Lao động có kỹ năng sẽ là chìa khóa để nâng cao năng suất

Nguyễn Hương| 28/07/2022 08:53
Theo dõi ICTVietnam trên

Năng suất lao động của Việt Nam dù đã được cải thiện nhiều nhưng đến nay vẫn còn thấp và có khoảng cách khá xa so với các nước trong khu vực.

Thiếu nhân lực chất lượng cao, năng suất lao động thấp là điều dễ hiểu

Qua một số kết quả khảo sát thực tế cho thấy, năng suất lao động theo sức mua tương đương năm 2019 của Việt Nam chỉ bằng 7,64% mức năng suất của Singapore; 19,53% của Malaysia; 37,92% của Thái Lan; 45,56% của Indonesia; 56,88% của Philippines; 88,05% của Lào; chỉ cao hơn Campuchia 1,6 lần. Như vậy, có thể thấy, Việt Nam đang thiếu lao động cục bộ, đặc biệt thiếu nhân lực chất lượng cao, dẫn đến năng suất lao động thấp cũng là điều dễ hiểu.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đánh giá, nhìn tổng quát thì lực lượng lao động của chúng ta phục hồi nhanh  sau COVID-19, bởi lẽ cách đây một năm, chúng ta đã rất lo lắng khi đại dịch tấn công vào các khu công nghiệp, khu chế xuất, nơi thành trì của phát triển kinh tế.

Theo Bộ trưởng, đến nay quy mô lao động đã đạt 51,9 triệu người, tăng 2,8 triệu người so với cùng kỳ. Tỷ lệ lao động tham gia vào thị trường lao động đạt 68,7%, tỷ lệ thất nghiệp trong quý 3 đến thời điểm này là 2,28%. Như vậy, có thể thấy rằng chúng ta thuộc các quốc gia có tỷ lệ thất nghiệp thấp.

Về công tác giáo dục nghề nghiệp thời gian qua, Bộ trưởng đánh giá có chuyển biến tích cực hơn về cả quy mô lẫn chất lượng. Tỷ lệ người học nghề tăng lên, nhận thức xã hội của gia đình và người học có chuyển biến, đào tạo chất lượng cao được chú trọng hơn.

Điều đáng mừng là kỹ năng nghề của người lao động Việt Nam được tăng cường. Tỷ lệ lao động có việc làm phù hợp với ngành, nghề, trình độ đào tạo được tăng lên. Lao động Việt Nam tham gia vào công tác quản lý trong các doanh nghiệp FDI tăng nhanh.

"Chúng ta đã đảm nhận nhiều vị trí, lĩnh vực việc làm phức tạp mà trước đây đều phải do chuyên gia nước ngoài đảm nhận, nhất là các lĩnh vực cơ điện tử, hàn, viễn thông, dầu khí…", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung dẫn chứng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận, lao động có chứng chỉ bằng cấp còn thấp, chất lượng nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. "Chúng ta đang thiếu lao động cục bộ, đặc biệt thiếu nhân lực chất lượng cao, dẫn đến năng suất lao động thấp cũng là điều dễ hiểu. Lao động phi chính thức còn chiếm tỷ lệ cao, dịch chuyển lao động, chuyển đổi nhân lực thấp. Đây là vấn đề phải nhìn nhận một cách đầy đủ và xác đáng", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung phân tích.

Dù năng suất lao động được xem là "chìa khóa" để Việt Nam phát triển bền vững nhưng về thúc đẩy tăng năng suất lao động quốc gia, vẫn chưa có hành động cụ thể nào được triển khai…

Chỉ gần 30% lực lượng lao động đã qua đào tạo, có chứng chỉ, bằng cấp; trong khi nhân sự qua đào tạo lại chưa phù hợp với thực tiễn… khiến nhiều công việc không hiệu quả, dẫn đến năng suất lao động thấp. Do đó, lao động có kỹ năng được coi là một trong những "chìa khóa" giúp nâng cao năng suất lao động.

Lao động có kỹ năng sẽ là chìa khóa để nâng cao năng  suất - Ảnh 1.

Lao động có kỹ năng giúp nâng cao năng suất lao động. Ảnh minh họa

Tại hội thảo "Thúc đẩy năng suất lao động cho tăng trưởng bền vững ở Việt Nam" do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức mới đây, ông Đặng Đức Anh, Viện phó CIEM, cho biết dù năng suất lao động của Việt Nam được cải thiện trong 10 năm trở lại đây nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với các quốc gia trong khu vực.

