Hai cuốn sách thu hút độc giả yêu lịch sử Việt Nam

Cả hai tác phẩm không chỉ làm sáng tỏ những trang sử ít được biết đến mà còn mang đến góc nhìn đa chiều về quá trình hình thành và biến động xã hội Việt Nam.

Nghiên cứu sâu sắc về quá trình khai hoang và định cư của triều Nguyễn tại vùng An Khê

Cuốn sách "Lịch sử khai khẩn Cao nguyên An Khê, 1864 - 1888" của Andrew Hardy là một công trình nghiên cứu sâu sắc về quá trình khai hoang và định cư của triều Nguyễn tại vùng An Khê.

Tác phẩm không chỉ dựa trên nguồn tư liệu phong phú từ Châu bản triều Nguyễn mà còn kết hợp với các ghi chép của nhân chứng lịch sử như Auguste Eugène Navelle, người đã ghi lại hành trình từ Quy Nhơn lên An Khê vào tháng 12/1884.

An Khê, với vị trí chiến lược kết nối giữa đại lục và đại dương, giữa đồng bằng duyên hải và miền cao nguyên, đã trở thành điểm đến quan trọng trong công cuộc mở mang bờ cõi về phương Nam của người Việt. Hardy tập trung vào ba giai đoạn khai khẩn lớn dưới thời Nguyễn:

Dự án 1 (1864-1867) do Nguyễn Đức Thăng lãnh đạo.

Dự án 2 (1870-1872) do Đặng Duy Hanh chỉ đạo.

Dự án 3 (1877-1885) do Phan Văn Điển thực hiện.

Những phát hiện khảo cổ học gần đây cũng khẳng định tầm quan trọng của An Khê trong lịch sử dân tộc. Từ năm 2014, các nhà khảo cổ đã phát hiện quần thể di tích thuộc Sơ kỳ Đồ Đá cũ, cho thấy đây có thể là nơi xuất hiện sớm nhất của con người trên lãnh thổ Việt Nam. Bên cạnh đó, các di chỉ Hậu kỳ Đồ Đá mới có niên đại từ 3.000 đến 4.000 năm cũng được tìm thấy rải rác trên địa bàn thị xã An Khê và các huyện lân cận.

GS. Nguyễn Quang Ngọc nhận định: "Tác giả đã có những nhận xét, đánh giá khách quan về bối cảnh lịch sử của công cuộc khai khẩn cao nguyên An Khê 1864 - 1888 và sự dịch chuyển không gian, dịch chuyển tầng lớp xã hội ở An Khê trong giai đoạn lịch sử hết sức đặc biệt này." Đây là một tài liệu quý giá cho những ai quan tâm đến lịch sử và văn hóa vùng miền.

Góc nhìn khác về lịch sử Việt Nam qua cuốn “Lao động di cư trong lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc”

Cuốn sách "Lao động di cư trong lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc" mang đến một góc nhìn khác về lịch sử Việt Nam thông qua hiện tượng di cư. Tập hợp 12 tiểu luận của 13 học giả, trong đó có 4 tác giả Việt Nam và 9 tác giả quốc tế, cuốn sách khai thác sâu vào quá trình di cư của người Việt dưới thời thuộc địa.

Di cư không chỉ là hiện tượng kinh tế mà còn phản ánh rõ nét sự thay đổi chính trị và xã hội. Cuốn sách chia làm 3 phần chính:

Phần 1: Phân tích động lực thúc đẩy di cư.

Phần 2: Trung gian trong tổ chức di cư thời đế quốc.

Phần 3: Cung cấp tư liệu và phương pháp nghiên cứu về di cư.

Mỗi bài viết trong cuốn sách này là một cái nhìn tỉ mỉ về sự di cư của cộng đồng người Việt, từ đàn ông, phụ nữ đến trẻ em. Nó khám phá quá trình tổ chức di cư, từ tuyển mộ đến hồi hương, và điều kiện lao động tại các đồn điền ở Việt Nam, hầm mỏ ở Tân-Calédonie hay nhà máy ở Pháp.

Những nghiên cứu này không chỉ góp phần vào lịch sử di dân và lao động mà còn phản ánh những biến cố lớn trong lịch sử thuộc địa Việt Nam, tác động của cuộc chinh phục đối với người lao động, và những thay đổi kinh tế trong thời kỳ hiện đại.

Cả hai tác phẩm đều mang đến những góc nhìn mới mẻ và sâu sắc về lịch sử Việt Nam. Nếu "Lịch sử khai khẩn Cao nguyên An Khê" làm sáng tỏ quá trình khai phá và định cư của người Việt trên vùng đất mới, thì "Lao động di cư trong lịch sử Việt Nam thời Pháp thuộc" lại phơi bày những góc khuất của hệ thống thuộc địa và số phận của những người lao động di cư.

Đây không chỉ là những công trình nghiên cứu giá trị dành cho giới học thuật mà còn là nguồn tư liệu quý báu cho bất kỳ ai muốn hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa, và những biến động xã hội của Việt Nam trong các giai đoạn lịch sử đặc biệt./.