Kinh nghiệm của Singapore trong việc xây dựng quốc gia thông minh an toàn

Chiến lược quốc gia về AI là một bước quan trọng trong Hành trình quốc gia thông minh của Singapore nhằm tăng cường sử dụng các công nghệ AI của mình để chuyển đổi nền kinh tế của Singapore, thực hiện những thay đổi sâu sắc, đạt được hiệu quả năng suất và tạo ra các lĩnh vực tăng trưởng.

An ninh mạng và bảo mật dữ liệu để xây dựng một quốc gia thông minh an toàn

An ninh mạng và bảo mật dữ liệu là những yếu tố quan trọng thúc đẩy một Quốc gia Thông minh Singapore. Chính phủ cam kết đảm bảo an ninh cho hệ thống của mình và dữ liệu được công chúng giao phó. Các nguyên tắc thiết kế an toàn được áp dụng để bảo vệ các hệ thống của Chính phủ trước các mối đe dọa an ninh mạng. Chính phủ cũng sẽ đảm bảo rằng dữ liệu của công dân được xử lý cẩn thận và bảo vệ dữ liệu theo các tiêu chuẩn cao áp đặt cho khu vực công và các nhà cung cấp bên thứ ba.

An ninh mạng trong khu vực công

Phương pháp tiếp cận ba hướng để bảo mật hệ thống của Singapore:

Thứ nhất, Chính sách và Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân của Chính phủ: Quản lý dữ liệu của các cơ quan khu vực công và bên thứ ba làm việc với các cơ quan công quyền.

Thứ hai, Các sáng kiến bảo vệ dữ liệu cá nhân của Chính phủ: Các đề xuất và sáng kiến nhằm tăng cường chế độ bảo mật dữ liệu của Chính phủ.

Thứ ba, Nền tảng báo cáo sự cố dữ liệu của chính phủ: Mọi người trong cộng đồng có thể tham gia vào việc củng cố và bảo vệ các hệ thống ICT (CNTT&TT) của chính phủ, các dịch vụ số và dữ liệu.

Các công nghệ và giải pháp số cần được đảm bảo an toàn để đảm bảo không có sự gián đoạn đối với các dịch vụ công dân và dữ liệu của công dân được giao phó cho Chính phủ được bảo vệ. Khi các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi hơn, chính phủ Singapore đã áp dụng phương pháp tiếp cận ba mũi nhọn để bảo mật hệ thống của mình:

Một là, Đảm bảo sự sẵn sàng về an ninh mạng của toàn chính phủ (WOG): Nhóm SNDGG có nỗ lực phối hợp nhằm xây dựng năng lực an ninh mạng trong toàn Chính phủ để giúp ngăn chặn các sự cố an ninh mạng. Bằng cách áp dụng các chính sách bảo mật ICT, xây dựng kiến trúc công nghệ an toàn và tiến hành kiểm tra bảo mật thường xuyên, SNDGG hỗ trợ tất cả các cơ quan chính phủ được trang bị đầy đủ để bảo mật hệ thống của họ.

Hai là, Cho phép phản hồi hoạt động quyết định: Một nhóm chuyên trách bảo vệ an ninh mạng hỗ trợ và bảo vệ tất cả các hệ thống trong Chính phủ. Các nhà phân tích bảo mật giám sát các hệ thống của Chính phủ 24/7. Họ thực hiện các biện pháp ngăn chặn sự cố cần thiết, điều tra pháp y và phục hồi để phản ứng nhanh chóng với bất kỳ sự kiện an ninh mạng nào trong Chính phủ.

