Hiện nay, CNTT được ứng dụng vào hầu hết các lĩnh vực của đời sống. Và trong Phật giáo cũng vậy, việc ứng dụng CNTT vào việc truyền bá chính pháp của Phật giáo đã và đang được Giáo hội Phật giáo Việt Nam hết sức chú trọng.
Xác định ứng dụng CNTT là một nội dung quan trọng trong hoạt động
Theo Thượng Tọa TS. Thích Minh Nhẫn, hiện nay ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác Hoằng pháp, Quản trị cũng như Hành chính của Giáo hội được xác định là một nội dung hết sức quan trọng.
Từ năm 2020, Trung ương Giáo hội đã đưa ra nội dung chuyển đổi số (CĐS) thẻ chứng nhận tăng ni. Đặc biệt nhất ở Đại hội VIII của nhiệm kỳ 2017-2022, điểm thứ 8 trong Nghị quyết phương hướng hoạt động Phật sự, Trung ương Giáo hội cũng đã đề cập đến nội dung: đẩy mạnh truyền thông Phật giáo như một kênh Hoằng pháp.
Qua đó, Trong nhiệm kỳ VIII này 2017-2022 Trung ương Giáo hội ngoài việc có Ban Thông tin - Truyền thông Trung ương thì Văn phòng Trung ương Giáo hội cũng đã thành lập Tổ Thông tin tuyên truyền - báo chí để hỗ trợ lo công việc về nội dung truyền thông cũng như công tác ứng dụng CNTT trong Giáo hội.
Trong thời gian từ 3 năm trở lại đây, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có nhiều nỗ lực, quyết liệt thực hiện việc ứng dụng CNTT cũng như việc CĐS.
Ở tại chùa Quán sứ, nơi Văn phòng 1 của Trung ương Giáo hội đã thành lập một Trung tâm điều hành trực tuyến và sau đó là Văn phòng 2 của Trung ương Giáo hội ở tại TP. Hồ Chí Minh cũng đã thành lập Văn phòng hành chính điện tử có phòng họp trực tuyến để kết nối giữa 2 văn phòng.
Việc ứng dụng CNTT đã được triển khai rất tốt, đặc biệt trong thời gian dịch bệnh COVID-19 bùng phát, giữa 2 Văn phòng cũng đã kết nối và thực hiện được nhiều buổi họp mang tính quan trọng giữa chư tôn đức, lãnh đạo cấp cao của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đã giải quyết được nhiều công việc cũng như chỉ đạo kịp thời.
Giáo hội cũng đã tổ chức được nhiều buổi tập huấn để chuyển giao công nghệ, hướng dẫn để Văn phòng Ban Trị sự các tỉnh thành cũng như Ban Hoằng pháp các tỉnh thành kịp thời ứng dụng CNTT trong công tác Hoằng pháp, quản trị hành chánh của Giáo hội.
Cũng theo Thượng Tọa TS. Thích Minh Nhẫn, hiện nay, Trung ương Giáo hội ngoài mạng xã hội Butta, tăng ni còn sử dụng nhiều mạng xã hội như Zalo, Facebook, và đặc biệt là tập trung phát triển tốt những Group Zalo. Hầu như cơ bản các tỉnh thành đều có Group Zalo của Giáo hội, của các thành viên Giáo hội cùng cấp và của các Tự viện.
Còn Trung ương Giáo hội có group thư ký văn phòng, Hội đồng Trị sự. Những group này thông qua mạng xã hội đã chuyển tải được nội dung các văn bản của Trung ương để các công việc được kịp thời triển khai. Đồng thời, khi văn bản được phát hành thì trở thành file điện tử để kịp thời triển khai đồng loạt đến các tỉnh thành và các Tự viện trong thời gian nhanh nhất.
Bên cạnh đó, giáo hội cũng ứng dụng nhiều chương trình phần mềm đang sẵn có như Google meet, Zoom được nhúng link qua Website của Giáo hội để làm các thành viên khi cần tham gia vào các buổi họp được thuận tiện nhất, nhanh nhất.
Ngoài 2 văn phòng của Trung tâm điện tử thì Giáo hội còn sử dụng các phần mềm về phân tích, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích các cuộc khủng hoảng truyền thông, rồi thu thập thông tin đánh giá các diễn biến ở trên cộng đồng, để lãnh đạo Trung ương Giáo hội có những thông tin chính xác, kịp thời xử lý cũng như chỉ đạo.
Hiện nay giáo hội đang nỗ lực làm công việc CĐS. Cơ bản các văn bản của Trung ương Giáo hội khi ban hành đều kèm thêm file điện tử để triển khai nhanh nhất đến Ban Trị sự Phật giáo các tỉnh thành cũng như các Tự viện.
Giáo hội Phật giáo đã phổ cập ứng dụng CNTT
Thượng tọa Thích Minh Nhẫn cho biết, hiện trạng ứng dụng CNTT của Giáo hội trong việc chỉ đạo, điều hành hoạt động của Giáo hội và mức độ sử dụng CNTT của Phật tử trong tương tác, giao tiếp với các vị chức sắc và Giáo hội đã rất phổ cập. Đến nay đã có trên 30 khóa tập huấn và hướng dẫn ứng dụng CNTT do Ban Thông tin truyền thông Trung ương và của Tổ Thông tin tuyên truyền Văn phòng Trung ương Giáo hội phối hợp với Phật sự Online tổ chức. Cụ thể như: ứng dụng CNTT trong công tác quản trị, trong công tác Hoằng pháp, và đã triển khai các nội dung hướng dẫn tổ chức hội nghị trực tuyến, bảo mật thông tin…
"Cơ bản đến giờ, Ban Trị sự Phật giáo các tỉnh thành đều có website để chuyển tải thông tin hoạt động của Giáo hội cấp tỉnh và có trang fanpage Facebook để kịp thời tương tác với cộng đồng. Qua đó, từng bước chuyển đổi số các văn bản, khi phát hành các văn bản này đều kèm theo file điện tử để thông qua mạng xã hội như Zalo, Butta triển khai đến các thành viên trong nhóm, các thành viên của Giáo hội cùng cấp...", Thượng tọa Thích Minh Nhẫn nhấn mạnh.
Thượng tọa Thích Minh Nhẫn cũng cho biết: Có thể nói từ năm 2020 đến nay, khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát thì Giáo hội có nhiều văn bản hướng dẫn các Tự viện thực hiện nghiêm các chỉ thị trong công tác phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là không tổ chức lễ hội tập trung đông người.
Đồng thời, Ban Hoằng pháp Trung ương đã triển khai nhiều chương trình Hoằng pháp Online, tập huấn, hướng dẫn cho các vị Giảng sư đề có thể thích ứng, tiếp cận nhanh nhất trong công tác Hoằng pháp online. Từ đó, thuyết giảng trực tuyến và tổ chức nhiều khóa lễ, khóa tu trực tuyến nhằm tăng cường tương tác giữa các tín đồ Phật tử thông qua các trang mạng xã hội, thông qua các nền tảng của hệ sinh thái số của mạng xã hội hiện nay đang cung cấp như Youtube, Facebook, Zalo...
Đặc biệt trong năm nay, Ban Hoằng pháp Trung ương đã triển khai diễn đàn Hoằng pháp online, Học Phật online. Hằng đêm đều có các buổi giảng và hàng ngàn phật tử tham dự vào các diễn đàn để học tập Phật pháp.
Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT hiện nay trong Giáo hội các cấp vẫn còn những khó khăn nhất định. Thứ nhất, CMCN4.0 và chuyển đổi số (CĐS) là những nội dung mới, đặc biệt là trong điều kiện phát triển nhanh chóng của CNTT như hiện nay. Thứ hai là gần đây Giáo hội mới tiếp cận với các nội dung của CĐS và CMCN 4.0.
"Đối với các chức sắc tu hành và tăng ni có đời sống tu tập ở trong tự viện cũng như học viện, thì việc ứng dụng CNTT là một nội dung khá mới mẻ, cho nên trong quá trình CĐS cần rất nhiều người có chuyên môn trong lĩnh vực này"- Thượng tọa Thích Minh Nhẫn chia sẻ.
Hiện nay, Giáo hội cũng như Tổ thông tin Tuyên truyền cũng đang nỗ lực thực hiện theo sự chỉ đạo của Trung ương Giáo hội khắc phục những khó khăn này để thúc đẩy nhanh việc CĐS.
Bên cạnh đó, hai Văn phòng đang từng bước tổ chức những khóa tập huấn để cập nhật những kiến thức CNTT, nhưng gặp nhiều khó khăn do trang thiết bị còn hạn chế.
Thượng tọa Thích Minh Nhẫn cũng chia sẻ thêm: Lãnh đạo của Giáo hội đã rất quan tâm và có nhiều sự chỉ đạo, sự hỗ trợ đối với Tổ thông tin tuyên truyền, Văn phòng thông tin Giáo hội. Đồng thời, cũng có hướng chỉ đạo cho Ban Trị sự Phật giáo các tỉnh thành để từng bước kịp thời cập nhật, hoàn thiện nhân lực và vật lực.
Bài 2: Hiệu quả và ý nghĩa của việc ứng dụng CNTT trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam