Tăng cường sự hiệu quả của báo chí tự động
Báo chí tự động được coi như là xu hướng chủ đạo khi báo chí đang dần chuyển dịch lên không gian số. Mặc dù còn những hoài nghi về những tác động của công nghệ tự động hoá, sự hiệu quả của nó cần được phát huy và nhân rộng.
Tổng quan về báo chí tự động
Theo tạp chí Columbia Journalism Review, báo chí tự động là thuật ngữ tương đối mới trong lĩnh vực báo chí máy tính. Báo chí tự động đề cập đến quá trình sử dụng phần mềm hoặc thuật toán để tự động tạo ra các tin bài mà không cần sự can thiệp của con người. Thuật toán được phát triển cho phép tự động hóa từng bước của quy trình sản xuất tin tức, từ thu thập và phân tích dữ liệu đến tạo và xuất bản tin tức thực tế.
Ngoài ra, báo chí tự động còn được gọi là báo chí thuật toán hoặc báo chí robot. Dựa trên dữ liệu sẵn có và cấu trúc và đáng tin cậy, thuật toán có thể tạo nội dung trên quy mô lớn, cá nhân hóa nội dung đó theo nhu cầu của từng người đọc và có khả năng ít lỗi hơn so với con người. Mặc dù các thuật toán từ lâu đã hỗ trợ người làm báo trong các giai đoạn khác nhau để thực hiện sản xuất tin bài, như trong việc thu thập, tổ chức và phân tích dữ liệu, cũng như truyền tải đến độc giả, tuy nhiên, người làm báo vẫn đóng phải trò trung tâm trong các quá trình đó.
Do hầu hết các công đoạn đều có sự can thiệp của robot, trí tuệ nhân tạo, báo chí tự động gặp phải những sự hoài nghi nhất định.
Độ tin cậy
Tính chính xác và sự tin cậy là một trong những mối lo ngại về báo chí tự động. Mặc dù trí tuệ nhân tạo rút ngắn quá trình thu thập tin tức nhanh, gọn và hiệu quả, tuy nhiên, những
nội dung do nó tạo ra trong một số trường hợp có thể là thông tin sai lệch vì nó không có khả năng đánh giá các nguồn mà nó sử dụng hoặc xác minh thông tin giống như con người. Điều này có thể dẫn đến việc lan truyền thông tin gây hiểu lầm, ảnh hưởng đến niềm tin của độc giả.
Nguồn: mediego.com
Thiếu tính truyền đạt và sáng tạo
Khi Robot viết bài khả năng thể hiện cảm xúc qua văn bản không thể được biểu đạt giống như như người viết. Thêm vào đó, Robot cũng không thể tạo ra một bài viết đặc sắc hoặc có chiều sâu. Việc thiếu khả năng thích ứng cũng có nghĩa là các nhà báo Robot không thể thích ứng với phong cách viết và công cụ mới. Qua đó dấy lên sự hoài nghi khi công nghệ tự động hóa được sử dụng rộng rãi, có thể dẫn đến việc đánh mất bản sắc của các tin bài về lâu dài.
Không chỉ có vậy, trong trường hợp phụ thuộc quá nhiều vào trí tuệ nhân tạo trong việc sản xuất tin bài sẽ làm thiếu đi tính sáng tạo của người làm báo. Do những tin bài được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo chỉ dựa trên những dữ liệu có sẵn, những câu từ chuẩn về ngữ nghĩa và sự hấp dẫn đối với người đọc sẽ có thể dần dần bị mất đi.
Vấn đề đạo đức
Các thuật toán được sử dụng trong báo chí tự động, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay, khi nhu cầu theo dõi tin tức của độc giả được đặt lên hàng đầu, có thể trở thành sự hoài nghi về đạo đức báo chí. Để thu thập và phân tích được hành vi và sở thích của người đọc đối với từng loại chủ đề nhằm phục vụ cho việc tăng lượt đọc và tương tác, các thuật toán có thể sẽ can thiệp để lấy những thông tin cá nhân. Điều này gây ra những nguy cơ về mất an toàn thông tin và ảnh hưởng xấu đến người đọc.
Hiệu quả của báo chí tự động
Bên cạnh những mặt hạn chế, báo chí tự động cũng đem lại những hiệu quả đóng góp cho ngành báo nói chung.
Đưa tin kịp thời, nhanh chóng
Robot có tốc độ xử lý và sản xuất tin đạt hiệu suất cao so với con người do có thể thực hiện được nhiều nhiệm vụ khác nhau cùng lúc từ viết đến biên tập, kiểm tra chéo và xuất bản. Ngoài ra, robot cũng có thể duy trì được tính liên tục trong quá trình tạo tin bài, hoạt động được 24/7 để đáp ứng được nhu cầu của độc giả. Không những vậy, các công cụ hỗ trợ làm báo bởi trí tuệ nhân tạo còn cập nhật tin tức nóng kịp thời hơn bởi khả năng theo dõi các sự kiện và hoạt động theo thời gian thực.
