Phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Phải tạo điểm tựa pháp lý cho nhà khoa học

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Khoa học, công nghệ (sửa đổi) và đổi mới sáng tạo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết: Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về các loại rủi ro, chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; giao Chính phủ quy định chi tiết về tiêu chí xác định rủi ro, quy trình đánh giá, cơ chế bảo vệ người thực hiện, người quản lý nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới, sáng tạo.

Về quy định miễn trừ trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, dự thảo Luật chỉ quy định miễn trừ trách nhiệm đối với thiệt hại gây ra cho Nhà nước; liên quan đến ngân sách nhà nước và kinh phí của doanh nghiệp nhà nước. Đối với thiệt hại gây ra cho người dân sẽ tùy tính chất, mức độ, tổ chức, cá nhân gây thiệt hại sẽ phải tự đền bù theo quy định của pháp luật về dân sự và có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành chính, pháp luật về hình sự.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn mong muốn luật có tính chất bứt phá, đột phá hơn và đề nghị, Nghị quyết 57 - NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia phải được thể hiện bằng Luật Khoa học, công nghệ (sửa đổi) và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, chú ý tính dự báo, linh hoạt để phù hợp với tốc độ phát triển công nghệ.

"Khoa học có thử, có sai. 100 nghiên cứu chỉ có một kết quả đúng, nhưng 99 kết quả sai lại là một tiền đề, nghiên cứu ra sai thì những nhà khoa học khác không đi theo con đường đó nữa. Chúng ta phải làm sao để các nhà khoa học cảm thấy tự tin, miễn là trong sáng, nghiên cứu hết mình và nghiên cứu đúng các quy định pháp luật, tạo ra sức mạnh đột phá trong nghiên cứu", bà Nguyễn Thanh Hải thảo luận.

Theo Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải, đối với thử nghiệm có kiểm soát, đây cũng là nội dung được quy định tại dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, do đó cần đối chiếu, rà soát, bảo đảm quy định thống nhất giữa hai luật. Về kinh phí cho các nhiệm vụ khoa học, vừa qua các nhà khoa học gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận và sử dụng, mặc dù nguồn kinh phí không sử dụng hết 2% tổng ngân sách, thanh quyết toán còn phức tạp, mất thời gian… Do vậy, cần hết sức quan tâm, tháo gỡ bằng các văn bản quy định chi tiết của Chính phủ và đặc biệt, cần nêu cao vai trò của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường trong việc giám sát văn bản thi hành luật.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương, tập trung cao độ, tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các Nghị quyết của Đảng trong dự thảo Luật, nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật.