Mọi hệ thống AI hoạt động tại Việt Nam phải tuân thủ luật pháp Việt Nam

Chiều ngày 29/8, trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Diễn đàn "AI trong kỷ nguyên số" với chủ đề “Động lực cho tăng trưởng đột phá, nhanh và bền vững”.

Sự kiện thu hút sự tham dự của các lãnh đạo, chuyên gia công nghệ, doanh nghiệp và cộng đồng nghiên cứu, trở thành nơi hội tụ trí tuệ để bàn thảo tầm nhìn, cơ hội và thách thức đặt ra cho Việt Nam trong kỷ nguyên AI.

‏Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam trân trọng giới thiệu phát biểu bế mạc Diễn đàn của Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng:

Kính thưa các quý vị đại biểu, các chuyên gia, các nhà khoa học, các vị khách quốc tế

Thưa các đồng chí và các bạn,

Sau một buổi chiều làm việc nghiêm túc và sôi nổi, Diễn đàn AI đã đi đến một số nhận thức chung quan trọng. Thay mặt Ban Tổ chức, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tất cả quý vị đã tham dự, chia sẻ và đóng góp trí tuệ cho Diễn đàn.

Qua các phiên thảo luận, chúng ta đã cùng chia sẻ và thống nhất rằng:

- Sự phát triển nhanh và bền vững của AI phải dựa trên chữ "và". Lịch sử loài người đã dùng chữ "hoặc" là chính, thì nay, đã đến lúc chữ "và" phải trở thành trọng tâm. Toàn cầu và địa phương. Hợp tác và tự chủ. Công nghệ và ứng dụng. Mức độ văn minh của nhân loại tương ứng với mức độ chúng ta biết đặt chữ "và" thay vì chữ "hoặc".

Sự phát triển AI sẽ phải dựa trên 4 trụ cột, đây cũng là những chữ "và" rất quan trọng: thể chế AI, hạ tầng AI, nhân lực AI và văn hoá AI. Thể chế AI minh bạch, hạ tầng AI hiện đại, nhân lực AI chất lượng cao và văn hoá AI nhân văn. Và một chữ "và" nữa, AI và vấn đề của AI. Nó là cặp song sinh, như âm và dương, như 2 mặt của một đổng xu, nương tựa vào nhau để cùng tồn tại và phát triển, và chúng chuyển hoá nhau.

Các vấn đề của AI có thể được giải quyết bởi chính AI, thí dụ, đào tạo nhân lực AI bằng chính công nghệ AI, phát hiện vi phạm đạo đức AI cũng bằng chính AI. AI lớn lên cùng chính những vấn đề mà nó tạo ra. Không có vấn đề của AI thì cũng không có sự trưởng thành của AI. AI và vấn đề của AI là một chữ "và"vĩ đại.

- Về công nghệ AI mở, Việt Nam cam kết phát triển và làm chủ công nghệ số, trong đó có AI, dựa trên chuẩn mở, mã nguồn mở. Không chỉ là cam kết mà đây còn là chiến lược của chúng ta: Mở để phát triển và làm chủ công nghệ Việt Nam, để Make in Viet Nam, và cũng là để đóng góp cho nhân loại. Không chỉ là chiến lược mà đây còn là chương trình hành động của chúng ta. Mở để sử dụng tri thức của người khác và để tạo ra mặt bằng cao hơn cho người khác.

- AI không chỉ là công nghệ, mà đã trở thành một loại hạ tầng quốc gia mới, hạ tầng trí tuệ của Việt Nam, sẽ ảnh hưởng tới mọi lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, giáo dục, y tế cho đến an ninh quốc phòng.

Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia dùng chung, và dữ liệu AI mở dùng chung. Cần thực hiện AI hoá như là điện khí hoá, nhưng Việt Nam cần AI hoá nhanh hơn, nhanh nhất có thể.

- Việt Nam có cơ hội để không chỉ ứng dụng, mà còn phát triển ứng dụng và làm chủ công nghệ AI, nhờ nguồn nhân lực trẻ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, và sự quan tâm đầu tư của Nhà nước. Các AI startup sẽ là động lực quan trọng về phát triển AI Việt Nam.