Ba là, Cộng tác với cộng đồng: Phòng thủ kỹ thuật số là trụ cột thứ 6 trong quốc phòng của Singapore và Chính phủ làm việc với cộng đồng để kiểm tra khả năng phục hồi của các hệ thống. Thông qua Chương trình khen thưởng phát hiện lỗ hổng bảo mật (Vulnerability Rewards Programme-VRP), Chương trình tiền thưởng phát hiện lỗi của Chính phủ (Government Bug Bounty Programme - GBBP) và Chương trình tiết lộ lỗ hổng bảo mật (Vulnerability Disclosure Programme), Chính phủ làm việc với cộng đồng hacker “mũ trắng” để phát hiện và khắc phục các lỗ hổng trong hệ thống của mình.

Chính sách và Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân của Chính phủ

Chính phủ Singapore đã ban hành luật và chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân mạnh mẽ để bảo vệ dữ liệu nhạy cảm.

Quản lý dữ liệu trong khu vực công

Quản lý dữ liệu trong khu vực công chịu sự điều chỉnh của Đạo luật Khu vực Công (Quản trị) (PSGA) và Sổ tay Hướng dẫn của Chính phủ về Công nghệ Infocomm & Quản lý Hệ thống Thông minh (IM on ICT&SS Management). Đạo luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân (PDPA) áp dụng cho khu vực tư nhân. 

Hai khuôn khổ pháp lý khác nhau điều chỉnh việc quản lý dữ liệu trong khu vực công và tư nhân là cần thiết vì công chúng có những kỳ vọng khác nhau về các dịch vụ do Chính phủ và khu vực tư nhân cung cấp. Chính phủ dự kiến sẽ cung cấp các dịch vụ kiểu tích hợp giữa các cơ quan. Ngược lại, mỗi tổ chức thuộc khu vực tư nhân phải chịu trách nhiệm riêng về dữ liệu cá nhân thuộc sở hữu của mình và không có kỳ vọng về việc cung cấp dịch vụ tích hợp tương tự giữa các tổ chức khu vực tư nhân khác nhau.

Kể từ năm 2001, các chính sách bảo mật dữ liệu của Chính phủ đã được đưa ra trong IM on ICT&SS Management quy định cách Chính phủ quản lý và bảo vệ dữ liệu (bao gồm cả dữ liệu cá nhân) thuộc quyền sở hữu hoặc kiểm soát của mình. Vào năm 2018, PSGA đã được ban hành để tăng cường hơn nữa quản trị dữ liệu khu vực công với việc áp dụng các hình phạt hình sự đối với các viên chức (a) cố ý hoặc thiếu thận trọng tiết lộ dữ liệu mà không được phép; (b) sử dụng sai dữ liệu dẫn đến lợi ích cá nhân cho công chức hoặc người khác, hoặc gây tổn hại hoặc mất mát cho người khác; và (c) cố ý hoặc liều lĩnh xác định lại thông tin ẩn danh mà không được phép.

Quản lý dữ liệu bởi các bên thứ ba của các cơ quan công quyền

Chính phủ Singapore công nhận rằng các cơ quan làm việc rộng rãi với các bên thứ ba để cung cấp dịch vụ cho người dân, thực hiện các chức năng hoạt động, hoạch định và phân tích các chính sách. Khi làm như vậy, các bên thứ ba này có thể xử lý khối lượng lớn dữ liệu từ Chính phủ. Do đó, các tiêu chuẩn cao về bảo vệ dữ liệu mà Chính phủ đặt ra cũng phải mở rộng cho các bên thứ ba này. 

Với quan điểm này, Chính phủ đã đưa ra các chính sách để hướng dẫn các Cơ quan đảm bảo rằng các bên thứ ba cung cấp đầy đủ dữ liệu tự bảo vệ. Các chính sách này được tổ chức dựa trên vòng đời của mối quan hệ giữa Cơ quan và Bên thứ ba, cụ thể là: Đánh giá và lựa chọn, Ký hợp đồng và thực hiện, Quản lý dịch vụ và Chuyển tiếp (xem Hình 2). Khi làm việc với bên thứ ba, Cơ quan sẽ xác định các yêu cầu bảo mật dữ liệu mà mỗi bên thứ ba phải tuân thủ dựa trên chính sách bảo mật dữ liệu của Chính phủ.

