Quy mô nền kinh tế AI tại Việt Nam dự kiến ​đạt 120 - 130 tỷ USD vào năm 2040

AI hiện đang là động lực chuyển đổi mạnh mẽ, tái sinh nền kinh tế và xã hội toàn cầu. Đối với các quốc gia như Việt Nam, AI mở ra cơ hội chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và giúp xây dựng nền kinh tế vững chắc, phù hợp với tương lai. Vì vậy, Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đã hợp nhất xây dựng báo cáo Nền tảng kinh tế AI Việt Nam: Cơ hội phát triển và định hướng chiến lược phát triển. Báo cáo chính thức được công bố ngày 12/6.

Báo cáo Nền kinh tế AI Việt Nam 2025 đã phân tích trung bình các cơ hội và công thức quan trọng dành cho DN khởi nghiệp (startup), khu vực tư nhân, giới học thuật và nhà hoạch định chính sách. Báo cáo đưa ra các khuyến nghị chiến lược dựa trên nền tảng thực tế và bài học quốc tế, được điều chỉnh phù hợp với điều kiện và bối cảnh phát triển hệ sinh thái AI của Việt Nam, nỗ lực thúc đẩy tăng cường kinh tế trưởng dựa trên AI là một cách hiệu quả và vững chắc.

Phân tích toàn diện về bức tranh tổng thể của lĩnh vực AI tại Việt Nam

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia, nhấn mạnh báo cáo là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích dành cho các bên liên quan trong toàn hệ thống sinh thái AI của Việt Nam, góp phần thúc đẩy hợp tác song phương và định vị Việt Nam trở thành quốc gia có năng lượng cạnh tranh trong lĩnh vực AI.

Theo lãnh đạo NIC, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ, với những đột phá về công nghệ chiến lược như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và dữ liệu lớn. Những công nghệ này đang định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu và thay đổi cấu trúc kinh tế thế giới. Trong đó, AI nổi lên như một động lực trung tâm của cuộc cách mạng này, với dự báo đóng góp tới 5.000 tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2030.

“Trước cơ hội lịch sử này, Việt Nam quyết tâm không chỉ tham gia mà còn thiết lập vị thế vững chắc trong lĩnh vực AI thông qua việc chủ động thúc đẩy hợp tác sâu rộng và toàn diện với các quốc gia, nền kinh tế và tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới”, ông Vũ Quốc Huy nói.

Ông Kubo Yoshitomo, đại diện cấp cao JICA tại Việt Nam, cho biết với sự hợp tác của NIC và sự hỗ trợ từ Tập đoàn Boston Consulting Group (BCG), báo cáo Nền kinh tế AI Việt Nam 2025 đã hoàn thiện, cung cấp một phân tích toàn diện về bức tranh tổng thể của lĩnh vực AI tại Việt Nam và tiềm năng to lớn của nó.

Hiện nay, JICA cũng đã bắt đầu triển khai các sáng kiến cụ thể, với NIC và các trường đại học khoa học công nghệ hàng đầu của Việt Nam là những đối tác chính và đầu mối quan trọng.

AI được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững tại Việt Nam

Chia sẻ về Báo cáo, ông Arnaud Ginolin, Giám đốc điều hành kiêm đối tác, Trưởng bộ phận khu vực công và hàng công nghiệp Việt Nam, BCG, cho biết Việt Nam đang tích cực tham gia cuộc cách mạng số và được ghi nhận là nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng hàng năm đạt tới 20%. Chính phủ Việt Nam đã có những bước đi rõ ràng để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia với các sáng kiến ​như Nghị quyết 57/NQ-TW và chiến lược quốc gia về AI được nêu trong Quyết định 127/QĐ-TTg.

AI được kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững tại Việt Nam, với quy mô nền kinh tế AI dự kiến ​đạt 120-130 tỷ USD vào năm 2040, theo ước tính của BCG. Hai động lực tăng trưởng chính là: (1) Tăng trưởng doanh thu từ tiêu dùng, tạo ra từ 45 tỷ đến 55 tỷ USD thông qua nhu cầu tiêu dùng đối với các sản phẩm và dịch vụ có ứng dụng AI; và (2) tiết kiệm 60-75 tỷ USD chi phí do tăng năng suất thông qua tự động hóa, phân tích dự báo và cải thiện hiệu suất nhờ sử dụng công nghệ AI.

Những con số này nhấn mạnh tiềm năng chuyển đổi mạnh mẽ của AI và các cơ hội hấp dẫn mà công nghệ này mở ra cho các DN, nhà khởi nghiệp và các nhà hoạch định chính sách ở Việt Nam. Bằng cách đầu tư chiến lược vào phát triển AI, nâng cao năng lực cho lực lượng lao động và xây dựng hệ sinh thái AI bền vững, Việt Nam có thể vươn lên trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về đổi mới sáng tạo AI và củng cố vai trò của đất nước trong nền kinh tế số toàn cầu.

Để tận dụng tối đa tiềm năng từ AI, Việt Nam đã đặt nền móng phát triển vững chắc và xác định AI là một trụ cột chiến lược quốc gia vào năm 2030. Nhiều chính sách thiết thực đang được triển khai để hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực, các công ty khởi nghiệp AI và hoạt động nghiên cứu phát triển, đồng thời việc áp dụng AI đang được áp dụng ngày càng rộng rãi trong khu vực tư nhân.

Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 2 trong số các quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng startup và vốn đầu tư tập trung vào AI, phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn đến việc ứng dụng AI. Một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển này chính là lực lượng lao động CNTT và công nghệ số ngày càng đông đảo với hơn 150 trường đại học cung cấp các khóa học liên quan đến CNTT và hơn 60.000 sinh viên tốt nghiệp hàng năm. Các cơ sở giáo dục như Đại học Bách khoa Hà Nội (HUST) đã triển khai các chương trình cử nhân và thạc sĩ về AI để đáp ứng nhu cầu của ngành.

3 trụ cột phát triển tổng thể trực tiếp thúc đẩy nền kinh tế AI của Việt Nam

Đầu tiên, mở rộng việc ứng dụng AI ở cả khu vực công và tư chính là chìa khóa để thúc đẩy nền kinh tế AI tăng trưởng theo cấp số nhân. Cần xác định rõ các lĩnh vực có tác động lớn như dịch vụ chính phủ, quản lý môi trường và thiên tai, chăm sóc sức khỏe, dịch vụ tài chính và giao thông vận tải là ưu tiên trong ngắn hạn.

Phương pháp phát triển theo từng giai đoạn có thể được áp dụng để xác định các kết quả nhanh trước mắt và mở rộng sang ứng dụng dài hạn theo cơ chế linh hoạt. Khi đã chứng minh được tính hiệu quả, các sáng kiến ​xúc tiến và hợp tác công-tư như chương trình DN dẫn đầu quốc gia sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo việc áp dụng rộng rãi và tác động lâu dài của AI.

Thứ hai, hệ sinh thái AI đang phát triển của Việt Nam cần sự hỗ trợ có cấu trúc để mở rộng quy mô và khả năng cạnh tranh tại thị trường trong nước lẫn quốc tế. Điều này bao gồm Chương trình tăng tốc khởi nghiệp AI Việt Nam bền vững, cung cấp dịch vụ cố vấn kinh doanh và kỹ thuật, cơ hội đầu tư và hợp tác, giúp các DN mới tham gia thị trường trong nước phát triển và triển khai giải pháp AI hiệu quả hơn.

Ngoài ra, các chương trình tài trợ quốc gia sẽ giúp các công ty khởi nghiệp tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi để hỗ trợ hoạt động kinh doanh. Một hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ không chỉ tạo ra các ứng dụng AI mới mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam như một trung tâm phát triển AI.

Thứ ba, việc xây dựng nguồn nhân lực chuyên sâu đòi hỏi phát triển chương trình đào tạo AI đạt chuẩn quốc tế cho các bậc Cử nhân, Thạc sĩ và Tiến sĩ, đồng thời triển khai các chương trình đào tạo nhân tài AI quy mô lớn với chất lượng hàng đầu như chương trình GCI của Nhật Bản.

Quan hệ đối tác chiến lược với các phòng nghiên cứu và tập đoàn toàn cầu thông qua các chương trình nghiên cứu và phát triển chung có cấu trúc, bắt đầu từ các tổ chức học thuật hàng đầu như HUST, sau đó mở rộng sang các trường đại học và viện nghiên cứu khác, sẽ tạo điều kiện để nhân tài Việt Nam tiếp cận với các thử thách AI tiên tiến và các công cụ thực tiễn./.