- Về tạo thị trường AI trong nước, không có ứng dụng sẽ không có thị trường. Không có thị trường thì doanh nghiệp AI Việt Nam sẽ mãi bé nhỏ. Do vậy, đẩy mạnh ứng dụng AI trong doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), cơ quan nhà nước và các lĩnh vực trọng điểm là cách nhanh nhất để phát triển AI, để tạo ra các doanh nghiệp AI Việt Nam.

Chính phủ sẽ chi tiêu nhiều hơn cho AI, Quỹ Đổi mới công nghệ NATIF của Bộ KH&CN phải dành ít nhất 40% để hỗ trợ ứng dụng AI, cấp vouchers (Phiếu đã trả tiền) cho SME sử dụng dịch vụ của các doanh nghiệp AI Việt Nam. Thị trường trong nước là các nôi để tạo ra các doanh nghiệp AI Việt Nam Nam.

- Phát triển AI phải đi đôi với trách nhiệm xã hội và đạo đức, bảo đảm an toàn, minh bạch, và vì con người. Đây là điều kiện để AI phát triển bền vững, được xã hội tin cậy, ủng hộ.

Về chính sách và thể chế, một điểm nhấn quan trọng tại Diễn đàn hôm nay là sự đồng thuận về việc Việt Nam cần: Ban hành Bộ nguyên tắc đạo đức AI quốc gia, hài hoà với chuẩn mực quốc tế, nhưng được thiết kế phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xây dựng Luật AI, chiến lược AI theo một số quan điểm cốt lõi sau:

- Quản lý theo mức độ rủi ro. Những ứng dụng ít rủi ro thì khuyến khích mạnh mẽ, những ứng dụng rủi ro cao thì phải kiểm soát chặt chẽ.

- Minh bạch và trách nhiệm giải trình. AI phải có cơ chế giải thích và người triển khai AI phải chịu trách nhiệm với sản phẩm của mình.

- Đặt con người làm trung tâm. AI không thay thế con người mà phục vụ con người. AI là trợ lý của con người, mỗi người sẽ có một trợ lý, chỉ 10 - 20 năm trước đây, điều này là không tưởng. AI không được xâm phạm quyền riêng tư, không tạo ra bất công, thiên kiến.

- Khuyến khích phát triển AI trong nước. Hỗ trợ doanh nghiệp, viện nghiên cứu, startup làm chủ công nghệ AI, từ hạ tầng tính toán, dữ liệu mở AI, đào tạo đến sản phẩm Make in Viet Nam.

- Lấy AI làm động lực tăng trưởng nhanh và bền vững. Ứng dụng AI mạnh mẽ trong một số ngành trọng điểm như công nghiệp chế tạo, nông nghiệp thông minh, logistics, tài chính ngân hàng, y tế, giáo dục... AI là nhân tố quan trọng nâng cao năng suất lao động, tăng trưởng GDP. Ứng dụng mạnh mẽ AI trong quản trị xã hội, trong chính phủ số, chính quyền địa phương 2 cấp, đô thị thông minh.

- Bảo vệ chủ quyền số. AI và dữ liệu là tài nguyên chiến lược. Mọi hệ thống AI hoạt động tại Việt Nam phải tuân thủ luật pháp Việt Nam và bảo đảm an ninh quốc gia.

Luật AI không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Kính thưa quý vị,

Diễn đàn hôm nay khép lại, nhưng hành trình phát triển AI của Việt Nam mới chỉ vừa bắt đầu. Những gì chúng ta bàn luận sẽ được Bộ KH&CN tổng hợp, báo cáo Chính phủ, và chuyển hoá thành chính sách, chiến lược và hành động.

Tôi kêu gọi các tổ chức quốc tế, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, các chuyên gia, các bạn trẻ tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ, cùng nhau xây dựng một Việt Nam hùng cường thịnh vượng trong kỷ nguyên AI.

Với tinh thần đó, tôi xin tuyên bố bế mạc Diễn đàn AI trong kỷ nguyên số.

Xin trân trọng cảm ơn!