Các sáng kiến bảo vệ dữ liệu cá nhân của Chính phủ

Bảo mật dữ liệu là một biện pháp bảo vệ quan trọng để xây dựng một Quốc gia Thông minh của Singapore. Việc sử dụng dữ liệu và giải pháp kỹ thuật số một cách an toàn và hiệu quả có ý nghĩa quan trọng trong việc hoạch định chính sách, cho phép Chính phủ cung cấp dịch vụ rộng rãi tới người dân. Chính phủ đã và đang tích cực tăng cường chế độ bảo mật dữ liệu của mình để đảm bảo rằng dữ liệu được ủy thác cho Chính phủ được xử lý và bảo vệ một cách tối đa.

Đánh giá bảo mật dữ liệu khu vực công

Ủy ban đánh giá bảo mật dữ liệu khu vực công đưa ra 5 khuyến nghị chính để tăng cường chế độ bảo mật dữ liệu của Chính phủ. Singapore đã chấp nhận các khuyến nghị của Ủy ban và sẽ thực hiện các bước cần thiết để thực hiện chúng theo từng giai đoạn trong đó có tuyên bố sẽ đầu tư 1 tỷ USD trong vòng 3 năm để tăng cường an ninh mạng và bảo mật dữ liệu trong khu vực công.

Cập nhật hàng năm về sáng kiến bảo vệ dữ liệu cá nhân của Chính phủ

Chính phủ công bố các bản cập nhật hàng năm để nêu bật những nỗ lực và sáng kiến được thực hiện nhằm tăng cường chế độ bảo mật dữ liệu khu vực công và bảo vệ dữ liệu. Các báo cáo cũng cung cấp một cái nhìn tổng quan về hiệu quả của các nỗ lực và sáng kiến cũng như các bài học kinh nghiệm từ các sự cố dữ liệu. Chính phủ sẽ liên tục và chủ động nâng cao các sáng kiến của mình để đảm bảo khả năng phục hồi của chế độ bảo mật dữ liệu của mình để ứng phó và giải quyết các mối đe dọa và rủi ro đang nổi lên.

Theo thống kê về sự cố về dữ liệu của chính phủ được báo cáo, năm 2018 có 51 vụ, năm 2019 có 75 vụ và năm 2020 có 108 vụ. Trong số 108 sự cố dữ liệu năm 2020, 6 sự cố được phát hiện là kết quả của các báo cáo do công chúng thực hiện cho Trung tâm liên hệ bảo mật dữ liệu của chính phủ (GDSCC). Việc gia tăng các sự cố dữ liệu được báo cáo trong năm tài khóa 2020 phản ánh xu hướng toàn cầu, và cũng có thể chỉ ra cảnh báo hiệu quả hơn của cán bộ công quyền. Tương tự, sự cố về dữ liệu của chính phủ được đánh giá là có mức độ nghiêm trọng cao trở lên của năm 2018 (6 vụ), 2019 (5 vụ), năm 2020 (0 vụ). Tất cả các sự cố dữ liệu được báo cáo trong năm tài chính 2020 đã được giải quyết trong 48 giờ phát hiện.

Nền tảng báo cáo sự cố dữ liệu của chính phủ

Mọi người trong cộng đồng có thể tham gia vào việc củng cố và bảo vệ các hệ thống ICT (CNTT&TT) của chính phủ, các dịch vụ số và dữ liệu. Giờ đây, các công dân có thể báo cáo các sự cố liên quan đến bất kỳ sự tiết lộ hoặc xâm phạm trái phép nào đối với dữ liệu chính phủ trên nền tảng báo cáo sự cố dữ liệu chính phủ và Chính phủ mong muốn được hợp tác với người dân để tăng cường chế độ bảo mật dữ liệu tổng thể của khu vực công.

“Dữ liệu của Chính phủ” là dữ liệu thuộc quyền sở hữu hoặc quyền quản lý của Chính phủ. Những dữ liệu như vậy rất quan trọng để Chính phủ thực hiện các chức năng của mình và có thể được các cơ quan công quyền thu thập và sử dụng hoặc do các nhà cung cấp bên thứ ba đã ký hợp đồng của họ thu thập và sử dụng. Nó bao gồm: Dữ liệu cá nhân (ví dụ: dữ liệu thu nhập cho mục đích tính thuế thu nhập); Dữ liệu kinh doanh (ví dụ: báo cáo tài chính); và Dữ liệu đã phân loại (ví dụ: tài liệu chính sách).

“Sự cố dữ liệu của chính phủ” xảy ra khi có sự xâm phạm dữ liệu của chính phủ. Điều này bao gồm truy cập trái phép vào, thu thập, sử dụng, tiết lộ, sao chép, sửa đổi hoặc xử lý dữ liệu của chính phủ. Một số ví dụ về sự cố dữ liệu của chính phủ là: Việc gửi dữ liệu qua email đến những người nhận không chủ ý; việc vô tình tiết lộ dữ liệu trên một trang web do lỗi hệ thống; việc di chuyển trái phép (bao gồm sao chép, chuyển giao và truy xuất) dữ liệu của một tin tặc.

Hành trình tiếp theo Quốc gia Thông minh Singapore: Chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo (AI)

Mục đích của chính phủ là xem xét lại về cơ bản các mô hình kinh doanh để có thể thực hiện những thay đổi có tác động nhằm đạt được hiệu quả về năng suất và tạo ra các lĩnh vực tăng trưởng mới. Đến năm 2030, Singapore được coi là quốc gia đi đầu trong việc phát triển và triển khai các giải pháp AI có thể mở rộng, có tác động, trong các lĩnh vực then chốt có giá trị cao và phù hợp với công dân và doanh nghiệp (DN) của Singapore.

Chiến lược trí tuệ nhân tạo quốc gia (National AI Strategy)

Chiến lược AI quốc gia vạch ra các kế hoạch của chúng tôi nhằm tăng cường sử dụng AI để chuyển đổi nền kinh tế của Singapore: (i) Xác định các lĩnh vực cần tập trung sự chú ý và nguồn lực ở cấp quốc gia; (ii) Đặt ra cách Chính phủ, các công ty và các nhà nghiên cứu có thể làm việc cùng nhau để nhận ra tác động tích cực từ AI; (iii) Giải quyết các lĩnh vực cần chú ý để quản lý sự thay đổi và quản lý các dạng rủi ro mới xuất hiện khi AI trở nên phổ biến hơn.

Xây dựng một hệ sinh thái sống động để duy trì đổi mới trí tuệ nhân tạo

Để thúc đẩy sự đổi mới và áp dụng AI, Singapore phải xây dựng một hệ sinh thái bền vững và sôi động. Để làm như vậy, Singapore đã xác định 5 yếu tố hỗ trợ hệ sinh thái quan trọng.

Singapore cũng đã xác định được bảy Chương trình AI quốc gia có thể mang lại tác động kinh tế và xã hội mạnh mẽ cho Singapore và người dân.

Làm việc cùng nhau

Sự thành công của Chiến lược AI quốc gia của Singapore phụ thuộc vào người dân, các DN, các nhà nghiên cứu và Chính phủ cùng hợp tác chặt chẽ với nhau để hướng tới các mục tiêu của chính phủ. Chính phủ cũng sẽ cần làm việc với các đối tác quốc tế để tận dụng tốt hơn AI ở Singapore. Ai cũng có thể đóng góp một phần vào thành công trong tương lai của Singapore bằng cách đóng góp thông qua một trong bốn cách sau:

Thứ nhất, Gửi ý tưởng và giải pháp cho các Chương trình AI quốc gia: Nếu có bất kỳ ý tưởng, giải pháp hoặc thậm chí đề xuất nào cho các dự án AI Quốc gia mới, hãy gửi chúng theo biểu mẫu online tới Văn phòng Thủ tướng Singapore.

