Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số

Hiện nay cả nước có 6 cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, 127 báo, 670 tạp chí; 72 cơ quan phát thanh, truyền hình. Tuy khác nhau về loại hình nhưng phần lớn cơ quan báo chí đang sụt giảm về nguồn thu, nhất là các đài truyền hình và cơ quan báo chí tự chủ hoàn toàn về tài chính.

Khó khăn này một phần do các cơ quan báo chí trong nước đang bị các nền tảng xã hội cạnh tranh về quảng cáo - truyền thông và cả người đọc, người xem. Các doanh nghiệp còn cắt giảm chi phí cho quảng cáo - truyền thông, nhất là những năm gần đây. Bên cạnh đó nguồn lực và cơ chế của Nhà nước cho đặt hàng báo chí còn hạn chế và tình trạng vi phạm bản quyền chưa được giải quyết triệt để.

“

Báo chí muốn phát triển thì cần không gian mới, cần lực lượng sản xuất mới, cần nguồn lực sản xuất mới, cần yếu tố sản xuất mới và cần động lực mới. Không gian mới là không gian số. Lực lượng sản xuất mới là công nghệ số. Nguồn lực sản xuất mới là nhân lực số. Yếu tố sản xuất mới là dữ liệu số. Động lực mới là đổi
mới sáng tạo số. Bởi vậy, đầu tư vào công nghệ số, nhân lực số, dữ liệu số và đổi mới sáng tạo số sẽ là đầu tư vì tương lai của báo chí.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại diễn đàn Báo chí toàn quốc diễn ra chiều ngày 15/3 trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2024, tổ chức tại TP. HCM.)

“

Mỗi cơ quan báo chí hãy tìm ra phân khúc, phần sức mạnh của mình, để tạo ra mô hình kinh doanh phù hợp. Nhìn chung không có cái mô hình kinh doanh nào là đúng với tất cả mọi cơ quan báo chí, nhưng mà nếu biết tận dụng cái phân khúc của mình thì sẽ rất hiệu quả. Báo chí nên quay trở lại với cái bản chất ban đầu đó là phải xây dựng mối quan hệ trực tiếp với độc giả, phải gắn bó với họ, phải hiểu họ là ai để đưa ra những nội dung phù hợp.

Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng,
Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu tại Hội thảo chuyên đề "Tương lai của Báo chí và trí tuệ nhân tạo" tổ chức ngày 13/3/2024 tại Hà Nội

Theo PGS. TS. Bùi Chí Trung, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông: “Việc phát triển kinh tế báo chí truyền thông không chỉ cần nhìn từ góc độ một vài trường hợp cụ thể, từ riêng một lĩnh vực hay loại hình riêng biệt mà cần được nhìn nhận ở quy mô tổng thể, chiến lược và toàn diện của hệ thống báo chí quốc gia, gắn với bối cảnh phát triển kinh tế số mạnh mẽ hiện nay. Từ đó có bước phát triển đột phá nhằm thực hiện tốt vai trò, chức năng báo chí cách mạng, của hệ thống truyền thông Việt Nam chuyên nghiệp và nhân văn”.

Nhằm phân tích làm rõ vấn đề trên, Tạp chí Thông tin và Truyền thông, Báo điện tử Vietnamnet (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông (Trường ĐH KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức Hội thảo quốc tế: “Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số”.

Hội thảo nằm trong khuôn khổ sự kiện thường niên của cộng đồng báo chí Việt Nam mang tên “DIỄN ĐÀN BÁO CHÍ THÁNG 6”- lần thứ ba (năm 2024), do Tạp chí Thông tin và Truyền thông, Báo điện tử Vietnamnet (Bộ Thông tin và Truyền thông) và Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông (Trường ĐH KHXH&NV) đồng chủ trì.

Hội thảo quốc tế: “Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số” được tổ chức trong 1 ngày làm việc, với 3 phiên họp, thảo luận.

+ Phiên toàn thể: Nhận diện bức tranh kinh tế báo chí báo chí Việt Nam.

+ Phiên thảo luận chuyên đề: Xây dựng mô hình kinh tế báo chí đặc thù Việt Nam.

+ Phiên thảo luận chuyên đề: Phát triển thị trường truyền thông trong sự bùng nổ nền kinh tế số.

+ Phiên họp toàn thể: Bài toán kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam, những gợi mở và kết nối ý tưởng.

Các phiên thảo luận nhằm làm rõ những vấn đề sau:

+ Những thành công, hạn chế, những vấn đề bất cập trong kinh tế báo chí tại Việt Nam.

+ Những mô hình, ý tưởng, cơ chế phát triển kinh tế báo chí, đúc kết từ những bài học kinh nghiệm quốc tế và những bước tiến mới tại Việt Nam.

+ Phân tích về những dự báo, vấn đề cần quan tâm chú trọng trong hoạt động kinh tế báo chí truyền thông trong bối cảnh phát triển kinh tế số trong thời gian tới.

+ Sự đồng hành của hệ thống cơ sở đào tạo báo chí truyền thông trong lĩnh vực kinh tế báo chí nói riêng cũng như trong sự phát triển bền vững lâu dài của báo chí Việt Nam.

Tới dự và cũng đồng thời là diễn giả chính của diễn đàn khoa học có Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nhà báo VN, Tổng Biên tập Báo Nhân dân.

Hội thảo cũng có sự hiện diện của các vị lãnh đạo Ban Tuyên giáo TW, Hội đồng lý luận Trung ương, Văn phòng Quốc hội; lãnh đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính; các đại biểu, chuyên gia đến từ nhiều cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trực tiếp tới hoạt động báo chí truyền thông. Lãnh đạo của các cơ quan báo chí truyền thông trung ương và địa phương toàn quốc.

Đặc biệt, Hội thảo có sự tham dự của rất nhiều nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực báo chí truyền thông, đặc biệt là các nhà nghiên cứu quốc tế đến từ Liên minh châu Âu, ASEAN, Trung Quốc, chuyên gia các tập đoàn Google, Viettel, VieOn, Galaxy, Le Bross… những người có sự quan tâm sâu sắc và sẽ mang tới Hội thảo nhiều ý kiến quý báu.

Hội thảo được sự đồng hành của: Tập đoàn TH, Tập đoàn GELEX, Tập đoàn Viettel.