Siêu thành phố Neom kỳ vọng "soán ngôi" Thung lũng Silicon về công nghệ

Trao quyền kiểm soát dữ liệu cho người dùng

Ả Rập Xê-út từ lâu được biết đến là nhà xuất khẩu dầu thô hàng đầu thế giới. Kể từ khi được phát hiện cuối những năm 30 thế kỷ trước, dòng "vàng đen" dồi dào đã góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng một Ả Rập Xê-út thịnh vượng. Tuy nhiên, nhận thức rõ sự thay đổi trong ngành khai thác dầu toàn cầu, từ biến động mạnh về giá, nhu cầu tiêu thụ giảm, hệ quả môi trường tới sự phát triển mạnh của năng lượng tái tạo khác, chính phủ Ả Rập Xê-út đã và đang thực hiện nhiều kế hoạch đa dạng kinh tế, qua đó giảm phụ thuộc vào công nghiệp dầu mỏ.

Ả Rập Xê-út đã công bố Kế hoạch Tầm nhìn 2030, hướng tới xây dựng "xã hội năng động", "nền kinh tế thịnh vượng" và "quốc gia đầy tham vọng". Mục tiêu của chiến lược này là xây dựng hình ảnh Ả Rập Xê-út như một trung tâm công nghệ mới của khu vực và thế giới, thay vì nhà xuất khẩu dầu thô như trước. Dự án Siêu thành phố Neom chính là biểu tượng cho tầm nhìn và hoài bão đó. 

Neom sẽ định hình lại quan niệm về đô thị và đưa ra tầm nhìn mới về cuộc sống trong tương lai. Theo đó, thay vì sử dụng ô tô làm phương tiện di chuyển hàng ngày, cư dân sẽ ngồi trong những chiếc taxi bay không người lái đến nơi làm việc, phó mặc việc dọn dẹp ở nhà cho người máy.

Tất cả dịch vụ giao thông, nhà hàng, hậu cần… sẽ do người máy đảm nhiệm, vận hành bằng năng lượng tái tạo từ mặt trời, gió hay thậm chí sóng biển. Neom sẽ là thành phố trung tính carbon - khí thải ác mộng của nhiều nước công nghiệp khác.

Công ty công nghệ và kỹ thuật số Neom, đơn vị chịu trách nhiệm về cơ sở hạ tầng CNTT cho thành phố được quy hoạch trong tương lai, đang phát triển một nền tảng quản lý dữ liệu cá nhân M3LD, nhằm trao quyền kiểm soát dữ liệu cho người dùng. Thông qua M3LD, người dùng có thể biết ai đang sở hữu dữ liệu của mình, giám sát cách nó được sử dụng và đưa ra các đề xuất về thiết lập quyền riêng tư. Hệ thống cũng sẽ đưa ra cảnh báo cho người dùng nếu dữ liệu được sử dụng mà không được sự đồng ý hoặc nếu phát sinh hoạt động đáng ngờ hay có vi phạm dữ liệu.

Joseph Bradley, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ và kỹ thuật số Neom, cho biết: "M3LD sẽ trao quyền kiểm soát dữ liệu vào tay người dùng và khôi phục niềm tin vào nền kinh tế dữ liệu. Ngày nay, niềm tin là nền móng. Không có niềm tin, không có dữ liệu. Không có dữ liệu, không có giá trị. M3LD mang lại cho người đăng ký ứng dụng lợi ích về tính minh bạch và nếu người dùng đồng ý họ sẽ được hưởng lợi từ việc cho phép sử dụng dữ liệu cá nhân của họ".

Với mức đầu tư lên tới 500 tỷ USD và dự kiến hoàn thành năm 2025, dự án Neom là trọng tâm trong nỗ lực của Thái tử Mohammed bin Salman nhằm đa dạng hóa nền kinh tế Ả Rập Xê-út. Neom được kỳ vọng có thể "soán ngôi" Thung lũng Silicon về công nghệ, Hollywood trong giải trí và French Riviera về nghỉ dưỡng. Quốc gia này cũng kỳ vọng rằng Neom sẽ định hình tương lai nhiều lĩnh vực thiết yếu của cuộc sống như giáo dục, năng lượng, giải trí, văn hóa, dịch vụ tài chính, thực phẩm, y tế và công nghệ sinh học, sản xuất, truyền thông, giao thông…

Và The Line, dự án vừa được công bố năm 2021, mới là át chủ bài của Neom. The Line là một chuỗi các khu đô thị (dự kiến sẽ có 1 triệu người sinh sống), kéo dài 169 km - trở thành "cột sống" trung tâm của thành phố xanh Neom. The Line sẽ hiện thực hóa mọi kỳ vọng công nghệ viễn tưởng của nơi đây. Trí tuệ nhân tạo sẽ học hỏi và dự báo hành vi của con người, làm cho cuộc sống dễ dàng hơn với người dân, doanh nghiệp hay du khách. Nếu các mô hình thành phố thông minh hiện nay chỉ sử dụng 1% dữ liệu thu thập, Neom dự kiến sử dụng đến 90% thông tin của cư dân để phục vụ các nhu cầu nhỏ nhất của chính họ.

