Doanh nghiệp công nghệ số Việt sắp có thêm quỹ đầu tư nội địa

Chỉ 3% startup Việt Nam bước đầu thành công

Dưới góc nhìn của nhà đầu tư, ông Hoàng Đức Trung, Giám đốc quỹ đầu tư VinaCapital đã chia sẻ những quan điểm về Make in Viet Nam tại Diễn đàn Quốc gia về phát triển DN công nghệ số Việt Nam năm 2020 ngày 23/12.

Theo ông Trung, Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế tiềm năng cho chuyển đổi số (CĐS) khi mà tỷ lệ thành thị hóa còn thấp (khoảng 35%), chi phí logistics cao ở mức 25% làm tăng đáng kể giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam ngày càng tăng và có thể gấp 5 lần đến năm 2030. Độ tuổi tham gia lao động ở ngưỡng con số vàng, nhiều lợi thế từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và các hiệp định thương mại song phương.

Đại diện quỹ VinaCapital cũng cho biết, trong hơn 1.500 công ty khởi nghiệp trong nước, có 3% là bước đầu thành công. Đó là các công ty có giá trị trên 10 triệu USD, doanh số 2 triệu USD, với hơn 100 nhân viên và có khả năng gọi vốn vòng sau.

Theo ông, có nhiều lý do dẫn đến kết quả này, một trong số đó là sự phối hợp giữa startup với doanh nghiệp (DN) lớn còn yếu. Các sáng lập viên (founder) khó khăn khi trình bày ý tưởng và gọi vốn với các DN lớn, chưa kể đến nguyên nhân như quản trị tài chính của các DN nhỏ không sát xao, gây lãng phí. Nhân sự đáp ứng nhu cầu, song chưa đủ để phục vụ sự phát triển.

Ông Hoàng Đức Trung cho biết, nếu nhìn tổng quan, Việt Nam có nhiều DN có khả năng trở thành kỳ lân khởi nghiệp. Tuy nhiên, không ít rào cản kìm chân như khung pháp lý, thiếu cơ chế để vận hành thử... vì nếu startup chờ các quy định thì rất khó tạo đột biến. "Việt Nam có các kỳ lân khởi nghiệp là VnPay, VNG, điểm chung của họ là nhận được sự hỗ trợ của chính phủ về khung pháp lý và vốn", ông Trung khẳng định.

Về thu hút vốn, đa phần vốn cho startup tìm kiếm ngoài, chưa có vốn từ địa phương hay các cấp doanh nhân, DN Việt Nam đầu tư cho các công ty trong nước do chưa có cơ chế rõ ràng. Do đó, để có nhiều sản phẩm Make in Viet Nam hơn, đại diện VinaCapital đề xuất hình thành quỹ địa phương để người Việt đầu tư cho người Việt, huy động nguồn lực trong nước, đầu tư cho các công ty nhỏ và tận dụng nguồn lực của các công ty lớn.

Sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi cho các quỹ đầu tư startup

Bà Bùi Thu Thuỷ, Phó Cục trưởng Cục phát triển DN (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, Quốc hội vừa thông qua Luật đầu tư và Luật DN năm 2020, so với năm 2015 có nhiều thay đổi lớn, thể hiện tư duy mở. DN có thể kinh doanh tất cả ngành nghề, lĩnh vực mà Nhà nước chưa biết, trừ các lĩnh vực cấm theo luật Đầu tư.

Ngoài ra, còn một số chính sách tạo điều kiện khác như nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào startup sẽ coi như nhà đầu tư trong nước, có thể đăng ký thành lập DN ngay, các dự án startup, cơ sở ươm tạo cũng hưởng ưu đãi lớn... Trong chính sách hỗ trợ SME, startup, Bộ cũng đang đề xuất mô hình quỹ, khuyến khích đầu tư tư nhân. Đơn cử, theo Nghị định 38/NĐ-CP, DN quy mô nhỏ cũng có thể thành lập quỹ đầu tư startup.

Về vấn đề quỹ đầu tư Việt Nam, theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, hiện quỹ đầu tư chủ yếu là đến từ nước ngoài, họ có mục tiêu riêng và chưa chắc đã giống với chiến lược "Make in Viet Nam".

Tuy nhiên, có khá nhiều DN lớn thành công sẵn sàng vì đất nước, vì phát triển Việt Nam theo con đường công nghệ đã đồng ý thành lập quỹ đầu tư của các DN Việt Nam. Hiện vẫn đang đi tìm một đơn vị quản lý quỹ, trong đó VinaCapital là một lựa chọn. "Khi đó những DN công nghệ số sẽ có nguồn vốn Việt Nam, bên cạnh nguồn vốn từ nước ngoài như hiện nay", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ.