Kinh tế số

Sôi động thị trường ứng dụng di động tại Việt Nam

Minh Thiện • 19/12/2024 08:30

Thị trường ứng dụng di động tại Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển hết sức sôi động. Cả số lượng ứng dụng (app), lượng người dùng, tần suất sử dụng và doanh thu từ các app đều tăng trưởng cao. Cùng với đó, nhu cầu sử dụng công cụ đo lường hiệu quả quảng cáo và marketing trên những app này cũng gia tăng theo tỷ lệ thuận.

“
Tóm tắt:
- Bài phỏng vấn ông Simon Dussart (hay Bobby), CEO của Adjust, về sự phát triển nhanh chóng của thị trường ứng
dụng di động tại Việt Nam.
- Ông Dussart chia sẻ các xu hướng chính như: Mức tăng trưởng người dùng và doanh thu từ mua sắm trong ứng
dụng, cùng sự phổ biến của các nền tảng như Facebook, Zalo và YouTube.
- Ông Dussart nhấn mạnh vai trò của Adjust trong việc đo lường hiệu quả quảng cáo và marketing, sử dụng các công
cụ như TrueLink và công nghệ phòng chống gian lận.
- Ông Dussart cũng thảo luận về chiến lược của Adjust nhằm mở rộng thị trường tại Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh
vực như ngân hàng - tài chính, thương mại điện tử và giải trí.

Thị trường ứng dụng di động (app) Việt Nam có mức tăng trưởng phi mã trong vài năm gần đây. Theo một cuộc khảo sát do Decision Lab thực hiện, trong số những người dùng Internet tại Việt Nam cho thấy, 96% người được hỏi thường xuyên sử dụng Facebook. Zalo theo sát phía sau. Là ứng dụng liên lạc hàng đầu của người Việt, Zalo luôn giữ vững thế thống trị kể từ khi ra mắt vào năm 2012. Chỉ số của ứng dụng mạng xã hội trong năm qua rất tốt, số phiên truy cập tăng 356% trong giai đoạn 2021 - 2022, số lượt cài đặt cũng tăng 331%. Các chỉ số tiếp tục tăng trong năm 2023, cụ thể số phiên truy cập quý 1 năm 2023 đã cao hơn 17% so với số phiên trung bình năm 2022.

Phóng viên của Tạp chí Thông tin và Truyền thông đã có buổi nói chuyện về lĩnh vực này với ông Simon Dussart, thường được biết đến với biệt danh Bobby, là Tổng Giám đốc điều hành (CEO) Adjust, nền tảng phân tích và đo lường marketing di động được nhiều doanh nghiệp trên toàn thế giới tin dùng. Phương pháp đo lường của Adjust cung cấp cho tổ chức, doanh nghiệp các báo cáo chi tiết về hiệu quả của từng chiến dịch quảng cáo, từ lượt cài đặt cho đến hành vi trong ứng dụng và giá trị lâu dài của người dùng.

Ô tr ng Simon Dussart, CEO của Adjust: “Việt Nam hiện là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng cao nhất của Adjust ên phạm vi toàn cầu”.

Phóng viên (PV): Ông có thể chia sẻ cảm nhận của ông trong chuyến công tác Việt Nam lần này?

Ông Simon Dussart: Đây là lần thứ 2 tôi đến Việt Nam - lần đầu tiên là vào năm 2022, ngay sau COVID-19. Chỉ sau 2 năm, thị trường ứng dụng di động Việt Nam đã thay đổi rất nhanh chóng. Có rất nhiều doanh nghiệp mới được thành lập, đặc biệt trong lĩnh vực game di động. Cộng đồng phát triển ứng dụng di động cũng rất gắn bó - tôi cảm giác như mọi người đều biết nhau và thường xuyên gặp gỡ và giao lưu.

Thị trường ứng dụng di động ở Việt Nam đang ở đâu so với các thị trường khác trong khu vực và trên phạm vi toàn cầu?

Ông Simon Dussart: Thị trường Việt Nam đang trong thời kỳ tăng trưởng mạnh. Việt Nam hiện đứng thứ 11 thế giới về số lượt download các ứng dụng di động, với 3,4 tỷ lượt tải xuống (download) trong năm 2022, tăng 12% so với năm trước đó.