Thứ hai, Chuyển đổi DN với AI: Nếu DN đã sử dụng AI, DN có thể tham gia vào các sáng kiến chia sẻ dữ liệu để thúc đẩy việc sử dụng nhiều hơn công nghệ và đóng góp vào một môi trường đáng tin cậy bằng cách áp dụng các sáng kiến quản trị AI. 

DN cũng có thể tận dụng các tài nguyên sau để bắt đầu hoặc thúc đẩy hành trình chuyển đổi AI của mình: (i) Chương trình SMEs Go Digital cung cấp các kế hoạch kỹ thuật số (IDP) cho từng ngành cụ thể nhằm hướng dẫn các SME về các giải pháp kỹ thuật số mà họ có thể áp dụng ở mỗi giai đoạn phát triển của mình; (ii) Chương trình 100 thử nghiệm của AI Singapore hỗ trợ các công ty triển khai AI bằng cách sử dụng mô hình đồng đầu tư; (iii) AI Makerspace là một nền tảng quốc gia mới giúp các DN vừa và nhỏ và công ty khởi nghiệp bắt đầu hành trình AI của họ; (iv) Phòng thí nghiệm Dịch vụ số cung cấp một bộ công cụ để giúp các công ty và nhà phát triển xây dựng các giải pháp AI và khai thác các lợi ích của nó; (v) Chương trình T-UP của A*STAR tạo điều kiện cho các nhà khoa học A*STAR và kỹ sư nghiên cứu biệt phái làm việc trong các dự án R&D của các DN vừa và nhỏ trong tối đa hai năm, giúp các DN này xây dựng năng lực công nghệ của họ và phát triển các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo; (vi) Khuôn khổ chia sẻ dữ liệu đáng tin cậy hướng dẫn các công ty thiết lập quan hệ đối tác và thông lệ chia sẻ dữ liệu; (vii) Khuôn khổ quản trị AI mô hình cung cấp cho các tổ chức khu vực tư nhân một hướng dẫn chi tiết và dễ thực hiện để giải quyết các vấn đề quan trọng về đạo đức và quản trị khi sử dụng AI.

Thứ ba, Tham gia vào hệ sinh thái AI của Singapore: Khi chính phủ chuyển đổi các lĩnh vực quan trọng của mình bằng cách sử dụng AI, sẽ có nhiều cơ hội cho các DN nghiên cứu, phát triển và triển khai các công nghệ như vậy ở Singapore và khu vực. Là một nhà đầu tư trong nước hoặc quốc tế đều có thể thành lập một nhóm AI tại Singapore và tận dụng hệ sinh thái nghiên cứu của Singapore để nâng cao và xác thực các phương pháp luận AI mới. 

Chính phủ hỗ trợ sự tham gia của nhà đầu tư vào hệ sinh thái AI của Singapore với các sáng kiến sau: Các chương trình IMDA’s Accreditation@SGD and SG:D Spark; A*STAR -Viện Nghiên cứu Infocomm đồng đổi mới với ngành công nghiệp để tạo ra công nghệ và giải pháp AI có thể được sử dụng trong các lĩnh vực như Kỹ thuật, Sản xuất, Chăm sóc sức khỏe, An ninh, Giáo dục, Tài chính và Giao thông vận tải; Sáng kiến Tăng tốc cho AI giúp rút ngắn quy trình cấp bằng sáng chế cho các DN chỉ còn 6 tháng; SGInnovate là một trong những cộng đồng phát triển nhanh nhất tập trung vào việc thúc đẩy công nghệ sâu ở Singapore. Nó tổ chức các chương trình phát triển tài năng, các buổi chia sẻ kiến thức và các hoạt động Đổi mới mở, nhằm đưa các nhà đổi mới và tổ chức đến cùng bàn với nhau như một phần của sáng kiến Deep Tech for Good.