Neom cũng sẽ phát triển hệ thống taxi không người lái, công viên kỷ Jura với khủng long robot và loạt nhà hàng đạt chuẩn Michelin. Thành phố sẽ được vận hành bởi 100% năng lượng sạch và trí tuệ nhân tạo dựa vào năng lượng tái tạo, với công nghệ xanh biến nước thành oxy và hydro.

Định hình tương lai

M3LD dự kiến sẽ được ra mắt vào quý đầu tiên của năm 2023. Việc đăng ký M3LD sẽ cho phép người dùng kiểm soát những gì các tổ chức thương mại làm với dữ liệu của họ, cũng như tùy chỉnh hồ sơ đồng ý về quyền riêng tư dựa theo loại dữ liệu và các hình thức sử dụng.

Chia sẻ với Cities Today, Su Le, Giám đốc chiến lược và kỹ thuật số của công ty công nghệ và kỹ thuật số Neom cho biết: "Sau khi được triển khai tại thành phố Neom, M3LD sẽ ra mắt quốc tế và có sẵn cho người dùng trên các thị trường toàn cầu".

Ông nói: "Hồ sơ sẽ được lưu trữ ở một nơi, được thực thi trên toàn cầu và được quản lý thông qua một tài khoản duy nhất"

Thông qua marketplace dữ liệu này, người dùng có thể chấp nhận các phần thưởng từ các bên thứ ba để đổi lấy sự đồng ý (cho phép) sử dụng dữ liệu cá nhân của họ.

Le giải thích: "Ví dụ, dữ liệu vị trí của người dùng vừa là dữ liệu nhạy cảm vừa là dữ liệu có giá trị, có thể mở khóa nhiều loại dịch vụ như dịch vụ vận chuyển, hướng dẫn du lịch, các biện pháp kiểm soát đại dịch và những dịch vụ khác. Tuy nhiên, người dùng sẽ có các tùy chọn khác nhau về việc chia sẻ dữ liệu vị trí của họ. M3LD sẽ cho phép người dùng thiết lập các tùy chọn đó về các dịch vụ họ muốn chia sẻ dữ liệu vị trí, bối cảnh họ chia sẻ dữ liệu đó và họ muốn chia sẻ dữ liệu vị trí trong bao lâu".

Công ty công nghệ và kỹ thuật số Neom cho biết họ đang đầu tư khoảng 1 tỷ USD trong năm nay vào các công nghệ của tương lai: các sản phẩm dựa trên AI, các giải pháp tự hành và siêu kết nối để "kích hoạt thế hệ tiếp theo của các doanh nghiệp và thành phố nhận thức".

Công ty cũng đã công bố XVRS, một nền tảng metaverse bản sao số cho Neom. Joseph Bradley, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ và kỹ thuật số Neom đã mô tả XVRS là "nền tảng metaverse nhận thức đầu tiên trên thế giới".

Bradley cho biết: "XVRS là sự lặp lại duy nhất của metaverse hiện đang phát triển, nó sẽ là một bản sao số 3D, thực tế hỗn hợp của một địa điểm thực - trong trường hợp của chúng tôi là cộng đồng Neom. Nó sẽ bao gồm các tài sản kỹ thuật số thế hệ tiếp theo mà người dùng có thể tương tác trong thế giới thực".

Theo đó, XVRS có 3 tính năng chính. Đầu tiên nó cho phép mọi người tạo các phiên bản kỹ thuật số của tài sản vật lý. Thứ hai, nó có một công cụ thực tế hỗn hợp tích hợp. "Điều đó có nghĩa là tôi có thể xuất hiện dưới dạng ảnh ba chiều và xuất hiện ở đó về mặt vật lý, và ngược lại", Bradley cho biết. Cuối cùng mà nó còn như là một marketplace, cho phép mọi người mua và bán nội dung kỹ thuật số.

Trong một tuyên bố, Bradley nói rằng "tương lai sẽ không được định hình bởi các siêu đô thị mà bởi các thành phố meta nhận thức. Đó là tầm nhìn tập trung vào trải nghiệm hơn là quy mô, XVRS đặt nhu cầu của con người làm cốt lõi "./.