Ngoài ra, Việt Nam cũng xếp thứ 9 thế giới về thời lượng truy cập các ứng dụng di động. Ước tính người dùng Việt Nam đã dành 104 tỷ giờ đồng hồ để truy cập và sử dụng các ứng dụng di động hàng năm - con số này dự kiến tăng 10% mỗi năm. Trung bình, người dùng Việt Nam dành tới 4 tiếng đồng hồ mỗi ngày để truy cập các ứng dụng di động.

Ngày càng có nhiều người sử dụng điện thoại thông minh và Internet di động. Năm 2022, Việt Nam có khoảng 72 triệu người dùng Internet di động, con số này dự kiến sẽ tăng lên 83 triệu vào năm 2028.

Người dùng Việt Nam cũng rất sẵn lòng mở hầu bao cho để mua sắm trong ứng dụng (in- app purchase). Theo dữ liệu của Sensor Tower, một trong những đối tác của Adjust, trong năm 2023, doanh thu mua sắm trong ứng dụng (in- app revenue) tại Việt Nam đã lên đến 385 triệu USD. Điều này hoàn toàn trái ngược với quan niệm trước đây rằng người Việt Nam thích dùng hàng miễn phí và chưa sẵn sàng trả tiền để mua sắm trong ứng dụng.

Có 3 yếu tố chính góp phần thúc đẩy thị trường ứng dụng di động tại Việt Nam: (1) tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) cao, (2) Internet di động phủ sóng gần như mọi nơi, mọi lúc; và (3) dân số trẻ, sẵn sàng đón nhận công nghệ mới.

- Ông có thể chia sẻ thông tin về những cách các ứng dụng di động kiếm tiền?

Ông Simon Dussart: Doanh thu của một ứng dụng đến từ 3 nguồn chính: Quảng cáo, các gói thuê bao (ví dụ gói Premium của Youtube để không phải xem quảng cáo), và mua sắm trong ứng dụng (ví dụ mua vật phẩm chơi game). Có tới 95% người dùng chỉ dùng những tính năng miễn phí, nhưng ngược lại sẽ luôn một bộ phận nhỏ, khoảng 2-5% người dùng “cá mập” sẵn sàng trả tiền để được cung cấp dịch vụ tốt hơn.

Tôi ví dụ, trong một số ứng dụng game, những người dùng “cá mập” sẵn sàng trả 500 USD hoặc 1000 USD để mua vật phẩm game. Hay có một số ứng dụng chỉnh sửa ảnh sẽ cho bạn chỉnh sửa miễn phí 3-4 lần đầu, sau đó phải trả tiền. Một khi bạn đã quen với việc chỉnh sửa ảnh rồi thì bạn sẽ không ngần ngại bỏ một số tiền nhỏ để tiếp tục sử dụng.

- Ông có thể giải thích rõ hơn cách tính doanh thu mua sắm trong ứng dụng?

Ông Simon Dussart: Doanh thu mua sắm trong ứng dụng là doanh thu được ghi nhận trên cửa hàng app store trên Android hoặc iOS khi bạn mua các dịch vụ của ứng dụng đó, như các gói thuê bao hàng tháng (ví dụ gói thuê bao Netflix), hoặc vật phẩm để chơi game. Còn nếu bạn đặt một đơn hàng giày dép trị giá 100 USD trên Lazada chẳng hạn, thì đơn hàng của bạn sẽ được điều hướng qua cổng thanh toán khác và không được tính vào doanh thu mua sắm trong ứng dụng.

- Ông có thể chia sẻ phương pháp mà Adjust sử dụng để thu thập dữ liệu? Phương pháp đó có tuân thủ đầy đủ các quy định pháp lý hay không?

Ông Simon Dussart: Adjust cung cấp mã nguồn mà khách hàng có thể tích hợp vào ứng dụng của họ để thu thập dữ liệu. Mã nguồn này sẽ giúp chúng tôi đo lường khi nào ứng dụng được tải xuống hoặc cài đặt về máy, cũng như các sự kiện liên quan tới việc sử dụng ứng dụng như truy cập, đăng ký gói dịch vụ hoặc mua sắm trong ứng dụng. Việc tích hợp này cũng giúp chúng tôi biết được khi nào các doanh nghiệp chạy quảng cáo, có bao nhiêu người click vào quảng cáo đó, bao nhiêu người cài đặt ứng dụng sau khi xem quảng cáo, tổng doanh thu mà ứng dụng đó có được từ việc chạy quảng cáo v.v.. Như vậy, Adjust có thể đo lường hiệu quả của việc chạy quảng cáo dựa trên doanh thu/ngân sách quảng cáo.

Adjust thu thập dữ liệu ở hai hệ điều hành chính là Android và iOS. Mỗi thiết bị sẽ có một mã quảng cáo (ad ID) và dữ liệu trong mã quảng cáo này chỉ được sử dụng cho mục đích quảng cáo. Nếu người dùng truy cập vào một ứng dụng có sử dụng dịch vụ của Adjust, các dữ liệu sử dụng sẽ được gửi về Adjust. Chúng tôi phân tích những dữ liệu này, từ đó xác định người dùng mới đến từ đâu, đơn hàng này đến từ quảng cáo trên Facebook hay Google v.v... để giúp các nhà phát triển ứng dụng đo lường hiệu quả của các chiến dịch quảng cáo, cũng như tối ưu hóa ngân sách marketing.

Ví dụ, một thương hiệu bỏ ra 5000 USD để chạy quảng cáo trên Facebook. Có 10.000 người xem quảng cáo, 1000 click vào quảng cáo đó, 100 người cài đặt ứng dụng và cuối cùng có 10 người mua hàng, mang về doanh thu là 1000 USD chẳng hạn, trong khi chi phí đầu tư là 5000 USD. Như vậy, chúng tôi có thể tư vấn cho thương hiệu là không nên tiếp tục chạy quảng cáo vì nó không mang lại hiệu quả kinh tế. Tương tự, đối với các kênh quảng cáo có hiệu quả, chúng tôi sẽ tư vấn họ tăng ngân sách quảng cáo để tối ưu hóa lợi nhuận.

Adjust hoạt động ở quy mô toàn cầu nên việc tuân thủ các quy định pháp lý ở tất cả các thị trường mà chúng tôi hoạt động là vô cùng quan trọng. Phần lớn các quy định của các nước về bảo mật dữ liệu người dùng đều tương đối giống nhau. Lợi thế của Adjust là công ty có trụ sở chính tại Đức, nơi có chính sách bảo mật dữ liệu người dùng khắt khe hàng đầu thế giới. Do vậy, chúng tôi không gặp quá nhiều vấn đề liên quan tới bảo mật dữ liệu người dùng.

- Phần lớn người dùng không muốn chia sẻ dữ liệu cá nhân của họ. Ông nhận định thế nào về điều này?

Ông Simon Dussart: Khi cài đặt ứng dụng về máy, người dùng sẽ cần cung cấp một số thông tin cá nhân như họ tên, số điện thoại, thậm chí là thẻ tín dụng hoặc cần liên kết tài khoản ngân hàng để có thể sử dụng ứng dụng, đặc biệt các siêu ứng dụng như Grab, Shopee, v.v... Tuy nhiên, các nhà phát triển ứng dụng sẽ không chia sẻ những thông tin cá nhân này cho Adjust, và thực chất là chúng tôi cũng không muốn tiếp nhận, bởi lẽ càng tiếp nhận nhiều thông tin thì chi phí lưu trữ dữ liệu của chúng tôi sẽ càng lớn. Về mặt kỹ thuật, chúng tôi quan tâm tới hành vi sử dụng ứng dụng của từng thiết bị di động hơn là các dữ liệu cá nhân của từng người dùng.

Cách đây 4 năm, vào năm 2020, tỷ lệ người dùng đồng ý chia sẻ dữ liệu cho các ứng dụng này tương đối thấp, chỉ khoảng 10 - 15% đối với hệ điều hành iOS. Cũng trong năm 2020, Apple đã công bố những thay đổi rất lớn về chính sách bảo mật người dùng, yêu cầu các nhà phát triển ứng dụng phải thông báo cho Apple cách thức thu thập và mục đích sử dụng thông tin người dùng, và phải hỏi ý kiến người dùng về việc sử dụng thông tin của họ. Ai cũng nghĩ rằng tỷ lệ người dùng đồng ý chia sẻ dữ liệu sẽ càng ngày càng ít đi. Tuy nhiên, sau 4 năm, tỷ lệ người dùng iOS đồng ý chia sẻ dữ liệu cho ứng dụng đã lên đến 50%.

Tương tự, vào năm 2020, tỷ lệ người dùng chấp thuận (consent rate) cho các trang web sử dụng cookie để thu thập thông tin chỉ là 10- 15%. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ chấp thuận đã lên đến 70%. Điều này cho thấy ngày càng có nhiều người dùng cởi mở hơn trong việc chia sẻ dữ liệu, giúp các doanh nghiệp cải thiện trải nghiệm người dùng và phát triển ứng dụng tốt hơn nữa.

Theo tôi, điều quan trọng là chúng ta cần phải minh bạch, tránh bẫy người dùng để lấy dữ liệu của họ. Còn về phía người dùng, thống kê cho thấy họ đang có xu hướng cởi mở hơn trong việc cho phép sử dụng thông tin của họ.

Bảng phân tích cohort (Cohort analysis) trong công cụ Adjust, là một bản đồ nhiệt (heatmap), trong đó làm nổi bật cohort đem lại kết quả tốt nhất và kém nhất.

- Ông cho biết về cách mà Adjust ngăn ngừa giả mạo như cài đặt giả mạo hoặc các đơn hàng giả mạo?

Ông Simon Dussart: Nhiều thương hiệu giờ sẵn sàng trả phần trăm hoa hồng cho đối tác khi họ giới thiệu người dùng cho ứng dụng, hoặc khi có người mua sản phẩm mà họ giới thiệu (affiliate marketing). Rõ ràng nếu đối tác fake càng nhiều đơn hàng thì họ càng nhận được nhiều tiền hoa hồng từ các thương hiệu. Cách phổ biến nhất để fake đơn hàng là tự động cài mã theo dõi điện thoại khách hàng, để từ đó biết được mật khẩu/ mã pin của khách và tạo ra đơn hàng fake.

Tính năng ngăn ngừa gian lận (fraud prevention) của Adjust giúp các doanh nghiệp (DN) nhận biết được các kênh nào đang gửi dữ liệu fake, hay đối tác nào đang hưởng lợi từ các đơn hàng fake. Chúng tôi cũng có thể ngăn chặn các đơn hàng này trước khi giao dịch hoàn tất và được hệ thống xác nhận thành công.

- Ông có thể chia sẻ thêm về các giải pháp của Adjust đang cung cấp tại thị trường Việt Nam?

Ông Simon Dussart: TrueLink là giải pháp deep link mới nhất của Adjust, giúp các nhà tiếp thị chuyển hướng người dùng trong ứng dụng, nâng cao uy tín thương hiệu và mở rộng độ phủ trong các chiến dịch marketing. Các nhà tiếp thị ứng dụng có thể nhanh chóng tạo ra các deep link ngắn gọn, dễ chỉnh sửa, và được tối ưu hóa cho nhiều chiến dịch khác nhau, như các chiến dịch marketing dùng mã QR, tiếp thị giới thiệu, hoặc marketing người có ảnh hưởng.

Các tính năng và lợi ích tiêu biểu của TrueLink bao gồm:

● Một deep link đa nền tảng duy nhất, có thể được sử dụng cho nhiều chiến dịch khác nhau, giúp các nhà tiếp thị không phải tốn thời gian tạo các link một cách thủ công, hay phải tạo nhiều link cho nhiều nền tảng và môi trường khác nhau.

● Nhiều tùy chọn tạo link thông qua giao diện của Adjust hoặc API deep link, giúp tư động tạo một hoặc nhiều deep link, dành cho các trường hợp cần cá nhân hóa các đường link như giới thiệu người dùng, các chiến dịch tiếp thị người có ảnh hưởng (influencer marketing), hay khuyến mại sản phẩm.

● Đơn giản hóa nền tảng công nghệ nhờ tích hợp các giải pháp tương tác, đo lường và phân tích trong cùng một nền tảng tiếp thị.

Ví dụ, khi bạn click vào quảng cáo bán giày, nếu bạn chưa cài đặt ứng dụng mua sắm, bạn sẽ cần download ứng dụng về máy. Sau khi cài đặt xong, ứng dụng sẽ tự chuyển hướng bạn tới trang mua hàng của chính sản phẩm đó mà bạn không phải mất công tìm shop và tìm đúng sản phẩm bạn thích.

Về mặt kỹ thuật, mỗi kênh quảng cáo đều có môi trường kỹ thuật khác nhau. Môi trường của Zalo sẽ khác Facebook, môi trường Facebook sẽ khác Google, v.v... Trước đây, các nhà tiếp thị sẽ phải tạo nhiều link khác nhau cho từng kênh một, nhưng với TrueLink, họ chỉ cần tạo một link duy nhất cho tất cả các kênh. Điều này giúp các DN đơn giản hóa việc chuyển hướng người dùng trong ứng dụng - nhờ đó hạn chế tối đa các gián đoạn trong hành trình mua hàng, góp phân nâng tỷ lệ chuyển đổi, khả năng tương tác và tỷ suất hoàn vốn đầu tư (ROI).

- Các khách hàng DN Việt Nam có sẵn lòng trả tiền cho các dịch vụ của Adjust hay không?

Ông Simon Dussart: Gần như tất cả các ứng dụng di động đều phải chạy quảng cáo để thu hút người dùng. Đây là nhu cầu thiết yếu vì thị trường ứng dụng di động có tính cạnh tranh rất khốc liệt, đặc biệt là các ứng dụng game hay thương mại điện tử. Nếu không chạy quảng cáo, bạn khó có thể thu hút người dùng mới.

Để tối ưu hóa ngân sách quảng cáo, bạn cần biết được chiến dịch nào mang lại doanh thu tốt nhất, và kênh quảng cáo nào là hiệu quả nhất. Bạn cũng cần thu hút được tệp người dùng phù hợp - những người dùng chịu chi và gắn bó với ứng dụng. Nếu không có công cụ đo lường và phân tích hiệu quả của từng chiến dịch, bạn sẽ lâm vào tình trạng tù mù thông tin, bỏ tiền ra mà không biết lãi lỗ ra sao. Những giải pháp mà Adjust cung cấp đáp ứng được những nhu cầu thiết yếu của doanh nghiệp, cũng là lý do tại sao rất nhiều DN tìm đến Adjust.

Khi chúng tôi bắt đầu vào Việt Nam, các khách hàng của Adjust chủ yếu tập trung vào mảng game. Hiện tại, chúng tôi đã có một lượng khách hàng tương đối đa dạng, từ ngân hàng - tài chính như VPBank, Cake, FE Credit, SEABank... cho tới các ứng dụng game và tiện ích như: Ikame, bazooka,vngero, one soft, tripsoft, infinity, vulcan labs... cũng như nhiều khách hàng khác như galaxy play, Hay1, go2joy, VNG.

Chi phí sẽ phụ thuộc vào khối lượng dữ liệu mà doanh nghiệp gửi đến Adjust, ngân sách marketing, cũng như các tùy chọn báo cáo và phân tích mà DN yêu cầu. Thông thường, phí dịch vụ của Adjust sẽ tỷ lệ thuận với ngân sách marketing của doanh nghiệp. Tuy nhiên, chúng tôi có những gói cơ bản với chi phí hợp lý (từ 5000 USD/năm) dành cho các DN vừa và nhỏ hay các startup mới mở.

- Ông có thể chia sẻ về các kế hoạch và chiến lược của Adjust tại thị trường Việt Nam trong thời gian tới?

Ông Simon Dussart: Adjust đã có mặt tại Việt Nam kể từ năm 2020, với đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm về sales, kỹ thuật và hỗ trợ khách hàng. Lợi thế của Adjust là cung cấp các dịch vụ vượt trội dành cho khách hàng. Chúng tôi tập trung vào các mảng chính như bảo mật dữ liệu, ngăn chặn gian lận, cũng như các công nghệ mới như AI và máy học (machine learning). Mục tiêu của chúng tôi là không chỉ giúp khách hàng tối ưu hóa ngân sách marketing, mà còn giúp ngăn chặn các gian lận trên môi trường di động như cài đặt hoặc đơn hàng giả mạo.

Chiến lược của chúng tôi rất đơn giản - đó là tiếp tục làm những gì mà chúng tôi làm tốt trong 4 năm vừa qua và phát huy nó trong thời gian tới để hỗ trợ khách hàng một cách tốt nhất. Ngoài ra, chúng tôi cũng kỳ vọng sẽ đa dạng hóa tệp khách hàng của Adjust trong thời gian tới tại Việt Nam. Ngoài mảng game, chúng tôi mong muốn phát triển các lĩnh vực khác như ngân hàng - tài chính, thương mại điện tử, giải trí và tiện ích.

Việt Nam hiện là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng cao nhất của Adjust trên phạm vi toàn cầu. Cá nhân tôi dự định sẽ tới Việt Nam hàng năm để gặp gỡ khách hàng, nắm bắt nhu cầu thị trường, và cố gắng phát triển giải pháp để đáp ứng tối đa những nhu cầu đó trong tương lai.

- Xin chân thành cảm ơn những chia sẻ của ông!

“
Tài liệu tham khảo:
1. https://www.statista.com/statistics/941843/vietnam-
leading-social-media-platforms/
2. https://www.statista.com/forecasts/1147065/social-media-
users-in-vietnam

(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 10 tháng 10/2024)