là một cột mốc đặc biệt và thể hiện cam kết chung của chúng ta trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách của thế giới. Tuyên bố Hà Nội được thông qua giúp biến những mục tiêu này thành hiện thực.

Tuy nhiên, nếu chỉ đưa ra các cam kết thì không thể mang lại sự thay đổi, trách nhiệm của chúng ta là biến những lời nói thành hành động. Ông Martin Chungong hoan nghênh Việt Nam đã lồng ghép các cam kết thành các hành động cụ thể. Các cơ quan lập pháp đã ban hành luật và cải cách phù hợp liên quan trực tiếp với SDGs, nhằm giải quyết các vấn đề như xóa đói giảm nghèo, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu.

Trên bình diện quốc tế, IPU đã tạo điều kiện cho sự hợp tác xuyên biên giới giúp các bên liên quan chia sẻ những kinh nghiệm và tạo dựng các mối quan hệ đối tác mới. IPU đã cung cấp nền tảng và công cụ kỹ thuật để hỗ trợ các nghị viện triển khai thực hiện các mục tiêu đề ra. Trong những năm gần đây, IPU đã chính thức hóa niềm tin của mình vào sức mạnh của công nghệ trong việc thúc đẩy SDGs, cụ thể là thông qua Chiến lược mới cho giai đoạn 2022-2026. Các thành viên của IPU tập trung vào ĐMST và chuyển đổi kỹ thuật số làm trọng tâm trong thực hiện chiến lược CĐS.

Để đạt được mục tiêu này, IPU đã thành lập Trung tâm Đổi mới trong vào năm 2018 để gắn kết các nghị viện với nhau, nhằm hỗ trợ cộng tác và chia sẻ kiến ​​thức. IPU cũng đang tổ chức các sự kiện hướng tới tương lai, chẳng hạn như Hội nghị thượng đỉnh các Ủy ban Tương lai do Quốc hội Uruguay đồng tổ chức vào cuối tháng 9/2023. Thông qua những sáng kiến ​​này và hơn thế nữa, IPU đang củng cố các phương pháp hay về cách các nghị viện có thể thực hiện các bước cụ thể để tận dụng tối đa lợi thế của kỷ nguyên số.

Để làm được điều này cần sửa đổi các thủ tục để tăng cường sự tham gia trực tuyến của các nghị sĩ để họ có thể thực hiện công việc của mình dễ dàng hơn; Phát triển các nền tảng mới để các nghị sĩ, nghị viện kết nối với cử tri để đóng góp cho nghị viện; Thành lập hoặc tăng cường các cơ quan của nghị viện có tầm nhìn về tương lai, như Ủy ban Tương lai để dự đoán và giải quyết các xu hướng dài hạn hoặc các cú sốc trong tương lai; trong đó cũng khuyến khích quan điểm của giới trẻ được đưa đầy đủ vào các ủy ban này.

Đồng thời, cân nhắc tránh không gian trực tuyến được sử dụng làm nơi sản sinh ra bạo lực trên cơ sở giới. Đây là lý do tại sao IPU kêu gọi các nghị viện đưa ra các chính sách và thủ tục để ngăn chặn và giải quyết hành vi quấy rối và bạo lực do công nghệ hỗ trợ đối với các nghị sĩ.

Ông Martin Chungong nhấn mạnh, những nghị sĩ trẻ đóng vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy sự tiến bộ, phát triển, đóng góp những quan điểm, năng giải pháp đổi mới vào các quy trình của nghị viện; đồng thời chia sẻ thực tiễn, nâng cao tiếng nói của nghị sĩ trẻ về những vấn đề quan tâm, nhất là kết nối với giới trẻ tốt hơn.

Hội nghị này cũng là lời nhắc nhở là có bộ phận phụ nữ trẻ bị phân biệt đối xử. Sự đóng góp của phụ nữ trẻ không chỉ cần thiết trong nghị viện, mà còn trong sứ mệnh toàn cầu rộng lớn hơn nhằm thúc đẩy SDGs thông qua chuyển đổi và đổi mới kỹ thuật số. Với tư cách là những nghị sĩ trẻ cần trở thành người tiên phong thúc đẩy bình đẳng giới hơn nữa, IPU cam kết vì mục tiêu này.

Kết luận bài phát biểu, Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện thế giới Martin Chungong nhấn mạnh: Với tư cách là những người trẻ, đóng vai trò trung tâm trong hành trình này, niềm đam mê, nhiệt huyết và sự cống hiến của nghị sĩ trẻ trong việc thúc đẩy SDGs thông qua CĐS và ĐMST, là ánh sáng dẫn đường cho tất cả chúng ta. IPU tự hào được đồng hành và sẵn sàng hỗ trợ nghị sĩ trẻ và các bạn trẻ trong sứ mệnh này.

Việc bắt kịp khoảng cách số hoá đang trở nên cấp thiết

Chia sẻ thông điệp tới các đại biểu dự Hội nghị, Phó Tổng thư ký Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) Tomas Lamanauskas cho biết, hiện nay đã đi được nửa chặng đường của Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc. Đồng thời nhận thấy, tại thời điểm này chỉ có 15% SDGs đi đúng hướng và còn rất nhiều vấn đề cần phải hoàn thành trước năm 2030.

Bên cạnh đó, thế giới đang phải đối mặt với sự căng thẳng, sự thiếu niềm tin sâu sắc, đòi hỏi phải đoàn kết lại với nhau để đối mặt với những thách thức với tư cách là một cộng đồng nhân loại.

Trong bối cảnh này, Phó Tổng thư ký ITU nhấn mạnh: “Việc tận dụng sức mạnh của công nghệ số để cứu lấy hành tinh, đưa quỹ đạo trở lại đúng hướng, đồng thời đưa thế giới vào con đường thịnh vượng, bền vững là vô cùng quan trọng. Quản lý rủi ro và công nghệ số đã chứng minh được sức mạnh của mình và đã thay đổi cuộc sống của hàng tỉ người trên thế giới theo hướng tốt đẹp hơn...”.

Công nghệ số cũng có tiềm năng to lớn trong việc giải quyết hậu quả của khủng hoảng biến đổi khí hậu; tăng cường hiệu suất trong giao thông vận tải; hỗ trợ quản lý thiên tai;... Công nghệ đã trở nên không thể thiếu trong thế giới ngày nay, thế nhưng 1/3 nhân loại vẫn chưa biết đến mạng. Đây thực sự là sứ mệnh của UNESCO để thúc đẩy quyền truy cập toàn cầu an toàn và bền vững.

Cũng theo Phó Tổng thư ký ITU, sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ mới nổi đã ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực trong cuộc sống nên việc bắt kịp khoảng cách số hoá đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Do đó, Phó Tổng thư ký nhấn mạnh, để có thể được tác động và hưởng lợi từ công nghệ mới, các nghị sĩ cần phải kết nối trước tiên với tư cách là chính trị gia và thuộc thế hệ CĐS.

Thúc đẩy hoàn thiện khung khổ pháp lý và nền tảng thể chế cho quá trình CĐS, ĐMST và khởi nghiệp

Chủ tịch Nhóm Đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn cho biết ở Việt Nam, Quốc hội Việt Nam đang thúc đẩy hoàn thiện khung khổ pháp lý và nền tảng thể chế cho quá trình CĐS, ĐMST và khởi nghiệp; gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Các đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam ý thức được trách nhiệm của mình và cam kết sẽ tham gia một cách tích cực, có hiệu quả trong quá trình xây dựng, hoàn thể thể chế, khung khổ pháp lý; tham gia giám sát có hiệu quả đối với việc thực thi chính sách và truyền tải cho được thông điệp của Hội nghị tới các cử tri trẻ.

Với chủ đề của hội nghị, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho biết Hội nghị lần này phản ánh rất đúng xu thế phát triển và mối quan tâm của các quốc gia hiện nay khi phát triển bền vững, khoa học - công nghệ, ĐMST và nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định tốc độ, chất lượng phát triển của các nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với nhiều những khó khăn, thách thức.

Về CĐS và ĐMST, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhận thấy, những năm vừa qua, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cao các chỉ số ĐMST toàn cầu, đứng vị trí 48/132 quốc gia, nền kinh tế về đổi mới sáng tạo và thuộc nhóm quốc gia đạt được những tiến bộ lớn nhất trong thập kỷ qua (tăng hơn 20 bậc), là một trong 5 quốc gia có hệ sinh thái ĐMST phát triển nhất khu vực và xếp hạng 54 về Chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu.

Đồng thời, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư, thúc đẩy phát triển hệ sinh thái ĐMST quốc gia, với nhiều cơ chế, chính sách, chiến lược, chương trình được ban hành như Luật Đầu tư 2020; Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa…/.