Cụ thể, theo ông Đặng Đức Anh, năng suất lao động của Việt Nam đã tăng 2,5 lần, từ 70,3 triệu đồng/lao động năm 2011 lên 171,8 triệu đồng/lao động năm 2021.

Tốc độ tăng trưởng năng suất lao động trong 10 năm 2011-2020 đạt 6%. Trong đó, giai đoạn 2011-2015 đạt 5,5%; giai đoạn 2016-2020 đạt 6,4%, (vượt mục tiêu kế hoạch đề ra là 5%).

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là nước có mức năng suất lao động thấp và có khoảng cách khá xa so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Theo thống kê của WB, năng suất lao động của Việt Nam năm 2020 (tính theo PPP năm 2017) là 18,4 nghìn USD, thấp hơn so với Ấn Độ (20,3 nghìn USD), Philippine (21,3 nghìn USD), Malaysia (55,8 nghìn USD) và thua xa Hàn Quốc (80,2 nghìn USD) và Singapore (162,6 nghìn USD)…

Đáng lo ngại, theo TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, là chất lượng nguồn lao động.

Dẫn số liệu từ Báo cáo Tình hình lao động và việc làm 2021, ông Lâm cho biết chất lượng lao động của Việt Nam nhiều năm liền không có sự chuyển biến rõ rệt, không đáp ứng được yêu cầu phát triển. Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo từ trình độ 'sơ cấp' trở lên trong năm 2021 là 26,1%, chỉ tăng 0,8 điểm phần trăm so với năm trước. Trong khi đó, tỷ lệ lao động phi chính thức bao gồm cả nông nghiệp là 68,5%, cũng chỉ giảm 1,8 điểm phần trăm so với năm trước.

Chúng ta muốn đẩy mạnh đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất lao động. Nhưng với tỷ lệ lao động qua đào tạo như trên thì chúng ta có thể đổi mới sáng tạo và nâng cao năng suất được không?", ông Lâm đặt câu hỏi và cho rằng: "Đây phải là điểm bắt đầu để Việt Nam nâng cao năng suất nếu không 5 năm tới, bức tranh năng suất lao động của Việt Nam vẫn sẽ như thế này".

Cần có cơ quan thực thi

Theo TS. Đặng Đức Anh, năng suất lao động được xác định là "chìa khóa" để Việt Nam "bắt kịp, tiến cùng và vượt lên" trong cuộc đua tăng trưởng với các nước trong khu vực và thế giới, nhất là trong bối cảnh dư địa tăng trưởng truyền thống dần hạn hẹp.

Trước thực tế này, khung chính sách nền tảng cho cải thiện năng suất lao động đã được ban hành theo nhiều nhóm hướng tới ổn định kinh tế vĩ mô và nâng cao năng lực cạnh tranh; nâng cao năng suất dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và các chính sách cụ thể hỗ trợ ngành nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Quan trọng hơn cả, tư duy chính sách về mô hình, hoạt động kinh tế mới đã bước đầu hoàn thiện, nhấn mạnh đến năng suất lao động và đổi mới sáng tạo, và động lực cho doanh nghiệp.

"Tuy vậy, thể chế, chính sách vẫn chưa hoàn thiện, chưa đồng bộ, chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến hiệu quả phối hợp thực hiện các giải pháp và chưa xác định rõ ràng vai trò, trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương trong đảm bảo thực hiện thực chất và hiệu quả", ông Đức Anh nhận định.

TS Nguyễn Bích Lâm đề xuất Chính phủ sớm thành lập Ủy ban Năng suất quốc gia

TS Nguyễn Bích Lâm đề xuất Chính phủ sớm thành lập Ủy ban Năng suất quốc gia

Ở góc nhìn khác, TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng thực thi chính sách mới là lý do chính "cản trở" nâng cao năng suất. Kể từ sau Chỉ thị 07/2020/CT-TTg về thúc đẩy tăng năng suất lao động quốc gia, vẫn chưa có hành động cụ thể nào được triển khai ngoại trừ nhiệm vụ Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao.

