Hiến kế để doanh nghiệp chuyển đổi xanh, thúc đẩy tăng trưởng kép

Cần có cơ chế kết nối các chủ thể, thúc đẩy đổi mới sáng tạo (ĐMST)

Những năm gần đây cụm từ “ESG” được không ít các DN quan tâm trong tiến trình phát triển bền vững. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, ESG là tập hợp 3 tiêu chuẩn đánh giá và đo lường các yếu tố về phát triển bền vững và ảnh hưởng của một DN đến cộng đồng xung quanh, bao gồm: E - Environmental (Môi trường); S - Social (Xã hội); G - Governance (Quản trị)

ESG không chỉ là một thước đo giúp thu hút các nhà đầu tư, thương hiệu mà còn là chiến lược dài hạn giúp DN ngày càng thu hút được nhiều người tiêu dùng dịch vụ, sản phẩm.

Hiện nay, các nhà đầu tư ngày càng cân nhắc các yếu tố phi tài chính này nhiều hơn, trước khi đầu tư vào 1 DN. Bởi một chiến lược ESG đúng đắn sẽ giúp DN giảm bớt các rủi ro môi trường, xã hội và quản trị tiềm ẩn, đạt được thành công lâu dài và bền vững.

Trong khuôn khổ hội thảo Quản trị và vận hành hiệu quả DN, tổ chức dựa trên dữ liệu được tổ chức ngày 29/5 trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao CĐS Việt Nam - Châu Á (Vietnam Asia DX Summit) 2024, tại Hà Nội, tọa đàm về chiến lược và cách thức nào để chuyển đổi xanh, thúc đẩy tăng trưởng kép cũng đề cập đến nhiều nội dung liên quan đến thực hiện ESG.

Theo PGS. TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, trong tiến trình thực hiện chuyển đổi xanh (CĐX), CĐS của các DN hiện nay, thì tác động bên ngoài có yếu tố quan trọng. Đầu tiên là sự bùng nổ về công nghệ, trong đó có công nghệ thông tin buộc cho DN nâng cấp một cách căn bản, phải chuyển đổi và đổi mới sáng tạo.

Thứ hai là xu hướng lớn như xu hướng thị trường ảnh hưởng kéo theo DN càng hội nhập sâu thì càng phải mở rộng thị trường, bán hàng hóa cung cấp dịch vụ gắn với CĐX, CĐS. Chưa kể xu hướng xanh, buộc DN phải làm để phát triển bền vững... Như vậy, đó là các yếu tố bên ngoài DN phải cam kết thực hiện.

Trong khi đó, yếu tố bên trong cũng rất quan trọng đó là áp lực từ chính sách vĩ mô với các vấn đề như: Chính sách Nhà nước tạo ra môi trường đầu tư, tạo chính sách khuyến khích phát triển xanh, CĐS, đặc biệt là giai đoạn đầu của các DN tham gia vào CĐX, CĐS.

Theo đó, PGS. TS. Bùi Quang Tuấn nhấn mạnh: "Nhà nước phải có chính sách để DN thay đổi từ nhận thức đến hành động, hành động một cách tự tin và xúc tiến đến các hoạt động đầu tư; tín dụng; tài chính; nhân lực; hỗ trợ kỹ thuật; khoa học công nghệ... Nhà nước cần phải thực hiện hỗ trợ, đặc biệt là hỗ trợ ĐMST, thậm chí cho phép có cơ chế thử nghiệm (sandbox) và chấp nhận có sai sót ban đầu để tìm ra cách làm hiệu quả... Cuối cùng, cả hệ sinh thái bao gồm các chủ thể từ nhà nước, DN, nhà khoa học, nghiên cứu... phải kết nối được với nhau”.

Chuyển đổi xanh, CĐS từng bước nhỏ...

Ông Nguyễn Chí Hiếu, Giám đốc Tư vấn Phát triển bền vững và ESG, KPMG Việt Nam và Cambodia phân tích với DN dù chưa có nghiên cứu chính xác về các tác động trong quá trình thực hiện ESG tại Việt Nam nhưng theo một số nghiên cứu, DN Việt Nam có sức chịu đựng, chống chịu những tác nhân thay đổi khá khiêm tốn.

"Tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam là tốp đầu trong các quốc gia bị tác động nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Do đó khả năng chống chịu và phục hồi còn khá khiêm tốn. Do đó, nếu chúng ta không đầu tư cho môi trường thì khó có thể phát triển bền vững trong tương lai".

Trên 90% DN nhỏ và vừa có khả năng chống chịu và thích ứng yếu hơn với các tác động từ bên ngoài và chỉ có 5 - 10% DN có báo cáo về phát triển bền vững và chỉ ra được chiến lược phát triển bền vững.

“Thực tế dòng chảy CĐX, CĐS tự "cuốn" DN đi theo. Kinh nghiệm về tăng khả năng linh hoạt trong công việc đã từng được chứng minh qua dịch COVID-19. Do đó, DN cũng phải thay đổi để thích ứng để đạt được các mục tiêu CĐX, CĐS”, ông Nguyễn Chí Hiếu nhấn mạnh.

Đại diện FPT thì chia sẻ, liên quan đến việc thực hiện các mục tiêu về CĐX, CĐS, đầu tiên chúng tôi lập một ban, cử nhân sự đi đào tạo về tiêu chuẩn. Sau khi đầu tư nhân lực thì chúng tôi đầu tư nền tảng dữ liệu. Do đó, DN cần chọn các tiêu chuẩn dễ thực hiện, gần với ngành nghề lĩnh vực của mình để thực hiện trước, sau đó mới hướng tới những tiêu chuẩn khó hơn.

Nhận định về giải pháp về thể chế, chính sách của Nhà nước trong các vấn đề CĐX, CĐS, PGS. TS. Bùi Quang Tuấn cho rằng: "Giai đoạn gần đây, sau khi hội nhập đầy đủ, Việt Nam đi cùng với thể giới, đi cùng với xu hướng mới, chúng ta có cam kết, hội nhập sâu cũng là những sức ép để chúng ta thay đổi. Nguồn lực tăng trưởng vì thế mà cũng phải thay đổi theo".

Liên quan đến lĩnh vực chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, Việt Nam đã có chiến lược tăng trưởng xanh, có kế hoạch hành động, Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định hướng dẫn thực hiện.

"Chúng ta chưa có chiến lược về kinh tế tuần hoàn nhưng có đề án về kinh tế tuần hoàn và đang xây dựng kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn. Về cơ bản, Việt Nam đã có thể chế về nội dung này tương đối toàn diện, khung pháp lý tương đối đầy đủ.

"Tất nhiên chưa đủ theo nghĩa hướng dẫn DN làm dễ nhưng định hướng chung, lĩnh vực như có hỗ trợ cho các DN tham gia vào các dự án xanh có thể tiếp cận nguồn vốn để thực hiện dự án xanh. Vấn đề còn lại là thực thi như thế nào và cơ chế giám sát ra sao", PGS. TS. Bùi Quang Tuấn chia sẻ thêm.

Ông Nguyễn Chí Hiếu gợi mở thêm về ESG, trong đó muốn làm báo cáo ESG, trước tiên DN tự đánh giá bản thân DN đang ở mức độ nào, tham vọng về CĐX, CĐS ra sao, chuyển đổi đến đâu để hoạch định chính sách, giải pháp thực hiện trong những năm gần, chứ đứng không nên tham vọng “xây” chiến lược 10 - 20 năm.

Giám đốc tư vấn Phát triển bền vững và ESG, KPMG Việt Nam và Cambodia chia sẻ về giải pháp tư vấn đã giúp một số DN thành công bước đầu trong thực hiện ESG. Đó là, đầu tiên, phải chú ý thực hiện việc tuân thủ chính sách về CĐX, CĐS. Tiếp theo mới là bước nâng cao. Để thực hiện báo cáo ESG, trong đó chi phí, nguồn nhân lực có thể tận dụng nguồn nhân lực tại chỗ của DN để thực hiện công việc kiêm nhiệm xây dựng báo cáo phát triển bền vững, CĐX, CĐS. Về phía chủ DN cần đào tạo, tập huấn hiểu được bản chất của CĐX, CĐS với nhiều tiêu chí khác nhau. Từ đó, thực hiện CĐX, CĐS với lộ trình từ 1, 2 năm cho tới 3, 4 năm.../.