Công bố chất lượng các Cổng dịch vụ công của Bộ ngành, địa phương từ 2023

Tại phiên họp thứ 5 của Uỷ ban CĐS quốc gia ngày 25/2, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh năm 2023 là năm dữ liệu số quốc gia. Theo đó, tạo ra dữ liệu số và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới là sự khác biệt căn bản của CĐS.

Từ khóa quan trọng nhất của CĐS Việt Nam là nền tảng số

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, từ khóa quan trọng nhất của CĐS Việt Nam là nền tảng số. Nền tảng số là một phần cứng, một phần mềm, một đơn vị vận hành nhưng dùng chung cho toàn quốc, toàn ngành, toàn địa phương. Bởi vậy, người đứng đầu các bộ ngành trung ương, người đứng đầu các địa phương phải là người quyết định chỉ đạo rồi thực thi triển khai các nền tảng số.

Năm 2023, mỗi đồng chí bộ trưởng, mỗi đồng chí chủ tịch xác định một số nền tảng quan trọng nhất, giải quyết vấn đề, nỗi đau quan trọng nhất của ngành mình, địa phương mình để triển khai. Quyết tâm chính trị của người đứng đầu là yếu tố quyết định của CĐS.

Hình thành công dân số thì quan trọng nhất là hướng dẫn người dân sử dụng các nền tảng số để mua, để bán, để học, để làm việc, để sử dụng dịch vụ công, để khám chữa bệnh, để giải trí.

Việc hình thành tổ công nghệ số cộng đồng (CNSCĐ) ở mức thôn bản, tổ dân phố để có thể đến từng hộ gia đình, đi từng ngõ, gõ từng nhà hướng dẫn sử dụng nền tảng số là cách tiếp cận rất Việt Nam.

CĐS là cuộc cách mạng toàn dân và toàn diện và tổ CNSCĐ là lời giải của chúng ta và đây cũng là cách để không ai bị bỏ lại phía sau.

Các địa phương hãy coi tổ CNSCĐ là lực lượng CĐS xung kích mạnh nhất của mình, là các “chiến binh” CĐS - giống như bộ đội địa phương.

Nhưng để không ai bị bỏ lại phía sau, hạ tầng viễn thông phải không còn vùng lõm sóng 3G, 4G. Mỗi hộ gia đình ít nhất phải có một thiết bị thông minh. Làm được việc này là sự chung tay của Bộ TT&TT, địa phương và doanh nghiệp (DN) viễn thông. Địa phương mà quan tâm thì việc này được giải quyết rất nhanh.

Lên môi trường số, mỗi người phải có một chứng minh nhân dân số là VNeID, phải có một tài khoản thanh toán số, ví điện tử, hoặc mobile money; phải có chữ ký số; phải có tài khoản sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Năm 2023 cơ bản mỗi người trưởng thành Việt Nam phải có một phiên bản số hoạt động được hoàn chỉnh trên môi trường số.

CĐS bao gồm các thành phần theo chiều ngang

CĐS không chỉ gồm 3 trụ cột hoạt động theo chiều dọc là chính phủ số, kinh tế số và xã hội số mà còn bao gồm các thành phần theo chiều ngang. CĐS thì yếu tố quan trọng nhất là sử dụng hạ tầng điện toán đám mây. Cơ quan nhà nước (CQNN), tổ chức, DN Việt Nam thay vì tự đầu tư, tự vận hành các hệ thống thông tin thì hãy chuyển lên sử dụng dịch vụ điện toán đám mây với chi phí thấp hơn, tối ưu hơn, an toàn hơn và linh hoạt hơn.

Chính phủ sẽ xây dựng trung tâm dữ liệu (TTDL) nhà nước để một số dữ liệu trọng yếu của các bộ, ngành, địa phương, cơ quan Đảng, Nhà nước đặt tại trung tâm này.

CĐS cần thể chế và có thể làm ngay mà không phải chờ đợi

CĐS cần thể chế số, có những thể chế cần sửa đổi luật, nghị định đã và đang làm rất tích cực, nhưng có nhiều thể chế thuộc thẩm quyền của bộ, ngành, địa phương có thể làm ngay mà không cần chờ đợi ai.

Ví dụ, Đà Nẵng đã đưa 100% thủ tục hành chính (TTHC) đủ điều kiện lên thành dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) toàn trình mà không cần chờ sửa luật hay nghị định nào cả. Trong khi trung bình tại nhiều địa phương trên cả nước mới chỉ chưa đến 70%. Hay một số địa phương để thúc đẩy DVCTT đã ban hành nghị quyết của HĐND về miễn, giảm phí, lệ phí thời gian sử dụng DVCTT nhanh hơn xử lý trực tiếp mà cũng không cần phải chờ đợi sửa luật, nghị định nào cả.

Đại học số là câu trả lời cho nhân lực

CĐS cần nhân lực số. Việt Nam muốn có đủ nguồn nhân lực số từ nay đến 2030, mỗi năm Việt Nam phải đào tạo được 150.000 nhân lực có trình độ cao đẳng trở lên, trong khi hiện nay mới chỉ đào tạo được 65.000 nhân lực/năm, tức là chưa được 50% nhu cầu.

Các đại học (ĐH) truyền thống đã đến giới hạn về đào tạo vì thiếu giáo viên và cơ sở vật chất. ĐH số là lời giải cho nhân lực số Việt Nam. Hàn Quốc làm tốt ĐH số. Đích thân Thủ tướng Ấn Độ đã yêu cầu Ấn Độ triển khai nhanh ĐH số. Việt Nam nếu chậm sẽ lỡ mất cơ hội.

CĐS cần kỹ năng số, nền tảng học trực tuyến mở đại trà là lời giải bài toán kỹ năng số cho người dân Việt Nam. Nền tảng này với tên gọi Onetouch đi vào hoạt động từ 5/2022 và đến nay đã có gần 20 triệu lượt truy cập.

CĐS cần an toàn an ninh mạng

CĐS cần an toàn an ninh mạng (ATANM), phải xem công tác bảo đảm ATANM là một phần gắn chặt song song với quá trình CĐS từ khâu thiết kế đến khi đưa vào vận hành, khai thác. ATANM thì hay nói nhiều đến công nghệ, tuy nhiên, 80% vấn đề là được giải quyết bởi quy trình bởi chính sách, thực thi chặt chẽ nghiêm túc.

Năm 2023, Bộ TT&TT sẽ xây dựng bộ quy trình chính sách khung để hướng dẫn áp dụng chung cho các bộ, ngành, địa phương.

Năm 2023 là năm dữ liệu số quốc gia

Sau khi đã có nền tảng số, đã đưa hoạt động lên môi trường số thì dữ liệu là quan trọng. Vì vậy, năm 2023 sẽ là năm về dữ liệu số quốc gia. Đó là bảo vệ dữ liệu cá nhân; là công bố và xây dựng các cơ sở dữ liệu cấp bộ ngành và địa phương; là mở dữ liệu để kết nối chia sẻ; là an toàn dữ liệu; là xây dựng các TTDL lớn quốc gia; là xử lý dữ liệu số để tạo ra giá trị mới cho nền kinh tế. Bộ TT&TT sẽ cầm nhịp về năm dữ liệu số để tạo ra sự thay đổi căn bản về dữ liệu. Tạo ra dữ liệu số và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới là sự khác biệt căn bản của CĐS.

Kế hoạch hành động về năm dữ liệu số quốc gia sẽ được Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban về CĐS quốc gia ban hành sau cuộc họp này. Các bộ, ngành, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch hành động, tập trung vào các sáng kiến dữ liệu, hướng tới tạo ra giá trị từ dữ liệu, đặc biệt tạo ra nhận thức đúng từ dữ liệu.

Chia sẻ dữ liệu liên quan đến chất lượng, ATANM của các Cổng dịch vụ công (DVC), các hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương, chất lượng đường truyền của nhà mạng, của Cục Bưu điện Trung ương, tức là chất lượng toàn trình.

Vừa qua, khi triển khai Đề án 06, số lượng giao dịch liên hệ thống tăng đột biến, năm 2022 tăng gấp 5 lần so với năm 2021, vì vậy, bắt đầu xuất hiện suy giảm chất lượng. Hôm qua, Bộ TT&TT đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để đánh giá chất lượng toàn trình nhằm tìm ra nguyên nhân gốc để xử lý, để nâng cấp các hệ thống. Việc này quan trọng vì trong tương lai gần số lượng giao dịch sẽ tăng nhanh khi chúng ta thúc đẩy mạnh việc trao đổi chia sẻ dữ liệu. Bộ TT&TT sẽ đánh giá và công bố công khai chất lượng các Cổng dịch vụ công của các bộ, ngành địa phương từ năm 2023.

Năm 2023 ban hành hướng thực thi các chiến lược quốc gia

2023 là năm thực hiện có kết quả, thiết thực các chiến lược quốc gia: chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, ATANM, dữ liệu số, hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số… Bộ TT&TT sẽ ban hành các hướng dẫn thực thi chiến lược, tiến hành đo lường và công bố công khai các chỉ tiêu chiến lược, ví dụ như đã tiến hành đo lường chỉ số CĐS quốc gia năm 2020 là 0,48, năm 2022 dự kiến là 0,7. Chỉ số chính phủ số tăng từ 0,36 năm 2020 lên 0,6 năm 2022. Chỉ số kinh tế số tăng từ 0,26 năm 2020 lên 0,5 năm 2022. Chỉ số xã hội số tăng từ 0,29 lên 0,5 vào năm 2022.

Đưa việc quản lý thực thi chiến lược vào thực tiễn là một bước tiến trong quản lý nhà nước.

Năm 2023 là năm thứ 4 của CĐS Việt Nam. Ba năm trước là khởi động, diễn tập và tấn công. Năm 2023 là năm tạo ra các kết quả và giá trị thiết thực. Đó là tỷ lệ TTHC đủ điều kiện được cung cấp dưới dạng DVCTT toàn trình là 100%. Tỷ lệ hồ sơ của người dân được xử lý trực tuyến toàn trình đạt 50%, tức là người dân không phải hiện diện ở cơ quan chức năng khi làm TTHC, tức là người dân tự làm.

Chỉ thị chuyên biệt về nâng cao thứ hạng quốc gia về chính phủ số, CPĐT

Một trong những giá trị thiết thực nhất của CĐS là mỗi cán bộ công chức, viên chức có một trợ lý ảo ở tầm chuyên gia. Xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu của các bộ, ngành, địa phương rồi sử dụng công nghệ dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI) để thực hiện giám sát, đánh giá online, phát hiện sớm các xu thế bất cập để cảnh báo sớm cũng như sử dụng dư liệu để ra quyết định. Đây là thay đổi lớn tạo ra quản trị quốc gia.

Những cố gắng trên đây ngoài việc CĐS Việt Nam xây dựng quốc gia số thì thứ hạng Việt Nam về CĐS phải tăng cao hơn nữa. Xếp hạng CPĐT của Việt Nam do Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU) công bố năm 2022 dựa trên dữ liệu của năm 2021 thì Việt Nam xếp thứ 86, tức là thấp.

Trong tháng 3 này, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành một Chỉ thị chuyên biệt về nâng cao thứ hạng quốc gia về chính phủ số, CPĐT cho các bộ ngành, địa phương, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị với mục tiêu: Xếp hạng CPĐT, chính phủ số của Việt Nam năm 2024 ít nhất cũng là 70.

Cuối cùng, Bộ trưởng cho biết: Xếp hạng CPĐT, chính phủ số ở mức cao là một chỉ số quan trọng để nhà đầu tư nước ngoài lựa chọn quốc gia để đầu tư./.