Do vậy, cần thành lập một ủy ban về nâng cao năng suất lao động quốc gia bao gồm các cơ quan quản lý có liên quan, các chuyên gia, doanh nghiệp và đặc biệt là công đoàn… Ủy ban này có thể được dẫn dắt bởi một Phó Thủ tướng. Nhưng quan trọng là phải có cơ chế đặc thù để ủy ban có thể triển khai nhiều hoạt động mà quy định pháp luật chưa phù hợp với thực tiễn./.

Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
Đừng bỏ lỡ
  • AI sẽ tác động như thế nào đến an ninh mạng vào năm 2025?
    Từ các hệ thống phòng thủ dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) đến các chiến thuật tấn công bằng phần mềm tống tiền (ransomware) ngày càng tinh vi, năm 2025 đang đặt ra nhiều thách thức và cơ hội mới cho ngành an ninh mạng.
  • Tăng cường hợp tác số với ASEAN và các nước đối thoại
    Từ ngày 16-17/01/2025, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng và đoàn công tác của Bộ Thông tin và Truyền thông đã tham dự Hội nghị Bộ trưởng Số ASEAN lần thứ 5 (ADGMIN-5) được tổ chức tại Bangkok, Thái Lan.
  • Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế TP. HCM - Nhìn từ thành công của Singapore trên góc độ công nghệ và kỹ thuật
    Việt Nam đang có tham vọng xây dựng thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) và Đà Nẵng thành các trung tâm tài chính quốc tế và khu vực.
  • Hội nghị WEF lần thứ 55: Hợp tác trong kỷ nguyên thông minh
    Nhận lời mời của Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) Klaus Schwab, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị thường niên lần thứ 55 Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) tại Davos, Thụy Sĩ và làm việc song phương tại Thụy Sĩ trong hai ngày 21 và 22/1/2025.
  • Đại học Oxford và Viện Nghiên cứu, Bệnh viện Tâm Anh ký hợp tác song phương
    Đại học Oxford và Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI), Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh vừa công bố ký kết hợp tác trao đổi nghiên cứu khoa học và đào tạo y khoa. Đây là hợp tác song phương đầu tiên của trường đại học danh tiếng thế giới với một viện nghiên cứu, hệ thống bệnh viện đa khoa uy tín hàng đầu tại Việt Nam.
  • Thủ tướng làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam tại châu Âu
    Nhân chuyến thăm chính thức Cộng hòa Séc, chiều 19/1/2025, giờ địa phương (tối cùng ngày, giờ Hà Nội), Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam tại châu Âu (VINEU).
  • Tết còn, còn cơ hội cho sách Tết
    Trong cuốn “Sách mùa xuân xem tết” do NXB Nhật Nam thư quán Dược Phòng xuất bản năm 1933, ở bài mở đầu với tiêu đề “Văn chương với mùa xuân” có viết về thú chơi tết của người Việt như sau: “Coi đó biết chơi xuân là thói quen của người mình, làm người không biết chơi xuân người ta cho là thiệt thòi nhiều lắm”.
  • Chống lại các cuộc tấn công AI bằng phòng thủ AI
    Những kẻ tấn công mạng đang sử dụng AI ngày càng nhiều để tiến hành các cuộc tấn công mạng nhanh hơn, diện rộng hơn và hiệu quả hơn. Do đó, điều quan trọng là các tổ chức phải phản ứng tương tự bằng cách khai thác AI trong các chiến lược phòng thủ an ninh mạng của họ.
  • Sáu nhóm giải pháp trọng tâm truyền thông chính sách về đa văn hóa Việt Nam
    Xây dựng và truyền thông chính sách về hình ảnh văn hóa đất nước và con người Việt Nam mang bản sắc văn hóa dân tộc và những thành tựu phát triển đất nước đến từng người dân trong nước và bạn bè quốc tế hiện nay là nhiệm vụ chiến lược.
  • Hội chợ sách xuân Ất Tỵ: Tết tri thức-sum vầy
    Nhân kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/02/1930 - 03/02/2025) và đón Tết Nguyên Đán Ất Tỵ 2025, Hội Xuất bản Việt Nam phối hợp Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, Ủy ban nhân dân phường Trần Hưng Đạo và Công ty Cổ phần Phát triển Giải pháp Giáo dục Vivi Education tổ chức chương trình Hội chợ sách xuân 2025 với chủ đề "Tết tri thức - sum vầy".
Lao động có kỹ năng sẽ là chìa khóa để nâng cao năng suất
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO