Thư viện thông minh sẽ thúc đẩy sự tiến bộ của thành phố thông minh

TPTM là khái niệm chỉ đến các thành phố phát triển bền vững và luôn thúc đẩy hướng về tương lai nhờ các yếu tố liên quan đến cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Thư viện thông minh (TVTM) và các nhà quản lý tri thức thông minh, cùng với các thực thể thành phần thông minh khác của thành phố, là những yếu tố quan trọng để duy trì trạng thái “thông minh” cũng như thúc đẩy sự tiến bộ của TPTM. Có một sự cộng sinh rõ rệt giữa các TPTM, TVTM và các nhà quản lý tri thức thông minh. 

TVTM khác thư viện truyền thống như thế nào?

TVTM là thư viện của các TPTM. TVTM được cấu thành bởi ba yếu tố bao gồm thông tin thông minh, người dùng thông minh và nhân viên thông minh. Như một khái niệm tổng thể, TVTM được coi là trung tâm thông tin công cộng phổ biến và quản lý dữ liệu, thông tin và kiến thức (chủ yếu ở dạng điện tử) cho những người dùng thân thiện với công nghệ, được hỗ trợ bởi sự kết hợp của các công cụ CNTT-TT tiên tiến và nhân viên thư viện am hiểu tốt về công nghệ. TVTM sẽ hoạt động như một trung tâm của sự thúc đẩy, hỗ trợ cho sự phát triển bền vững của các TPTM. TVTM hoàn toàn trái ngược với đa số thư viện truyền thống. TVTM có các đặc điểm như:

Sử dụng CNTT-TT toàn diện và phổ biến, tạo ra một TVTM và tự động trong mọi hoạt động vận hành.

Là trung tâm quản lý công nghệ và đổi mới của thành phố, cung cấp các mức độ truy cập thông tin mở chưa từng có thông qua (các) đám mây khoa học mở và kho kỹ thuật số thông minh.

Là xương sống của cơ sở hạ tầng trí tuệ của TPTM, lấy người dùng làm trung tâm trong quản lý thông tin và tri thức, có các dịch vụ như quản lý kỹ thuật số, quản lý dữ liệu nghiên cứu (RDM), v.v.

Là trung tâm để các công dân của TPTM hướng đến nhằm phát triển học tập, kỹ năng, chương trình giảng dạy và nghiên cứu; có các chương trình, gói giáo dục dưới dạng khóa học trực tuyến mở rộng rãi (MOOC), khóa học tài nguyên giáo dục mở (OER), các khóa học kết hợp giáo dục và thông tin, phương tiện, dữ liệu. Thu hút cộng đồng tham gia qua các dịch vụ thông tin cộng đồng thông minh. 

TVTM cũng bền vững về mặt kiến trúc và trang trí trong nhà. Các nhà quản lý tri thức thông minh tại thư viện và cộng đồng khoa học thông tin có chuyên môn trong việc áp dụng các công nghệ tiên tiến, cung cấp dịch vụ thông tin thông minh như một phần của chiến lược quản trị tốt, toàn diện và bền vững. TVTM sẽ yêu cầu những người quản lý kiến thức thông minh - các thủ thư thành thạo các bộ kỹ năng quản lý công nghệ và phương pháp sư phạm học tập sáng tạo, vượt trội hơn. 

Hơn nữa, các nhà quản lý tri thức thông minh cũng được mong đợi là người thông thạo dữ liệu và thông tin quản trị, quản lý tri thức, công nghệ web, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu, quản trị điện tử và công nghệ học tập điện tử, quản lý kỹ thuật số, khoa học mở, không gian tạo lập và hiểu biết về thông tin và phương tiện. 

Gần đây, thư viện Changning ở Thượng Hải (Trung Quốc) đã được gắn nhãn là TVTM. Thư viện đã nâng cấp các dịch vụ văn hóa công cộng và tăng tốc xây dựng “tính năng thông minh” bằng cách cài đặt một loạt ứng dụng AI bao gồm “con người kỹ thuật số”, “robot giao sách”, “ứng dụng di động” và “giá sách thông minh”, cung cấp cho công chúng trải nghiệm thư viện mới mẻ, năng động và tiện lợi.

Zhu Jianwei, người đứng đầu Phòng Văn hóa và Du lịch quận Changning, Thượng Hải, cho biết: “Chúng tôi mong muốn tạo ra trải nghiệm thư viện tương lai bằng cách đi đầu trong việc triển khai các ứng dụng số cung cấp trải nghiệm văn hóa công cộng tương tác đồng thời đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số”.

