Tiềm năng rộng mở của ngành kinh tế sáng tạo tại Việt Nam

Muốn sáng tạo ra sản phẩm thành công, phải có kỷ luật

“Sáng tạo” hay “nghệ thuật” là những phạm trù thường gắn liền với sự bay bổng và kết tinh của những nguồn cảm hứng. Tuy nhiên, trong xu hướng “ngành kinh tế sáng tạo” đang lên ngôi thì việc công nghiệp hóa sáng tạo được đánh giá là bước đi tất yếu.

“Công nghiệp sáng tạo” hay “công nghiệp văn hóa” là những từ khóa “nóng” nhận được nhiều sự quan tâm của các cấp, các ngành cũng như công chúng những năm gần đây. Sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin (CNTT) và Internet chính là bệ phóng để sự sáng tạo có thể nhanh chóng tiếp cận với công chúng trên toàn cầu. Đặc biệt, các sản phẩm của ngành công nghiệp sáng tạo như điện ảnh, âm nhạc, hội họa, tranh ảnh… được đa dạng hóa loại hình hơn và thật sự bùng nổ từ trong cũng như sau đại dịch COVID-19.

Công nghiệp sáng tạo chính là quá trình chuyển hóa sự sáng tạo trở thành sản phẩm, sản xuất và kinh doanh, xây dựng quy trình chặt chẽ cho sự sáng tạo và tạo ra các sản phẩm đem lại giá trị kinh tế cao. Theo thống kê của UNESCO, ngành công nghiệp sáng tạo đã mang về tổng doanh thu toàn cầu đạt 2,25 nghìn tỷ USD và được xem như "gà đẻ trứng vàng" của các nước xuất khẩu văn hóa hàng đầu thế giới như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hongkong, Singapore…

Đối với thị trường Việt Nam, nguồn lực trí tuệ và năng lực sáng tạo của người Việt là vô cùng lớn và rất đáng tự hào. Trên nền tảng đó, Việt Nam hoàn toàn có khả năng phát triển ngành công nghiệp sáng tạo, định hướng xa hơn là trở thành ngành kinh tế mũi nhọn cho đất nước.

Để thực hiện được điều đó cần có tính kỷ luật, nguyên tắc và tính hệ thống, những phạm trù thường được gắn nhãn là “giết chết” sự sáng tạo. Song, thực tế đã chứng minh sáng tạo đi kèm với kỷ luật mới là con đường bền vững và tận dụng tối đa hiệu quả nó mang lại.

Công ty Sconnect, một trong những đơn vị đi đầu trong lĩnh vực sáng tạo tại Việt Nam, đã thành công sản xuất hàng loạt series phim hoạt hình nổi tiếng thế giới, trong đó thành công nhất là bộ phim hoạt hình về chú sói Wolfoo được phát hành đa nền tảng trên toàn cầu.

Ông Tạ Mạnh Hoàng, Tổng giám đốc Sconnect, cho biết: “Mọi người thường nghĩ sáng tạo là dựa trên cảm hứng nhưng đó chỉ là điểm khởi đầu, muốn đi xa thì nhất định cần có kỷ luật, đặc biệt là với mô hình sản xuất lớn và khát vọng tạo ra những sản phẩm đủ lớn".

Theo ông Hoàng, khi một DN có rất nhiều người làm việc cùng nhau, mà sự sáng tạo không đồng nhất thì không có sản phẩm nào được hoàn thiện, khi đó kỷ luật là thứ gắn kết những tiềm lực sáng tạo với nhau để tạo ra thành quả tối ưu nhất.

Vì vậy, Sconnect luôn chú trọng xây dựng và hệ thống hóa quy trình sản xuất và kinh doanh sản phẩm nội dung số. Ông Hoàng nhấn mạnh: “Yếu tố quan trọng của công nghiệp hóa là khả năng nhân bản và chuyển giao, một bộ máy hoạt động hiệu quả cần phát triển đồng đều cả về chất và lượng”.

Ông Andy Moose, Trưởng nhóm Bán lẻ, Hàng tiêu dùng và Phong cách sống của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), nói: “Khả năng sáng tạo phát triển cùng với một thách thức có mục tiêu, vì vậy, sự sáng tạo luôn đòi hỏi kỷ luật để nắm bắt ý tưởng và sau đó khám phá hoặc thử nghiệm chúng. Những nhà đổi mới vĩ đại cho phép sáng tạo và kỷ luật bổ sung cho nhau để tìm ra cơ hội giải quyết các vấn đề lớn nhất của tổ chức”.

Kết nối các DN Việt để cùng nhau xây dựng cộng đồng sáng tạo

Với Sconnect, một trong những yếu tố tạo nên thành công chính là khả năng tự đào tạo và cung ứng nhân lực từ Học viện Đào tạo Hoạt hình Quốc tế - Sconnect Academy of Media Arts (SAMA). Xuất phát điểm từ việc đào tạo nhân sự cho chính Sconnect, hiện nay SAMA là nơi đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành hoạt hình Việt.

Sau 3 năm hoạt động, đã có hơn 3.000 sinh viên tốt nghiệp và đáp ứng nhu cầu lao động cho hàng trăm DN. Ngoài ra, khả năng hệ thống hóa và tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất kinh doanh (SXKD) đã giúp Sconnect thuận tiện hơn trong việc mở rộng quy mô của các đơn vị trong công ty. Năm 2019, Sconnect sản xuất ra hơn 1.300 video, trong năm 2023 con số này vượt quá 6.000 video.

Không chỉ về số lượng, chất lượng các sản phẩm được Sconnect kiểm soát chặt chẽ dựa trên tiêu chuẩn đánh giá cụ thể, đảm bảo không có các yếu tố vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng, phù hợp với sở thích của từng nhóm đối tượng người xem, chú trọng vào các yếu tố giáo dục kết hợp với giải trí trong những bộ phim dành cho khán giả nhí.

Đó là mô hình kinh doanh bền vững mà Sconnect xây dựng trong suốt một thập kỷ đi cùng lĩnh vực sáng tạo. Chia sẻ kinh nghiệm về vấn đề này, ông Tạ Mạnh Hoàng nhấn mạnh: “Để thực hiện mô hình này, các DN phải chấp nhận đầu tư thời gian cũng như chi phí vào quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, tuy nhiên không phải đơn vị nào cũng có khả năng chuẩn bị nguồn lực cho một quá trình dài hơi như thế".

Hiện nay, đa số các DN nhỏ và vừa của Việt Nam vẫn cần có nguồn thu để tiếp tục nuôi các dự án mới, nên thực tế hoạt động SXKD còn nhỏ lẻ và phân tán nguồn lực nên những sản phẩm sáng tạo chưa tác động sâu và rộng đến thị trường.

“Thuyền trưởng” của Sconnect cho biết, ông đang thực hiện mục tiêu kết nối các DN Việt để cùng nhau xây dựng nên một cộng đồng sáng tạo. Ở đó không chỉ có những DN sáng tạo, mà còn có sự tham gia của các đơn vị kinh doanh dựa trên IP (tài sản SHTT), các đơn vị khai thác nội dung, quảng cáo…. Từ đó, tạo ra một hệ sinh thái SXKD, đưa công nghiệp sáng tạo của Việt Nam xứng với tiềm năng./.