Hạn chế sai sót trong các bài báo
Mặc dù có những nghi ngại về tính chính xác bởi những bài báo được viết bởi trí tuệ nhân tạo, sự cải tiến của báo chí tự động giúp giảm thiểu được những lỗi sai bên trong các bài báo. Tính chính xác của việc đưa tin là một vấn đề quan trọng trong báo chí. Việc kiểm tra thực tế có thể được hoàn thành nhanh chóng và chính xác hơn bằng cách sử dụng trí tuệ nhân tạo. Nguy cơ thông tin sai lệch giảm đi nhờ khả năng kiểm tra chéo và xác thực các nguồn từ nhiều nền tảng khác nhau của trí tuệ nhân tạo.
Tự động dịch thuật ngôn ngữ phù hợp
Với sự đa nhiệm của trí tuệ nhân tạo, việc viết bài báo bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau là điều không xa lạ. Các công cụ hỗ trợ bằng trí tuệ nhân tạo có thể giúp dịch các tin bài ra nhiều ngôn ngữ theo tuỳ chọn của người đọc. Việc này mở rộng sự tiếp cận tin tức của độc giả trên toàn cầu, góp phần thu hút lượt theo dõi.
Chia sẻ công việc với người làm báo
Robot có thể xử lý được các tin vắn một cách nhanh nhất, do đó, nó giúp người làm báo có nhiều thời gian hơn để viết những bài phức tạp, có phân tích chuyên sâu. Người làm báo có thể tập trung sản xuất những bài viết có giá trị quan trọng đối với độc giả, đồng thời nâng cao uy tín của tờ báo. Thêm vào đó, robot cũng có thể trợ giúp người làm báo tạo một vài phần của bài viết như: tiêu đề, tóm tắt,…cùng với đó, khả năng dự đoán xu hướng tìm đọc của độc giả cũng giúp một phần nào đó cho người làm báo trong việc định hướng chủ đề thích hợp.
Nâng cao hiệu quả báo chí tự động
Những mặt tích cực của báo chí tự động cần được phát triển hơn nữa nhằm tăng cường sự hiệu quả trong hoạt động báo chí.
Thứ nhất, cần có sự cân bằng hài hoà giữa công nghệ tự động hoá và con người trong quá trình làm việc. Mặc dù công nghệ tự động hoá cho thấy được những lợi ích đem lại, tuy nhiên không thể tránh khỏi những sai sót, dẫn đến những tác động xấu trong việc sản xuất tin bài. Vì thế, sự bổ trợ, tương hỗ giữa người làm báo và thuật toán tự động là cần thiết để phát huy tối đa điểm mạnh của báo chí tự động.
Thứ hai, các công nghệ tự động cần có sự cải tiến không ngừng để giảm thiểu những trục trặc và vận hành hiệu tốt hơn. Các công cụ hỗ trợ tự động có thể gặp phải lỗi trong quá trình hoạt động, do đó, chúng cần được theo dõi, cảnh báo và khắc phục, đồng thời được nâng cấp để tăng sự hiệu quả nhằm phát huy tốt vai trò hỗ trợ làm báo. Ví dụ, trí tuệ nhân tạo trong một vài trường hợp có thể vô tình tạo ra những bài viết sai lệch, không đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu việc này được ngăn chặn kịp thời và được sửa chữa bằng cách làm mới lại bộ lọc thông tin, có độ chính xác cao.
Thứ ba, cần có sự kiểm tra chéo, giám sát chặt chẽ ở các khâu khi có sự can thiệp của trí tuệ nhân tạo. Điều này không chỉ giúp hạn chế tối đa được những vấn đề mà trí tuệ nhân tạo có thể gây ra trong quá trình sản xuất tin bài mà còn giúp củng cố vai trò của người làm báo. Qua đó đảm bảo được chất lượng các tin bài tới độc giả.
Thứ tư, báo chí tự động cần được phổ biến và hiểu rõ về những lợi ích cũng như những điểm còn thiếu xót để tránh việc phụ thuộc quá nhiều vào các công cụ tự động khi viết và đăng tải tin bài. Nếu trí tuệ nhân tạo hay robot được sử dụng không đúng cách sẽ làm mất đi những tính biểu đạt và đặc sắc vốn có trong mỗi bài viết. Vì vậy, các công cụ tự động cần được áp dụng một cách hợp lý để vừa phát huy được sự hiệu quả của báo chí tự động vừa giữ được sự hấp dẫn đối với người đọc.
Tài liệu tham khảo
https://www.cjr.org/tow_center_reports/guide_to_automated_journalism.php
https://aicontentfy.com/en/blog/future-of-journalism-with-ai-generated-content
https://www.linkedin.com/pulse/ai-online-journalism-advantages-disadvantages-aliaa-oraby
https://www.mediego.com/en/blog/pros-and-cons-of-robot-journalism/