Ngay khi bước vào sảnh của thư viện, du khách sẽ được một “người số” có tên gọi là “Xin Ye” chào đón. Sau khi xuất trình “Mã QR” hoặc thẻ người đọc, Xie Ye sẽ giới thiệu những cuốn sách phổ biến, được cá nhân hóa dựa trên sở thích cá nhân của người đọc cũng như hồ sơ đọc và mượn của họ.

Các khuyến nghị đọc được tính toán bằng cách sử dụng một hệ thống dữ liệu lớn. “Người số” Xie Yeb cũng sẽ hỗ trợ độc giả hoàn thành các hoạt động khác nhau bao gồm mượn sách và đặt chỗ trong khu vực đọc của thư viện.

“Xin Ye” được tạo ra dựa trên công nghệ kỹ thuật số AI của SenseTime, tích hợp thị giác máy tính, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và trí thông minh ra quyết định. Đặc biệt, “nhân viên số” Xin Ye có thể đối thoại thực tế và tự nhiên với mọi người bằng biểu cảm, cử chỉ và hành động, giúp cải thiện đáng kể trải nghiệm tương tác giữa người và máy tính. 

Tại TVTM Changning, khách cũng có thể chọn chế độ không tiếp xúc. Điều này cho phép người đọc lấy sách đã đặt trước bằng cách sử dụng giá sách thông minh không tiếp xúc của SenseTime, giúp cải thiện sự tiện lợi của việc mượn và trả sách cũng như giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Thư viện trở thành trung tâm của trí thông minh  số trong cộng đồng

TPTM sẽ mang lại sự thay đổi cho các thư viện ngày nay, dựa trên cơ sở nền tảng công nghệ, thư viện sẽ lấy người dùng làm trung tâm và đáp ứng nhu cầu thông tin của thành phố như một trụ cột trí tuệ. TVTM và các nhà quản lý tri thức thông minh là những thành phần rất quan trọng của TPTM, sẽ hỗ trợ việc vận hành trơn tru các dịch vụ đa chiều của thư viện, tạo điều kiện thuận lợi cho tính bền vững, tính bao trùm và quản trị tốt cho tất cả các công dân của mình.

Đối với thế hệ lớn lên trong thế giới công nghệ, sinh ra đã có smartphone và sách học được số hóa, TVTM thực sự là hình ảnh của một TPTM. Theo Greg Peverill-Conti, người sáng lập Library Land (Mỹ), thư viện đóng những vai trò thực sự phong phú và đa dạng, đó như một nơi mang công nghệ đến với cộng đồng. “Thư viện đang trở thành một loại trung tâm của trí thông minh số trong cộng đồng”, Peverill-Conti nói.

Những mô hình TVTM cũng đã có tại Mỹ, nơi thư viện của thành phố trở thành một trung tâm thông minh, bao gồm các ki-ốt thông minh, không gian chia sẻ xe hơi, xe đạp điện và xe máy điện. Thành phố sẽ sử dụng các thư viện để chia sẻ thông tin về các sáng kiến với người dân địa phương. Thư viện cũng sẽ có các tính năng thông minh để giúp cư dân thích nghi với công nghệ mới.

“TVTM” sẽ tiếp tục hỗ trợ đọc sách thông minh, cải thiện trải nghiệm của độc giả và cung cấp cơ sở hạ tầng thông minh để nâng cấp các dịch vụ văn hóa công cộng của Thượng Hải.

Thế kỷ 21 đang mở ra những thay đổi mạnh mẽ cho cả thế giới. Dữ liệu, thông tin và kiến thức trở thành những nguyên lý quan trọng. Nhu cầu về thông tin và kiến thức thậm chí đang trở nên mạnh mẽ hơn. Theo truyền thống, vai trò của thư viện và thủ thư bị giới hạn chỉ là những người bảo quản những cuốn sách từ cổ chí kim trong thư viện. 

Tuy vậy, xã hội phát triển và TPTM ra đời, thư viện không chỉ có thủ thư, người giữ gìn và bảo quản sách, mà còn có những vai trò như trung tâm tài nguyên tri thức, thủ thư dữ liệu, thông tin và thậm chí là nhà khoa học và các nhà quản lý tri thức…. 

Sự kết hợp của CNTT và TT, tính bền vững, nền kinh tế đổi mới, quản trị tốt và các chỉ số chất lượng cuộc sống đã góp phần hướng tới một xã hội dựa trên tri thức. Tóm lại, cuộc sống xã hội trở nên thông minh hơn và giàu công nghệ hơn. TVTM và các nhà quản lý tri thức thông minh có thể thúc đẩy TPTM mở ra một xã hội tân tri thức./.