Thứ tư, Tìm hiểu về AI: Điều quan trọng đối với mọi người Singapore là nâng cấp và cải thiện kỹ năng của mình để họ có thể bắt kịp với những tiến bộ của AI và sẵn sàng đảm nhận những công việc thú vị được tạo ra. 

Chính phủ khuyến khích việc tìm hiểu và tiếp cận công nghệ AI thông qua các chương trình sau: Các Chương trình Phát triển Tài năng AI Singapore mang đến cơ hội học tập cho tất cả mọi người với các khóa học như Chương trình Học việc AI, AI cho Mọi người, AI cho Ngành, AI cho Sinh viên và AI cho Trẻ em; TechSkills Accelerator (TeSA) làm việc với các đối tác trong ngành và nhà tuyển dụng để cung cấp các chương trình khác nhau cho cả các chuyên gia ICT và phi ICT nhằm nâng cấp hoặc phát triển các kỹ năng mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng; Chương trình SkillsFuture for Digital Workplace (Kỹ năng tương lai cho Nơi làm việc số) là một khóa học được thiết kế để giúp người Singapore hiểu các nguyên tắc cơ bản của AI và cách ứng dụng nó trong nơi làm việc và cuộc sống hàng ngày của họ. Chương trình học bao gồm nội dung do SSG và IBM phát triển.

Kết luận

Đổi mới công nghệ đã thúc đẩy nền kinh tế tiến bộ kể từ buổi đầu của lịch sử loài người và các quốc gia và thành phố đã thành công trong việc khai thác công nghệ đã đi trước và thịnh vượng. Chiến lược quốc gia về AI là một bước quan trọng trong hành trình quốc gia thông minh của Singapore để tăng cường sử dụng các công nghệ AI của mình để chuyển đổi nền kinh tế của Singapore và thực hiện những thay đổi sâu sắc để đạt được hiệu quả năng suất và tạo ra các lĩnh vực tăng trưởng.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long từng nhấn mạnh: Là một quốc gia nhỏ, Singapore thiếu quy mô thị trường lớn và hệ sinh thái R&D. Nhưng Singapore có thể bù đắp điều này bằng cách xây dựng nghiên cứu AI và làm việc cùng nhau một cách gắn kết trong toàn Chính phủ, ngành, nghiên cứu để phát triển và triển khai các giải pháp AI trong các lĩnh vực chính. Đồng thời, Singapore cũng phải lường trước những thách thức xã hội mà AI sẽ tạo ra, bằng cách duy trì niềm tin của công chúng và xây dựng các khả năng để quản lý và chi phối các công nghệ AI và bảo vệ chống lại tấn công an ninh mạng và vi phạm dữ liệu cá nhân. Singapore tự tin rằng sẽ thành công trong việc trở thành quốc gia hàng đầu về AI và rộng hơn là một Quốc gia Thông minh cho công dân của mình.

Tài liệu tham khảo:

1. Smart Nation Singapore, chi tiết https://www.smartnation.gov.sg/

2. Báo cáo “Transforming Singapore Through Technology “

3. Báo cáo “Smart Nation: The Way Forward”

4. Báo cáo “Digital Readiness Blueprint “

5. Báo cáo “Digital Economy Framework for Action”

6. Báo cáo ” Digital Government Blueprint”

7. Các Dự án Chiến lược Quốc gia về Chuyển đổi số của Singapore ( Strategic National Projects). Chi tiết https://www.smartnation.gov.sg/initiatives/strategic-national-projects

8. Chiến lược Quốc gia về AI (National AI Strategy) và Báo cáo tóm tắt về Chiến lược Quốc gia về AI. Chi tiết xem tại https://www.smartnation.gov.sg/initiatives/artificial-intelligence./.

(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 2 tháng 2/2022)